[nurşen35]

1. Ünite Özeti

Sayı ve Temyiz..


Sayı sıfatları iki kısma ayrılır.
1. Asıl sayı
2. Sıra sayı

Asıl sayılardan sonra temyiz kavramı söz konusudur. ( Önemli )

Temyiz = Kapalı ( müphem ) olan isim veya cümleyi açıklamak için zikredilen nekre isimdir. Müphem olana mümeyyez denir.
Mümeyyez ikiye ayrılır.

1. Melhuz mümeyyez = Telaffuz edilmeyen ama konuşmayla anlaşılır.
2. Telaffuz edilen mümeyyez ( Melfuz )

Melfuz mümeyyez dört çeşittir.

a. Ağırlık ölçüleri
b. Hacim ölçüleri
c. Uzunluk ve alan ölçüleri
d. Sayılar

Arapça'da sayı ismine el aded , sayılan kelimeye el ma'dud denir.

fil hadikati hamse aşerate şecareten

hamse aşerate = aded
şecaraten = ma'dud

Sayılar dört kısma ayrılır

1. Müfred = 1'den 10'a kadar

2. Mürekkep Sayılar = 11'den 19'a kadar

3. Ukud Sayılar = 20'den 90'a kadar

4. Atıflı Sayılar = 21 ve 99 gibi iki sayının arasına atıf vavı getirilerek söylenen sayılar.

ARAPÇA'DA 1 ve 2 SAYILARININ TEMYİZİ YOKTUR. KENDİNDEN ÖNCEKİ KELİMENİN SIFATI OLURLAR.


Müzekker için = Temyiz müzekker , sayı müennes gelir.

Müennes için = Temyiz müennes , sayı müzekker gelir.

3 - 10 arasındaki sayıların temyizi cemi ( çoğul ) ve mecrur yani esrelidir.

Mürekkep ( Birleşik ) Sayılar = Bu sayılar fetha üzerine mebnidir ( değişmez ) . Temyizleri müfred, mansub ve nekra ( tekil , belirsiz , fethalı ) olarak gelir.

12. sayısının birler basamağı mu'rab tır ( değişir) ve tesniye gibi irab alır.

Temyizleri müzekker de müennes de olsa değişmez. İra'b yönünden ukud sayıları de cemi müzekker salim gibidir.

Matuf ( Atıflı ) Sayılar = Temyiz ve sayı bakımından uyumludur. Her ikisi de ya müzekker ya da müennes gelmelidir.

100 , 1000 ve katlarının temyizi izafetle müfred mecrur olur. ( Önemli bir kuraldır )

Temyizleri müzekker veya müennes olsa da 100 ve 1000 sayılarında değişiklik olmaz.

100 ( mietü ) aynı kalır değişmez...

100 ve 1000 sayısı atıflı olarak başka bir sayıyla söylenirse temyiz en son söylenen sayıya uyar.

100 , 1000 sayısının tesniyelerin ve sadece 1000'in çoğulunun temyizi müfred ve mecrur olur.

cee mietün ve hamsetün ve ışruune racülen / cee hamsetün ve ışruune ve mietü racülin '' Yüz yirmi beş adam geldi ''



12 , 22 , 62 , 72 gibi atıflı sayılarda temyiz ile birler basamağı müenneslik , müzekkerlik yönünden uyum içindedir.

24 , 47 , 57 , 86 gibi sayıların temyizi ve birler basamağı zıt cinste olur.

fil yevmi erbaü ve ışruune seaten

erbaü = birler basamağı
seaten = temyiz

Temyiz müennes gelmiş, birler basamağı müzekker gelerek zıtlık oluşturmuş.

Sıra sayılarının temyizi olmaz. Bunlar sıfat veya muzaf olabilirler. Sıfat olursa müzekkerlik müenneslik ve irab yönünden kendilerinden öncekine uyarlar..

NOT : Ukud sayılar '' vav '' ile gelirse müfred - mecrur , '' ya '' ile gelirse müfred - mansub olur...

اربعون سنة - اربعين سنة