Cvp: Kötü Ahlak Kabir Azabına Sebep Olur 1-Hırs… (Hususiyle haram malı ihtiyaç ve lüzumundan fazla bir düşkünlükle istemeye zorlayan kötü bâtinî duygu…) 2-Hâsed… (Kıskançlık… Allah’ın kullarına verdiği nimeti, nimet sahibine değil, kendisine yakışır bilip başkasının sahipliğine tahammül edememek… Hased umumiyetle iki şeyde görülür: Malda veya manevî kemalde… Böyle bir hased, sirkenin balı ifsad etmesi gibi, imanı bulandırır, bozar. Hased, iyilikleri ateşin odunu yemesi gibi kemirir. Usturanın tüyleri kazıması gibi bütün fazilet bitkilerini dibinden traş eder. Peygamber’in buyruğu: "Hased ve nemmamlık eden bizden değildir!"… Her günahkârda bir hayr zerresi bulunabilir, fakat hased edende hayr yoktur. Hased, Allah indinde şirke denktir.) 3-Kibir… (Kendisini büyük bilmek ve dolayısiyle etrafını hor ve hakîr görmek…) Şu var ki, kendisini büyük bilmek kibir ise de büyük tutmak kibir değil, vakardır ve lâzım bir şeydir. 4-Gazap… (Hususiyle bâtıl üzerinde nefsini müdafaa öfkesi…) 5-Ucüp… (Gurur… Kendi vasıflarını, kemalini, ahlâkını, nesebini, makamını üstün bilip daima üstün kalmayı arzulamak…) 6-Hikd… (Hased duygusuna eş… Allah’ın nimet verdiklerine düşmanlık…) 7-Kin… (Öc alma duygusu…) 8-Buğz… (Muhabbetin aksi…) İlâcı, insanın, buğz beslediğine her rast gelişinde ona selâm verip beşaşet göstermektir. 9-Adavet… (İlletsiz, mesnetsiz, sebepsiz düşmanlık…) 10-Hakkı tutmakta lüzumundan fazla ısrar ve inat… (Muhatabını hakka karşı gelmekte tahrik etmemek için gayet ince, İslâmî ahlâk düsturu…) 11-Cidal… (Haktan başka ve bilhassa nefsanî meselelerde kavga huyu…) 12-Tevriye… (Hakkı saklamak, gizlemek, belirtmemek… Bazı yerlerde caiz olsa da hâkim huzurunda asla caiz değil…) 13-Gevezelik… 14-Sebbâb… (Sövmeyi âdet edinmek…) 15-Le’ân… (Lânet edicilik…) 16-Esrarı fâşetmek… 17-Hulf-i vaad… (Vaadinde durmamak…) 18-Emanete hiyanet… 19-Zem… (Çekiştiricilik…) 20-Gıybet… (Birini, sırf sevmediğinden gıyabında küçültmek… Eğer bu fiil nefsanî olmaz ve karşı taraf için intibah teşkil ederse makbul…) 21-Yüze karşı mübalâgalı medh-ü senâ… (Dalkavukluk…) |