[Mihrinaz]

1. AĢağıdakilerden hangisi müftünün müstefti (fetva isteyen) karĢısında takınacağı tutumlardan değildir.
A. Müftü için mümkün olduğu kadar verdiği hükmün delilini ve kaynağını zikretmesi gereklidir
B. Müftü bir mesele hakkında “bu konuda iki görüş vardır, filan görüşe göre caizdir, fi-lan görüşe göre caiz değildir” diyerek müsteftiyi şüphe içinde bırakması caizdir
C. Müftü babasına, oğluna, ortağına, kendi lehine şahitliği kabul olmayan kimseye fetva verebilir
D. Müftünün yanında, dinine ve ilmine gü-vendiği kimseler bulunursa onlarla istişare etmesi gereklidir
E. Müftü, fetva isteyenin sorduğu meselenin hükmünü bilmezse, bilgisi olmaksızın fet-va vermesi haram olur
2. Hangi durumda mutlak bir müçtehit, di-ğer mutlak bir müçtehidi taklit edebi-lir?
A. Mutlak bir müçtehit, bizzat cevap vermek zorunda olmadığı her durumda, başka bir mutlak müçtehidi taklit edebilir
B. Herhangi bir meselenin hükmünü istinbat etmek isteyen mutlak bir müçtehit, bütün delilleri inceler, eğer başka bir mutlak müçtehidin o konuda daha önce hükme ulaştığını görürse, onu taklit eder
C. Mutlak bir müçtehidin üzerinde kafa yor-mak istemediği bir meseleyle karşılaştı-ğında, o konuda görüş belirten müçtehit-lerden dilediğinin görüşünü alması caizdir
D. Herhangi bir meselenin hükmünü istinbat edecek kadar vakit bulamayan bir müçte-hidin böyle bir zaruretten dolayı o konuda başka bir müçtehidin görüşüyle amel et-mesi caizdir
E. Mutlak bir müçtehit, diğer mutlak müçte-hitlerle, hükmü aranan meseleyi istişare ederek hükme ulaşmak zorundadır
FIKIH USULÜ
A İlahiyat Lisans Tamamlama Programı Final Sınavı
9 Diğer sayfaya geçiniz.
3. ( يَ و يَ حملُهُ يَ وفمِصٰلُهُ يَ ثلٰثو يَ ن يَ شهرًا ) “onun taşın-ması ve sütten kesilmesi otuz aydır” (Ahkaf, 46/15) ile ( يَ وفمِصٰلُهُ فى عا يَ م مٌِ ن ) “onun sütten kesilmesi iki yıldır” (Lokman, 31/14) ve ( يَ والوٰلمِدٰتُ رٌُ مِ ض يَ ن أيَولٰ يَ دهُنَّ يَ حوليَ مٌِ ن
كا مِ مليَ مٌِ ن ) “Anneler çocuklarını iki tam yıl emzirirler” (Bakara, 2/233)
Yukarıdaki Ayetler birlikte düĢünül-dü-ğünde Ahkaf suresindeki ayetin iĢare-tinden aĢağıdakilerden hangisi anla-Ģılmaktadır?
A. Annelerin çocuklarını isterlerse iki yıl em-zirmeyebilecekleri
B. Annelerin çocuklarını yirmi bir ay emzir-melerinin iki yıl emzirmeyle denk olduğu
C. Annelerin çocuklarını emzirmek zorunda olduğu
D. Annelerin çocukları için hamileliğin sıkıntı-larına katlandığı
E. Annelerin çocukları için hamilelik süresi-nin en az miktarının altı ay olduğu
4. “Kasten adam öldürene kısas cezası-nın yanında kefaret cezası da uygu-lanması gerekir mi gerekmez mi” ko-nusundaki ihtilafta, ġafiilerin hangi gö-rüĢü, hangi gerekçeden dolayı savun-dukları aĢağıdakilerden hangisinde doğru verilmiĢtir?
A. Şafiiler bu konuda işaretin delaletini nas-sın delaletine tercih ederek, kasten adam öldürme için böyle bir kefaretin gerekme-yeceğini söylemişlerdir
B. Şafiiler, kasten adam öldürmeyle ilgili ayetin (Nisa, 4/93) delaletinden ne kefaret ne de uhrevi cezanın dışında herhangi bir ceza uygulanmasına gerek olmadığı fik-rindedirler
C. Şafiilere göre ibarenin işareti daha kuv-vetli olduğu için, kasten adam öldüren ki-şiye kısas uygulanması dışında bir ceza gerekmediğini söylemişlerdir
D. Şafiilere göre ayetin işaretinin delaletin-den hataen adam öldürmede kefaret ge-rekiyorsa, kasten öldürmede öncelikle ke-faret gerekeceği sonucu çıkarılamaz
E. Şafiiler bu konuda nassın delaletini işare-tin delaletine tercih etmişler ve hataen adam öldürmede olduğu gibi, kasten adam öldürmede de kefaretin gerekece-ğini söylemişlerdir
A İlahiyat Lisans Tamamlama Programı Final Sınavı
10 Diğer sayfaya geçiniz.
5. Kadına hayızlıyken yaklaşmayı yasak kı-lan nasslarla, diğer vakitlerde serbest bı-rakan nasslar arasında bir tearuz bulun-maz. Çünkü …
Yukarıdaki cümleyi doğru olarak ta-mamlayan seçenek aĢağıdakilerden hangisidir?
A. nasslar arasında vakit birliği yoktur
B. nasslar arasında kuvvet yönünden denklik yoktur
C. nasslar arasında delalet yönünden denk-lik yoktur
D. nasslar arasında mahal birliği yoktur
E. nasslar arasında cihet birliği yoktur
6. Kendisiyle evlenilmesi yasaklanan kadın-lar zikredildikten sonra ( يَ ءار يَ و ام مُكيَل َّلمِحُأ يَ و
ذٰلمِكُم ) ”…onlardan başkası size helal kı-lındı…” (Nisa, 4 / 24) ayeti ile ( يَ وما كا يَ ن ليَكُم
أيَن تُؤذوا يَ رسوليَ اللََّّمِ يَ ولا أيَن يَ تن مِ كحوا أيَزوٰ يَ جهُ مِ من
يَ ب مِ د مِ ه أيَ يَ بدًا ) “Peygamberin vefatından sonra onun zevcelerini nikâhlamanız asla ol-maz” (Ahzab, 33 / 53) ayeti tearuz et-mektedir.
Yukarıdaki ayetler arasındaki tearuzu (çatıĢmayı) ortadan kaldıran seçenek aĢağıdakilerden hangisinde yer almıĢ-tır?
A. İki ayet arasında tearuz yoktur. Çünkü iki-si de farklı konularla ilgilidir
B. İlk ayet nass’tır, ikinci ayet muhkem’dir. Muhkem ile nass tearuz ederse muhkem tercih edilir
C. Bu ayetlerden ikincisi birincisinden sonra nazil olduğu için ilk ayeti nesh etmiştir
D. İlk ayet amm ikincisi hass’tır. Hass amm’dan fertlerini nesh eder
E. İlk ayet ikinci ayetten sonra nazil olduğu için ikinci ayeti nesh eder
7. Ebu Hureyre’nin “üç şeyde uğursuzluk vardır, atta, kadında evde” hadisi ile Ahmed b. Hanbel ve Müslim’in rivayet et-tiği “Ne sirayet, ne uğursuzluk vardır’’ ha-disleri birbiriyle tearuz etmektedir
Yukarıdaki iki hadisin tearuz etmesinin sebebi aĢağıdakilerden hangisinde yer almaktadır?
A. İlk hadisin ravisi hadisteki bazı kelime-lerde anlamı bozacak şekilde değişiklik-lerle rivayette bulunmuştur
B. İlk hadisin ravisi, hadisin söyleniş gerek-çesinden habersizdir
C. İlk hadisin ravisi, hadisin bir kısmını işit-mediği için eksik rivayet etmiştir
D. İlk hadiste, ravi hadisi mana üzere rivayet etmiştir
E. İlk hadis, yazılı metinden rivayet edilmiş olduğu için, hadis sonraki nesillere yanlış aktarılmıştır
8. Cumhura göre ( يَ والسّا مِ رقُ يَ والسّا مِ ر يَ قةُ يَ فاق يَ ط وا
أيَ مٌِ د يٌَهُما ) “Erkek hırsız ve kadın hırsızın el-lerini kesin” (Maide, 5 /38) ayetinde, el kesme cezasının illetinin “hırsızlık” oldu-ğunu gösteren delalet aşağıdakilerden hangisidir?
A. Gayr-ı sarih mantuk’un ima delaleti ile bu illet anlaşılmaktadır.
B. Lafzın mantuk’undan anlaşılmaktadır.
C. Lafzın sarih mantuk’undan anlaşılmakta-dır.
D. Gayr-ı sarih mantuk’un iktizasından anla-şılmaktadır.
E. Gayr-ı sarih mantuk’un işaretinden anla-şılmaktadır.
A İlahiyat Lisans Tamamlama Programı Final Sınavı
11 Diğer sayfaya geçiniz.
9. Teklifi hükümler konusunda Hanefîle-rin farz-vacip ayırımına gitmelerinin ardında yatan temel sebep aĢağıdaki-lerden hangisidir?
A. Hanefilerin deliller hiyerarşisine riayet et-meye aşırı dikkat göstermeleri
B. Hanefîlerin farza çok büyük önem verme-leri sebebiyle, farzı ulaşılmaz, erişilmez kabul etmeleri
C. Hanefilerin, cumhura göre şer’i amelî ko-nularda daha hassas davranmaları
D. Hanefîlerin haber-i vahidle nass üzerine ziyade ve noksanlık getirilmesini kabul etmemeleri
E. Hanefilerin haber-i vahidi, delil değeri ve hüküm istinbatı konusunda kesin olarak amel edilemez görmeleri
10. Muhayyer vacip’in örneği aĢağıdaki-lerden hangisidir?
A. Namazda ta’dil-i erkana riayet etmek
B. Ramazan orucunu tutarken, beş vakit na-maz kılmak
C. Zekat verirken önce akrabalara vermek, sonra mahalledeki fakirlere vermek, sonra da yaşadığı beldedeki fakirlere vermek
D. Hac esnasında önce tavaf etmek, sonra Arafat’ta vakfe durmak
E. Yeminini bozan kişi için ya on fakiri doyur-mak, ya on fakiri giydirmek ya da bir köle azad etmek.
11. “Vücup ehliyetinde” öne çıkan
kavram / kavramlar aĢağıdakilerden hangisidir?
A. Elverişlilik
B. Zimmet
C. İlzam ve iltizam
D. Temyiz ve rüşt
E. Ehliyet, zimmet ve akıl
12. Ebu Hanife’nin “yağmur duasında na-maz kılınması” ile ilgili hadisle neden amel etmediği aĢağıdaki seçenekler-den hangisinde verilmiĢtir?
A. Hadisin ravisi sika olmadığı için
B. Hadisin ravisi rivayetine aykırı hareket ettiği için
C. Umumü’l-belvaya aykırı olduğu için
D. Hadis sahih olmadığı için
E. Kıyasa aykırı olduğu halde ravisi fakih ol-madığı için
13. “İnsanlardan yol bulmaya güç yetirenlerin o evi haccetmeleri Allah’ın insanlar üze-rinde hakkıdır” (Al-i İmran, 3/ 97)
Yukarıdaki ayette aĢağıda verilen tah-sis çeĢitlerinden hangisi mevcuttur?
A. Akıl ile tahsis
B. Vasıf ile tahsis
C. Gaye ile tahsis
D. Nass ile tahsis
E. Örf ile tahsis
A İlahiyat Lisans Tamamlama Programı Final Sınavı
12 Diğer sayfaya geçiniz.
14. “Amm-Hass çatıĢmasında”, nüzul ve vürud tarihleri biliniyorsa ve hass ammdan önce nazil veya varid ol-muĢsa, aralarındaki söz konusu olan iliĢki türü aĢağıdakilerden hangisidir?
A. Hass ammın hükmünü tahsis eder.
B. Amm hassın hükmünü nesh eder.
C. Hass ammın hükmünü nesh eder
D. Hass ammdan kendi miktarınca olan kıs-mı nesh eder.
E. Her ikisinin aynı anda nazil olduğu kabul edilerek ayrı ayrı amel olunur.
15. ( يَ وإمِن كُنتُم جُنُبًا يَ فاطَّهَّروا ) “…eğer cünup iseniz temizlenin” (Maide, 5/6) ayetin-deki iĢkal sebebi, aĢağıdakiler-den hangisidir?
A. Lafzın hakikat olarak başka bir mana için vaz edilmiş olmasına rağmen mecazi bir anlamda kullanılması
B. Edebi sanat
C. Müştereklik
D. Manada kapalılık
E. Bu ayette işkal yoktur.
16. ( يَ و يٌَسيَ لو يَ ن يَ ك يَ ع مِ ن ال يَ مح مٌِ ض قُل هُ يَ و أيَذًى يَ فاع يَ ت مِ زلُوا النِّسا يَ ء فمِى
ال يَ مح مٌِ ض يَ ولا يَ تق يَ ربوهُنَّ يَ حتّىٰ يٌَطهُر يَ ن ) “Sana kadınla-rın ay halinden sorarlar. De ki o bir ezadır. Bunun için ay hallerinden kadınlara yak-laşmayın…” (Bakara, 2 / 222)
Yukarıda verilen âyette, hüküm, hük-mün illeti ve bu illetin, illetin kısımla-rından hangisi olduğunu gösteren se-çenek aĢağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiĢtir?
A. Hüküm: Ay halindeki kadınlardan uzaklaş-mak, İllet: Hayızlı olmaları, İlletin Kısmı: Münasibü’l-Mü’essir
B. Hüküm: Kadınlara eza etmemek, İllet: Ka-dının hayızlı olması, İlletin Kısmı: Münasibü’l-Mülayim
C. Hüküm: Ay halinde kadınlarla cinsel iliş-kiye girmemek, İllet: Kadının hayızlı ol-ması, İlletin Kısmı: Münasibü’l-Mürsel
D. Hüküm: Ay halinde kadınlarla cinsel iliş-kiye girmemek, İllet: Eza, İlletin Kısmı:
Münasibü’l-Müessir.
E. Hüküm: Ay halindeki kadınlardan uzaklaş-mak, İllet: Eza, İlletin Kısmı: Münasibü’l-Mülga
A İlahiyat Lisans Tamamlama Programı Final Sınavı
13 Diğer sayfaya geçiniz.
17. ( يَ و يَ من يَ لم يٌَس يَ ت مِ طع مِ منكُم يَ طولًا أيَن يٌَن مِ ك يَ ح المُح يَ صنٰ مِ ت المُؤ مِ منٰ مِ ت
يَ ف مِ من ما يَ م يَ ل يَ كت أيَ مٌٰنُكُم مِ من يَ ف يَ ت مٌِٰ تكُمُ المُؤ مِ منٰ مِ ت ) “İçinizden, imanlı hür kadınlarla evlenmeye gücü yetmeyen kimse, ellerinizin altında bulu-nan imanlı genç kızlarınız (sayılan) cari-yelerinizden alsın” (Nisa, 4/25)
Yukarıda verilen âyetinin ibaresinden anlaĢılan “mefhum-ı muhalifi” aĢağı-dakilerden hangisidir?
A. Hür kadınlarla evlenmeye gücü yetme-yenlerin cariyelerle evlenemeyeceği
B. Hür mü’min kadınlarla evlenmeye gücü yetenlerin mü’min olmayan cariyelerle evlenebileceği
C. Hür mü’min kadınlarla evlenmeye gücü yetenlerin mü’min cariyelerle evlenebile-ceği
D. Hür mü’min kadınlarla evlenmeye güç ye-tiremeyenlerin mü’min cariyelerle evle-nebileceği
E. Hür mü’min kadınlarla evlenmeye gücü yetenlerin mü’min cariyelerle evleneme-yeceği
18. ( إمِنَّ الإمِنسٰ يَ ن خُلمِ يَ ق يَ هلوعًا ) “Gerçekten insan, pek hırslı (ve sabırsız) yaratılmıştır” (Mearic, 70 / 19)
Yukarıdaki Ayette mücmellik vardır. Hanefîlerin kabul ettiği mücmel se-beplerine göre, bu mücmellik aĢağıda-kilerden hangisinde yer almaktadır?
A. Garabet sebebiyle icmal
B. Özel mana sebebiyle icmal
C. Müştereklik sebebiyle icmal
D. Hafa sebebiyle icmal
E. Bu ayette icmal yoktur
19. Her iki ayetin “hükmü” bir, ancak “sebep-leri” farklı ise Cumhurdan farklı olarak Hanefilere göre bu durumda mutlak mu-kayyede haml edilmez, her iki ayetle ayrı ayrı amel edilir.
Hanefîlerin yukarıdaki konuda farklı tu-tum sergilemelerinin temel sebebi aĢağıdakilerden hangisinde verilmiĢ-tir?
A. Hanefilere göre hem hüküm hem de se-bep farklı ise, mutlak ifade ile mukayyedin kastedilmiş olduğu anlaşılır.
B. Hanefilere göre her iki ayet arasında her-hangi bir bağ kurulamaz.
C. Hanefîlerin takyidi nassa ziyade niteliği ta-şıyan bir mana olarak kabul etmeleri, bu sebeple de manevi olarak nesih anlamı taşıdığını düşünmeleridir.
D. Hanefîlere göre mukayyetlik nassa ziyade niteliği taşıyan bir manadır.
E. Hanefilere göre mutlaklık ve mukayyetlik, arızi durumlardır, okuyanın içinde bulun-duğu durum ve şartlara bağlı olarak farklı zamanlarda, farklı değerlendirmelere müsaittir.
20. “Istısna (sipariĢ) sözleĢmesi”, “istisna sebebiyle istihsan”ın hangi türüne da-hil olduğu aĢağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru olarak verilmiĢtir?
A. Örf sebebiyle istihsan
B. İcma sebebiyle istihsan
C. Nass sebebiyle istihsan
D. Maslahat sebebiyle istihsan
E. Zaruret sebebiyle istihsan
1b
2d
3e
4e
5a
6b
7c
8a
9d
10e
11c
12c
13a
14b
15d
16d
17e
18a
19c
20b