[Mihrinaz]

AÖF TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİ - 1
Sayfa 1 / 11

ÜNİTE 1 (TEMEL KAVRAMLAR)
1_ Türk toplumunun da bir bilgi toplumu hâline dönüşmesine yönelik faliyet nedir? T.C. Kalkınma Bakanlığı, Bilgi Toplumu
Dairesi Başkanlığı tarafından “Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem Planı”nın oluşturulmsıdır. Ülkemizin 2015-2018 döneminde
takip edeceği Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem Planı Yüksek Planlama Kurulu tarafından kabul edilerek 6 Mart 2015 tarihli
Resmî Gazete’nin mükerrer sayısında yayımlanmıştır
2_ Malumat kelimesinin karşılığı nedir? Malumat kelimesinin karşılığı olarak enformasyon kelimesi de kullanılmaktadır. Enformasyon
kelimesi İngilizce “Information” kelimesinden Türkçeleştirilmiştir.
3_ Çevrim içi ortamlarda gerçekleştirilen her eylem ne üretir? Bir bilgi üretir Örnek vermek gerekirse Bir siteyi ziyaret ettiğimizde,
bir yorum yazdığımızda, Facebook’ta bir şey paylaştığımızda ya da beğendiğimizde de bilgi üretiriz.
4_ Big data nedir? Küresel bilgisayar ağları içinde üretilen ve günümüzdeki geleneksel veritabanları ve yazılımları ile
düzenlenemeyecek ve işlenemeyecek büyüklükteki veri için Büyük Veri (Big Data) terimi kullanılmaktadır
5_ Dijital Enformasyon Ölçü Birimi Olan Bayt Ve Katlarının Pratikte, Günlük Uygulamada Ne Kadar Veri Taşıyabildiğine Dair
Örnekler Şunlardır?

6_ Veri, enformasyon (malumat), bilgi ve bilgelik (irfan) kavramlarını bir piramit şeklinde ifade ettiğimizde şekil nasıl olur?
En Altta Veri Yer Alacaktır, Sonra Sırasıyla Enformasyon, Bilgi Ve Bilgelik Gelir. Bu Hiyerarşide Yer Alan Aşamalar Temelden
Tepeye Doğru:
 Veri: “Gerçek”
 Enformasyon: “Ne olduğunu bilme”
 Bilgi: “Nasılı bilme”
 Bilgelik: “Nedenini bilme” şeklinde sıralanmıştır.
Bit Tek ikili değer 1 ya da 0
Bayt (8 Bit)
Bir Bayt: Bir karakter, örneğin“a”, “1”, “/”, “é”.
10 Bayt: Bir kelime
Kilobayt (1024 Bay
t)
Bir Kilobayt: Çok kısa bir hikâye
İki Kilobayt: Daktilo ile yazılmış bir sayfa
100 MegaBayt Kilobayt: Düşük çözünürlüklü bir fotoğraf (1024 Kilobayt)
Bir Megabayt: Küçük bir roman
Beş Megabayt: 30 saniye TV kalitesinde video
100 Megabayt: 1 metrelik kütüphane rafındaki kitaplar
Gigabayt (1024 Megabayt)
Bir Gigabayt: Bir kamyonet dolusu kâğıt
İki Gigabayt: 20 metrelik bir kitaplık rafındaki kitaplar
Terabayt(1024 Gigabayt)
Bir Terabayt: Kâğıda dönüştürülmüş ve yazılmış 50.000 ağaç
10 Terabayt: Amerikan Kongre Kütüphanesindeki bütün yazılı koleksiyon
Petabayt (1024 Terabayt)
50 Petabayt: Bütün dillerde insanlık tarihindeki bütün yazılı metinler
Exabayt (1024 Petabayt)
İnsanlık tarihinde konuşulan bütün kelimeler
Zettabayt (1024 Exabayt)
250 milyar DVD
Yottabayt(1024 Zettabayt)
Yüksek hızlı İnternet kullanarak bir yottabayt boyutundaki dosyayı indirmek yaklaşık 11
trilyon yıl sürer.

AÖF TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİ - 1
Sayfa 2 / 11
Enformasyon
(Malumat)
Veri
VEBB(Veri,
Bilgelik)
7_ Veri nedir? Yani veri nesnelerin özelliklerini, olayları ve ilişkili çevreleri tanımlayan sembollerdir
8_ Enformasyon (Malumat) nedir? Enformasyon verinin ilişkili bağlantılar sonucunda anlam kazanmış hâlidir denilebilir
9_ Bilgi kaç grupta incelenir? Bilgi örtülü ve açık bilgi olmak üzere iki grupta incelenebilir.
Örtülü bilgi kişiseldir; içeriğe bağımlıdır ve biçimlendirmesi zordur.
Açık bilgi ise tamamen diğer uçta yer alır. Açık bilgi kodlanabilir ve sözle ifade edilebilir ve aktarılabilir.
10_ Bilgelik (İrfan) nedir? Şu ana kadar üzerinde durduğumuz veri, enformasyon ve bilgi tamamlanmış süreçler sonunda
ulaştığımız durumlar olarak değerlendirilebilir.
11_ VEBB piramidimizi biraz daha geliştirebiliriz. Şekil 1.2’de verilen piramidi inceleyiniz. Örneklendirmeye çalışınız.

12 _ İnsanlarda bilgi işleme sistemi kaç yapıdan oluşur? Zihinsel yapılar ve bilişsel süreçler olmak üzere iki temel ögeden oluşmaktadır.
13_ Zihinsel yapılar kaç bileşene sahip? Algısal Bellek, Kısa Süreli Bellek Ve Uzun Süreli Bellek Olmak Üzere Üç Temel Bileşene Sahiptir.
14_ Temel Bilişsel Süreçler Nelerdir? Bilgilerin bir bellekten diğerine aktarılmasını sağlayan zihinsel etkinlikler olan dikkat, algı,
kodlama ve depolama, tekrar, geri çağırma ve hatırlama ise temel bilişsel süreçleridir
15_ Algısal Bellek (Duyusal/Anlık Bellek) nedir? Algısal bellek duyusal bilginin çok kısa sürelerde işlendiği bellektir. Algısal
belleğe gelen bilgiler çok kısa zamanda işlendiği ve silindiği için “anlık bellek” olarak da adlandırılabilir.
16_ Kısa Süreli Bellek (İşler/Çalışan Bellek) nedir? Uyarıcılar algısal belleğe alındıktan sonra kısa süreli belleğe (işler/çalışan
bellek) aktarılırlar, aktarılmazsa silinirler. Kısa süreli bellek aynı zamanda uzun süreli bellekten çağrılan bilgileri işlemek için
kullanılır. Kısa süreli bellekte bilgiler belirli bir süre için sınırlı bir şekilde tutulur.
17_ Uzun Süreli Bellek nedir? Algısal ve kısa süreli belleğin aksine uzun süreli belleğin kapasite ya da süre sınırlaması yoktur.
Bu belleğin, milyonlarca bilgi parçasını neredeyse sonsuza dek saklayabildiği düşünülmektedir.
18_ Uzun süreli bellek temel olarak kaça ayrılır? Öyküsel ve işlemsel olmak üzere ikiye ayrılabilir.
 Öyküsel bellek (ne olduğunu bilmek) bilinçli bir şekilde geri çağrılabilen gerçekler ve etkinliklerin depolandığı bellektir. Bu
bellekte saklanan bilgileri istediğimizde geri çağırabiliriz. Örneğin, en sevdiğiniz öğretmeninizin adı, kişisel yaşantınıza dair,
çoğunlukla duygularınızı içeren olaylar öyküsel belleğinizde saklanır.
----Öyküsel bellek olaysal ve anlamsal olmak üzere iki alt boyutta incelenebilir.
aa- Olaysal bellek tecrübelerimizi ve zaman kurgusu içinde gerçekleşen olayları depoladığımız bellektir. Otobiyografik
olayların (tarihler, yerler, onlarla ilişkili duygular) kaydedildiği bellektir. Örneğin bu alanda tutulan bir bilgiyi çağırdığınızda
(örneğin lise mezuniyetiniz) o olayın aktörü olursunuz sadece gerçekleşenleri o anda yaşadığınız duyguları ve çevrenizde
gerçekleşen ilişkili diğer olayları da hatırlarsınız.
bb- Anlamsal belleğinizde ise daha belirgin kalıplar şeklinde gerçekler, anlamlar ve dış dünya- ya ait bilgi tutulur. Harflerin
anlamları, kelimelerin tanımları, renklerin adlarını tanımak gibi bilgiler anlamsal bellekte tutulur.
 İşlemsel bellek ise bisiklet sürmek, bir müzik aleti çalmak gibi yaparken her bir aşamasını tek tek düşünmediğimiz bir
şekilde bilinçsizce yaptığımız yeteneklerimizin depolandığı bellektir.
19_ TDK bilgisayar için nasıl tanımlama kullanmıştır? “elektronik beyin” karşılığını kullanmıştır. Bu elektronik beyin,
aritmetiksel ve mantıksal işlemlerden oluşan bir işi, önceden verilmiş programa göre yapıp sonuçlandıran elektronik bir araçtır
20_ Genel amaçlı bilgisayarlar nedir? Farklı yazılımları çalıştırabilen, farklı amaçlarla kullanılabilen bilgisayarlardır.
21_ Yazılım nedir? Bilgisayarların istenen işlemleri yerine getirmesini sağlayan komutlar bütünü olarak ifade edilebilir.
22_ Aynı genel amaçlı bilgisayar nedir? Farklı yazılımlar yüklenerek oyun oynamak, ödev hazırlamak, program yazmak, ya da
web tasarımı için kullanılabilir. Saydığımız amaçlar için bilgisayarlara yüklenen yazılımlara uygulama yazılımı adı verilir.
23_ Uygulama yazılımlarına neler örnek gösterilir? Kelime işlemci, hesap tablosu, sunum, film izleme, müzik dinleme
yazılımları örnek verilebilir.
24_ Son kullanıcılar tarafından masaüstü ve dizüstü bilgisayarlarda kullanılan işletim sistemleri hangileridir? Windows, MAC
OS ve Linux dağıtımları (TÜBİTAK tarafından geliştirilen PARDUS, Ubuntu, Mint vb.) örnek verilebilir.
25;_ Tablet ve Cep telefonları yazılımları hangisidir? Android, Windows Phone ve iOS çoğunlukla kullanılan işletim
sistemlerine örnek olarak sayılabilir.
Enformasyon
işleme, yeniden
şekillendirme,
öğrenme, yapma
Bütünü oluşturma
Veri
işleme, düzenleme,
hesaplama,
raporlama
Parçaları
ilişkilendirme
Sembol
ler
Parçalaraulaşma

AÖF TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİ - 1
Sayfa 3 / 11
26_ Donanım nedir? Bilgisayarı meydana getiren bütün fiziksel parçalara (işlemci, ekran, fare, sabit disk, klavye vb.) donanım adı verilir.
27_ Bilgisayarları kaç kısımda inceleyebiliriz? Sunucu, masaüstü ve taşınabilir olmak üzere üç kısımda inceleyebiliriz.
28_ Taşınabilir bilgisayarlara örnek hangileri verilir? Dizüstü bilgisayarlar, tablet bilgisayarlar ve akıllı cep telefonları örnek
olarak verilebilir.
29_ Sunucu bilgisayarlar nedir? Yüksek işlem gücüne sahip güçlü bilgisayarlardır. Genellikle çok sayıda kullanıcıya hizmet veren
işlerde kullanılırlar. Sunucu bilgisayarlar için geliştirilen işletim sistemleri masaüstü ve taşınabilir bilgisayarlar için geliştirilmiş
yazılımlardan daha büyük kapasiteli donanımı çalıştırabilir
30_ Masaüstü bilgisayarları hangi birimlerden oluşur? Genellikle ekran, kasa ve çevre birimlerinden oluşur. Genellikle bir
masaüstü bilgisayarın kasasında yer alan temel donanım parçaları anakart, işlemci, bellek ve sabit disktir.
31_ Bilgisayara girdi birimi nedir? Veri girilmesi için kullanılan bütün donanımlara girdi birimi adı verilir. Örneğin klavye,
tarayıcı ve mikrofon birer girdi birimidir.
32_ Bilgisayarda çıktı birimi nedir? Üretilen sonuçların, elde edilen verilerin kullanıcıya ulaştırılması için kullanılan donanım
çıktı birimi olarak adlandırılır. Bilgisayar ekranı, yazıcı ve hoparlör çıktı birimlerine örnek olarak gösterilebilir.
33_ Bilgisayarda depolama birimi nedir? Depolama birimleri ise, bilgisayarda işlenen sayısal verinin (resim, video, ses vb.)
kalıcı olarak saklanabildiği birimlerdir. Bu ortamlardaki veri elektrik kesintisinden etkilenmez. Fiziksel bir hasar olmadıkça
veriler korunabilir. Sabit disk, DVD, CD ve taşınabilir diskler depolama birimlerine örnek olarak verilebilir.
34_ Bilgi sistemleri altında yer alan bilgi işleme süreçlerini yedi başlık altında inceleyebiliriz(“Tools for Information
Processes,” 2014):
1. Toplama (Collecting)
2. Düzenleme (Organising)
3. Analiz (Analysing)
4. Kaydetme ve Geri Çağırma (Storing and Retrieving)
5. İşleme (Processing)
6. Aktarma ve Alma (Transmitting and Receiving)
7. Gösterim (Displaying).
35_ Toplama nedir? Bilgi işleme sürecinin ilk basamağı işlenecek bilginin toplanmasıdır. Bu süreç hangi veriye ihtiyaç
duyulduğu, nereden alınacağı ve nasıl alınacağını içerir. Bir markette ürünlerin barkodlarının okutulması bu sürece bir örnek
olabilir. Kasiyer barkod okuyucu ile ürü- nün üzerindeki kodu otomatik olarak okutur. Barkod okuyucu ile okunamadığında ise
değer el ile girilebilir
36_ Toplama süreci için farklı donanımlar kullanılabilir hangileridir? Bu donanımlara tarayıcı ve dijital kameralar, mikrofon ve
sayaçlar örnek verilebilir.
37_ Bilgi işleme süreçlerinin bilgisayarsız da gerçekleştirilebileceğini belirtmiştik nelerdir? Örneğin görüşme, anket ve
kalemle not tutma bilgisayarsız veri toplama süreçleri olarak değerlendirilebilir.
38_ Organize Etme nedir? Bu aşama diğer bilgi işleme süreçlerine hazırlık aşamasıdır. Veri üzerinde herhangi bir değişiklik
yapılmaz sadece verinin nasıl tanzim edileceği ve gösterileceği belirlenir
39_ Analiz nedir? Orijinal verinin değiştirilmeden kullanılabilir veri hâline getirildiği aşamadır. Bu aşama verinin seçilmesi,
sıralanması ve karşılaştırılması gibi süreçleri içerir. Otel bilgi sisteminin boş odalar listesini otomatik olarak oluşturması, bir
sınavdan öğrencilerin aldıkları notların puanlarına göre sıralanması analiz aşamasının örnekleri olarak gösterilebilir
40_ İşleme nedir? Bu aşamada önceki veri güncellenerek değiştirilir. Örneğin, banka hesabınızdan para çektiğinizde çektiğiniz
tutar hesabınızdan düşülerek güncellenir. Bir futbol maçında takımlardan biri gol attığında ise puan durumu gol atan takım
lehine değiştirilerek güncellenir
41_ Aktarma ve Alma kaç süreçten oluşur? Bütün süreç üç ana bölümden oluşur. Bunlar gönderici, ortam ve alıcıdır. Bu
süreçle ilgili en temel örneklerden biri iki kişi arasındaki konuşmadır. Konuşan kişi (gönderici) ses dalgaları yoluyla kodladığı
mesajı hava (ortam) yoluyla dinleyen kişiye (alıcı) aktarır.
42;_ Gösterim nedir? Gösterim bilgi sisteminden bilginin çıktısının alınması süreci olarak düşünülebilir.
Gösterim aşamasında bilgisayar ekranı, yazıcı ya da hoparlör gibi bir çıktı cihazına ihtiyaç duyulur. Bilgisayarın ürettiği ses,
görüntü, metin, dosya kaydı vb. alındığı cihazlara çıktı birimleri adı verilir.

43_ Farklı toplumlar ve genel özellikleri

Tablo pdf de var...