[Mihrinaz]

İslamTarihi 7.ÜniteÖzeti
Tolunoğullar ı
Adını hanedanın kurucusu Ahmed bin Tolundan
almıştır. Suriye ve Mısır ’da hüküm süren
devletlerdendir. Ahmet Bin Tolun iyi bir eğitim
almış Arapçası olan iyi bir hafızdır. Halife
mütevekkil zamanında 20 Yaşında babasının yerine
Kumandan olmuş , seferlere katılmıştır. Mısır ’da
çıkan isyanı bastırınca itibarı artmıştır. Şam’da
Ahmet Bin İsa eş –şeyh isyanını bastırmak
amacıyla askeri Bir birlik kurmuştur ve hükümet
merkezini Fustatin kuzeydoğusunda yeşkür Dağının
eteğinde katai semtini kurarak oraya taşıdı. Mısır
’da gösterdiği başarılarından dolayı iskenderiyenin
de İdaresi Ahmed bin Toluna verilmiştir.
Mısırda güçlü kara ve deniz ordusuna sahip olan
Ahmet Beye suğur bölgesi halkının isteğiyle Tarsus
Bölgesi ’nin İdaresi de bırakılmış tır. Kayınpederi
Yarcuhet -Türkinin ölümünden sonra bütün Mısır ’a
hakim olmuştur. Bu sırada Abbasi halifeliği Ahmed
bin Tolundan mali ve askeri yardım istemiş fakat
Ahmed bin Tolun halife muvaffakı tanımadığını ilan
etmiştir. Bu olaydan sonra ismen halifeye bağlı
müstakil bir hükümdar gibi hareket etmeye
başlanmıştır. Suriye seferi sonunda Fırat ’ın
batısındaki bütün vilayetler ,batıda Berka ve
trablusgarptan doğuda Fırat nehrine kadar olan
Topraklar tolunoğulları'nın idaresine girmiştir.
Ahmed bin Tolunun Suriye ve Filistini ele geçirmesi
kendi adına Ahmedi veya tolûni dinarı denilen Para
bastırması üzerine muvaffak onu Mısır valiliğinden
azl etmiştir. Bunun üzerine Hilafet makamı ile
irtibatını kesen Ahmed bin Tolun bağımsızlığını ilan
etmiştir

Tarsus bölgesinde çıkan bir isyanı bastırmak için
çıktığı seferde 884 tarihinde vefat eden Ahmed
binTolunun yerine 2.oğlu humaraveyh geçmiştir.
Tolunoğullarının başına tecrübesiz birinin geçmesi
Abbasi halifesini ümitlendirmiş ve Suriye’yi almak
için ordular göndermeye başlamistir. 884 de
tevvahinde muvaffak mağlup olmustur.
Humareveyhigittikçe kuvvetlenmesi Abbasileri ona
yaklaşmak zorunda bırakmistir. Toluno ğullarının
Mısır ’daki hükümdarlığının tanınması Suriye,
Filistin sugur Anadolu ve irmîniye bölgelerinin 30
yıllığına onlarin idaresine verilmesine yönelik
antlaşma yapilmistir.
12 yillik Humareveyh donemi Tolunogullarinin en
parlak donemi olmuştur. Humareveyhten sonra
kumandanlar arasinda cikan rekabetten ordu
bölünmüş ve 14yaşında olan oğlu Ceyş tahta
cikarilmistir. 6 ayin sonunda öldürülen Ceyş ten
sonra Ebu musa Harun doneminde de
kumandanlar arasi mücadele devam etmiştir
.Onun da oldurulmesiyle Şeyban b . Ahmed b
.Tolun gecmistir. Sadece 9 gun sultan olabilen
şeybanin Bagdata gönderilmesiyle Misirdaki ilk
müstakil hanedan 10 Ocak 905 te yıkılmışt r .

Siyasi ve kültürel durum:
Şeklen abbasilere bağlı görünen ancak müstakil bir
devlet hüviyetinde olan Tolunogullari , vergilerini
içeride tuttuğu için imar faaliyetleri gelişmiştir.
Doğu batı yolu güvensiz olduğu için ticaret yolu
Mısır ’a kaymıştır. Görevlere daha çok Türk asıllı
kişiler getirilmiştir. Bürokratik faaliyetler için
divanlar kurulmuştur.Diplomasi gelişmiştir. Ahmet
Bin Tolun donanmaya önem vermiştir ve Akka
Kalesi ile Akka limanını inşa ettirmiştir.En parlak 2
devir Ahmed b.Tolun ve Humareveyh dönemidir
.Ülkede tüm toplumlara hoşgörü ile yaklaşılmıştır.
Hatta yanan Meryem Ana kilisesi ’ni yaptırmaya
yardım edilmiştir.Hastalar ı n ücretsiz tedavi edildi
ğ i hastane inşa edilmiştir. Sulama, Ziraat, mimari
alanda faaliyetler yapılmıştır.Humareveyh güzel bir
park yaptirmis, askerleri için ise hipodrom
yaptırmıştır.

ESERLERİ:
Dilciler : Velidb . Muhammed et temim *Ahmedb .
Cafer
Islam tarihî : Ibn daye_kitab –ul mükaafe
Ahmedb . yusufed-daye: tarihçi astronom ve
matematikci
Risale fil nisbe ve tenasub : Geometri

IHŞİDİLER
Mısırda kurulan bu hanedanin adi Muhammed b .
Tuğça verilen Ihşid unvanindan gelmistir. Şeklen
Abbasi hilafetine bagli ama fiilen bağımsız hareket
edip Mısır Suriye ve Filistinde hukum surmuslerdir.
Muhammed b . Tuğç 882 de Bağdat ta dogmustur.
Misir valisi Ebu mansur Tekinin hizmetine girmis,
Fatimilerle yapilan savaşlara katilmis, Ebu
Mansurun en yakin adamlarindan olmuş ve Hama
valiliğine getirilmistir. 927 de aralari bozulunca
kaçmiş ve Hac yolu muhafızlığı yapmıştır. Basarilari
sonucu Halife muktedir Filistin valiliğine atamıştır.
Sonra Dimaşk valisi ve Ebu Mansur Tekiniin
ölümüyle Râzi bi iznillah tarafından MISIR valiliğine
getirilmistir.(934) Boylece Ihşidiler döneminin
temelleri atılmıştır. Razi, 939 da veziri Fadl b .
Cafer ibnul Furati elçi olarak gönderip ona Fergana
hükümdarlarının kullandığı IHŞİD unvanini
vermistir. Bundan sonra bu unvanı kullanan Mısır
valileri yarı bağımsız olarak Mısırı idare etmişlerdir.
Muhammed b . tuğç iktidarı ele alınca Mâzerai
ailesiyle, eski umera ibn Râik ile mücadelelerde
bulunmuştur . Raikile Arişte yapilan savaşı tuğç
kazanmistir. Sonrasinda yapilan antlaşmayla Mısır
Ihşidilere,Suriye ise ibn Râike bırakılmıştır.
Ibn Raikin ölümünden sonra Suriyeyi de ele
geçiren Tuğç oğlu Ûnûcurun veliaht ilan etmistir.
Ölümüyle 15 yaşındaki oğlu ûnúcûruna Ebul Misk
Kâfur vasi tayin edilmistir. Onun yönetimiyle Ihşidi
ordusu Kâfuriler ve Ihşidiler olarak 2ye ayrılmıştır.
Ünûc ûrun ölümüyle Ali b. Muhammed başa
geçmiş, Kâfur hakimiyetiyle mucadele etmesine
rağmen yeterli askeri ve maddi destek bulamadığı
için muvaffak olamamistir .

Ali b .Muhammedin ölümünden sonra Kâfur, Halife
Muti-Lillaha kendini Mısır valisi olarak tayin ettirip,
adina hutbeler okutmuştur. Abbasiler ve Fatimiler
arasındaki rekabeti de firsat bilip 2 yıl daha fazla
bir süre Mısıri idare etmistir.
Kâfurun ölümüyle 11 yaşındaki oğlu Muhammed el
ihşide biat edildi. Ancak iç meseleler ve Fatimilerin
de etkisiyle 969 da Ihşidiler devleti sona erdi.
Sosyal, kültürel ve askeri durum:
Ordu türkler ve zencilerden
oluşuyordu.Donanmaya önem verilmistir. Tuğç
döneminde 400 bin kişilik ordu kurulduğu
bildirilmektedir .Ilim ve edebiyata onem verilmiş
fustat şehrinde Sûku'lVerrâkin denilen kitapcilar
çarşısında münazaralar duzenlenmektedir.
Meşhur alimler :fıkıhta ibnul Haddad, hadiste; Ebu
Bekir el haddad.
Şiirde Mütenebbi , edebiyatta Sibeveyh, tarihte;
Ibn Zülâk
Mısır kadısı . ......Ebu bekir el haddad
Ibn Zul âk ın eseri........siretü Muhammed b .tuğç
ve Fedailü Mısr

FATIMÎLER
Kuzey Afrika ve Mısır ’da hüküm sürmüş şii bir
devlettir. Kendilerini Hz Ali ’nin kızı olan Hazreti
Fatma’ya nispet etmelerinden ötürü Fatimiler
olarak anılan bir devlettir . Fatımiler Şii düşüncesi
üzerine kurulmuş bir devlettir. Ilk Fatimi halifesi
kabul edilen Ubeydullah el Mehdi, İsmaili daisi olan
Ebu Abdullah eş -Şii ’nin kendisi için uygun bir
ortam hazırlanmasından sonra Kuzey Afrika’ya
yönelmiştir 910 yılında “Mehdilidinillah” ve “emir
ül müminin” lakaplarıyla halife ilan edilen
Ubeydullah tam bir hakimiyet kurmak adına 2 yıl
sonra Ebu Abdullah’ ı ortadan kaldırmıştır.
Fas ’tan Mısır ’a kadar bir çok toprağı ele geçiren
Ubeydullah buradaki bir çok şehri de haraca
bağladı. Ancak Maliki mezhebinin yoğun olduğu bu
bölgede bir çok tepkiyle karşılaştı ve Mısır ’a
Yönelerek iki kez ele geçirme girişiminde bulundu
fakat bu girişimler başarısızlıkla sonuçlandı .
Fatımilerin oluşturduğu bu tehdide karşılık
Abbasiler ülke idaresini güçlü komutan Muhammed
BinTuğç‘a verdiler. Buna karşılık Ubeydullah Tunus
’ta Mehdiye kentini kurdu ve başkent ilan etti.(920)
Babas ı Ubeydullah’dan sonra 934 yılında Fatımi
halifesi olan Kaim Biemrillah, güçlü bir Ordu ve
Donanma kurarak Afrika’da gücüü artırdı. İtalya’
nın güneyindeki Cenova Fas İskenderiye gibi bir
çok şehri fethetti. Döneminde çıkan Harici
isyanlarını saldırılara rağmen zorda olsa kontrol
etti ve aynı yıl vefat etti.(946)
Kaim Biemrillah’dan sonra Fatımi halifesi olan
Mansur kendi adıyla kurduğu Mansuriye’yi Başkent
yaparak buraya taşındı 929 yılında Karmatiler
tarafından söküp götürülen HacerülEsved ‘in
yerine götürülmesini emretmiş ve bu emir yerine
getirildikten 3 yıl sonravefat etmiştir.(953)
Yerine geçen oğlu muiz lidinillah döneminde
Bizansla barış anlaşması imzalanarak Sicilya
tamamen ele geçirildi. 969 yılında ordu komutanı
olan Cevher tarafından Fustat (EskiKahire) ele
geçirilerek Fatımilerin yeni merkezi oldu. Cuma
Camii olarak el Ezher inşa edildi. Hicaz ’da
hakimiyet kuran Fatımiler kutsal toprakları koruma
görevini elde ederek büyük itibar kazandılar . Artık
küçük bir devletten büyük bir imparatorluğa
dönüşen Fatımiler hutbe ve paralardan Abbasi
halifesinin adını çıkararak yerine Muiz Lidinillah
adını yerleştirmişlerdir. Bu dönemde ekonomik
kalkınmayı sağlayıp imar faaliyetlerine önem veren
Muiz , İsmailifıkhını derleterek Gadir –iHum gününü
resmi bayram ilan etti ve 975 yılında öldü. Muiz
Lidinillah’ın oğlu Aziz Billah Mısır fethinden sonra
tahta ilk çıkan halife olma ünvanını aldı. Bolluk,
dini müsamaha ve kültür dönemi olan Azizbillah
dönemi Fatimilerin en geniş sınırlarına ulaştığı
dönemdir. Medrese ve kütüphanelerin kurulduğu
dönemde Ezher bir kültür merkezine dönüştürüldü.
996 yılında AzizBillah’ın vefat etmesiyle yerine
geçen Hakim Biemrillah çelişkili karakteri, tutarsız
eylemleri, baskıcı tutumu ve uyguladığı zulümler
ile bilinen birisiydi . Sahabeye sövme geleneğini
başlatan ve yaygınlaşmasını sağlayan
HakimBiemrillah daha da ileriye giderek ilahlık
iddiasında bulunup Dürzilik adıyla yeni bir Şii
mezhebin oluşmasına sebep oldu.
Hakimbiemrillah‘dan sonra Hilafet makamına
çocuk yaştaki kişilerin geçmesi ile yönetim
vezirlerin veya komutanlar ın eline geçti. Son
Fatımi halifesi AdidLidinillah’ın ölümüyle 1171
yılında Fatımi Hilafeti son buldu.

EYYUBİLER
Adını hanedanın kurucusu Selahaddin’in babası
Necmeddin Eyyub ’dan almıştır. Eyyubiler Zengîler
’in Memlükler ise Eyyubiler ’in devamıdır. Köken
itibarıyla Hezbaniyye Kürtleri’nin Revadiyye koluna
mensup olan Eyyubiler devlet yapısı açısından tam
bir Türk devletidir. Ailenin tarih sahnesine çıkışı
131 yılında İmaduddin Zenginin Abbasi halifesi
Müsterşid billah ve Karaca Saki ’ nin kuvvetlerine
yenilerek Tekrit ’ e sığınması ve şehrin Valisi
Necmettin Eyyub ’ un ona yardım etmesi ile
görülür. Bundan sonra Musul atabeyi Zengi ile
dostluğunu pekiştiren Eyyubiler Selahattin’in
doğumundan sonra Musul'a giderek Zengi ’ nin
hizmetine girmişlerdir.

Mısır Seferleri:
İç karışıklıklar içerisinde olan Fatımi Devleti ’ nin
durumundan yararlanarak Mısır’ı fethetmek
İsteyen Eyyubiler, Sünni çevreninde yardımını
alarak Mısır'dak iFatımi idaresine son vermeyi
istemişlerdir. 1164 ve 1167 yılları arasında Mısır ’a
iki sefer düzenlenmiş ancak bu seferlerden sonuç
alınamamıştır. 1168 yılındaki 3.mısır seferinde
ağırlığı Oğuzlardan oluşan 7000 kişilik bir Süvari
gücü karşısında bir şey yapamayacağını anlayan
Kudüs Haçlı Kral ıI.Amoury ’ un ülkeden
ayrılmasının ardından vezirlik makamına getirilen
Selahattin ile tam hakimiyet sağlandı.
Fatımi hilafetinin ortadan kalkması:
Vezirlik makamına gelen Selahattin yerli halkın
muhalefeti ile karşılaştı. Muhaliflerin kendisine
karşı yaptığı gizli işbirliğinin farkına varan
Selahaddin ele başları Cevher ’i yakalayarak idam
ettirdi. Isyanı bastırıp içte ve dışta güvenliği
sağladıktan sonra, şii anlayışı kaldırarak yerine
Sünni anlayışı yerleştirdi.Nureddin’in emri ile 1171
yılında Fatımi halifeliğine son vererek hutbeyi
Abbasi halifesi adına okuttu.
Nureddin’ in ölümüne kadar Selahattin'in
faaliyetleri:
1170 yılında Mısır ile Şam arasındaki irtibat
açısından önemli bir merkez durumundaki Eyle
şehrini ve Kalesi'ni haçlılardan aldı İtalyan şehir
devletleri ile ilişkilerini ticari anlamda önemli bir
konuma getirerek ihtiyaç duyduğu hammaddeleri
sağladı. 1174 yılında Yemen'de Türk hakimiyetini
sağladı. Aynı tarihte Kuzey Afrika’ya Bir birlik
yollayarak Libya’nın büyük bir kısmını ele geçirip
Türk hakimiyetinin temellerini atmış oldu.
Nureddin'in ölümü ve Selahattin'in bağımsızlığı:
Selahattin, Nurettin'in ölümünden sonra oğlu Melik
Salih‘e olan bağlılığını da devam ettirdi. Ancak
yöneticilerin hakimiyeti ele geçirme konusundaki
çekişmelerine katılmak zorunda kalan Selahattin’
in birliği sağlaması 10 yıldan fazla bir süreyi buldu.
Haçlılarla işbirliği yapan bölge yöneticilerine
rağmen birliği tesis eden Selahattin bağımsızlığını
ilan etmiş ve yönünü haçlılara çevirebilmiştir.

Bizans‘la münasebetleri:
Bizans'ın 1181 yılında Kahire’ye Elçi gönderip
dostluk antlaşması imzalanması ardından, 1185
yılında İmparator tarafından bir elçi heyeti
gönderilerek haçlılara karşı ortak tavır alınması ve
Kudüs ’ ün fethi durumunda Hristiyanların
mukaddes yerlerinin idaresinin Bizans’ a verilmesi
istendi.

Hıttîn zaferi ve Kudüs' ün fethi:
Selahattin, 1186 yılında Mısır’dan Şam’a gitmekte
olan bir kervanın vurulup, anlaşmanın ihlali nedeni
ile istediği tazminatı alamaması sonucu Kudüs
Haçlı Krallığı topraklarına bir sefer düzenlemeye
karar vermiştir. Hıttîn Zaferi ve Kudüs ’ ün fethi haç
lıların ellerindeki toprakların büyük kısmının geri
alınması Avrupa’da büyük bir tepkiye neden olmuş
ve yeni bir Haçlı Seferi ’nin yapılmasına sebep
olmuştur. Selahattin 4 Mart 1193 yılında Dımaşk’ta
vefat etmiştir.

Devletin sınırları:
Eyyubiler Devleti‘nin coğrafi sınırları Tunus'tan
İran'ın Hemedan şehrine, Yemen'den Malatyave
Malazgirt'e kadar uzanmış tı.
MelikAdil:
Selahattin’ in çocukları arasındaki anlaşmazlığı iyi
değerlendirerek yönetim boşluğunu kendi ve
çocukları ile doldurulmuştur. Haçlılara karşı ılımlı
bir politika izlemesi sonucu Cihat fikri onun
zamanında iyice zayıflamış tır. 1218 yılında V.Haçlı
seferini engelleyemeyen Adil haçlıların kendi
savunma kulelerini ele geçirdiklerini duyunca
üzüntüsünden öldü.
MelikKamil:
MelikKamil ’ in tahta çıkmasına karşı olanların
çıkarttığı karışıklık nedeniyle Haçlılar Dimyat' ı ele
geçirdi. Ancak kardeşlerininde desteği ile güç
bulan MelekKamil ’ in barış teklifini kabul etmek
durumunda kalan Haçlılar 1221 yılında Dimyat ’ı
boşalttılar. Babası gibi ılımlı politikayı benimseyen
MelikKamil 1229 yılında Kudüs ’ün haçlılara
bırakılması etrafındaki arazinin Müslümanlarda
kalmasını kabul etti .
MelikSalihNecmettin:
Bütün Eyyubi prensleri tarafından tanınmaması
nedeni ile dönemi hep iç çekişmelerle geçmiştir.
Salih Necmettin imadettin İsmail ’i hezimete
uğrayatak Menfaat uğruna verilen Kudüs Askalan
veTaberiye’yi geri almıştır. Salih Necmettin
döneminin önemli bir olayı 1248 yılında VII.Haçlı
Seferi'nin düzenlenmesidir. Bu sırada
SalihNecmettin’in hanı mı ölümünü gizleyerek
oğlunu Sultan ilan etmiş ve Haçlılar büyük bir
hezimete uğrayarak Dimyat ’ı teslim etmişlerdir.
Memlük emirlerini karşısına alan Turanşah 1250
yılında öldürülmüş ve Eyyubiler Devleti sona
ererek Memlük Devleti tarih sahnesinde yerini
almıştır.

MEMLÜKLER
Eyyubi ordusundaki Türk Memlükler tarafından
Mısır'da kurulan Memlükler , Bahri ve Burci olmak
üzere iki kısma ayrılmışlardır. Eyyubi ordusunun en
güçlü kanadını oluşturan Memlükler, Salih
Necmettin‘ in ölümünden sonra yerine geçen oğlu
Turanşah tarafından safdışı bırakılmıştır. Ancak
buhareketi sonrasında Turanşah öldürülmüş ve
yerine Memlüklüler ’in yardımıyla Şecerüddür
getirilmiştir. Ancak Müslüman halkın ve Eyyubi
Hanedanı ’nın tepkisiyle karşılaşan Memlükler çare
olarak Şecer üddür ’ ü Aybek’le evlendirerek resmi
olarak Mısır ’da Memlük Devleti ’ni kurmuşlardır.
Fakat siyasi çekişmeler ve bertaraf edilme duygusu
ile Şecer üddür , Aybek’e suikast düzenleyerek
öldürtmüştür.

Aybek’ in ölümünden sonra yerine geçen oğlu
Mansur İbrahim Ali devlet idaresi için uygun
görülmemesi ve yaşının küçük olması sebebiyle
Kutuz tarafından tahttan indirilmi ştir. Eyyubilere
son veren Moğ llar Kutuz ’a mektup göndererek
ondan itaat istemişler ancak o bunu reddederek
meydan okumuştur. Bu tavrında kararlılık gösteren
Kutuz AynCalut Savaşı ’yla Moğolları ağır yenilgiye
uğratarak durdurmayı başarmıştır. Bu savaş
sonrası Halep naibliğini isteyen Baybars geri
çevrilmesi üzerine kutuz ’u öldürerek Memlüklerin
başına geçmiştir. Memlük Sultanlar ı’nın en
önemlisi olan Baybars Memlük Devleti ’nde yeni bir
dönem başlatıp Abbasi hilafetini Mısır'a taşıyarak
İslam dünyasında büyük bir itibar kazandı. Idari
düzenlemeler yaparak Memlük Devleti'nin asıl
kurucusu oldu. 17 yıl süren saltanatının ardından
yerine Sultan Kalavun tahta çıktı. Memlük Devleti ’
nde önemli bir yeri olan Sultan kalavun saltanatı
boyunca siyasi ,ticari , ekonomik,Ve sosyal
anlamda bir çok gelişmeler sağlayarak devleti
refah seviyesine ulaştırmıştır.
Haçlıları tehdit etmek amacıyla düzenledi ği Akka
seferinde vefat etmiştir. Tahta yerine Mısırdan
ayrılırken bıraktığı Eşref Halil geçmiştir. Babasının
vefatı ile yarım kalan Akka seferi ve diğer fetihlerle
haçlılara karşı kazandığı zaferler sonrası Akka
Fatihi olarak tarihte yerini almıştır. Ancak ahlaki
zaaflar ı ve memlüklüleri hor görmesi gibi
nedenlerden ötürü acımasız bir şekilde
öldürülmüştür.
Eşref Halil ’ in ölümünden sonra siyasi çekişmeler
sonucu iki kez tahtan inmek zorunda kalan Nasır
Muhammed artık hem yaş Hem dirayet olarak bir
olgunluğa ulaştığı için kesin olarak tahta çıktı. 31
yıl Saltanat süren Nasır Muhammed enuzun süre
tahtta kalan Memlük sultanı olarak bilinmektedir
.Nasır Muhammed’in kurduğu güçlü devlet yapısı
ve istikrar dönemi onun yerine geçen oğulları ve
torunları tarafından devam ettirilemedi. Bahri
memlüklülerinin sona ermesine kadar geçen 42
yıllık dönemde 8 oğlu ve 4 torunu sultanlık
yapmıştır. Bir çok siyasi çekişme sonrasında Türk
memlükleri alt eden Berkuk tahta geçerek Burci
memlükleri dönemini başlatmış oldu. Tehlike
oluşturan Timur ’a karşı Osmanlılar ve diğer
Müslüman devletler ile ittifak kurdu.Berkukun
ölümü üzerine tahta çıkan oğlu Nasırferec Memlük
gruplarının çıkardığı kargaşa neticesinde bir isyan
sonucu öldürüldü. Nasırın ölümünden sonra
yönetimde ilginç bir durum yaşandı. Memlük
Devleti'nde ilk ve son defa halifelikle sultanlık aynı
şahısla birleştirilerek halife müstainbillah Sultan
ilan edildi. Ancak bu sultanlık sadece 6 ay sürdü ve
yerine el melikülmüeyyed Sultan ilan edildi.
Müeyyetten sonra oğlu Ahmet sadece 7 ay tahta
kalabildi . Ondan sonra barsbay tahta alarak
yönetim krizini çözdü.Baybars saltanatı süresince
memlük tarihinin en önemli Deniz seferlerini
gerçekleştirerek Kıbrısı fethetti ve vergiye bağladı.
Barsbaydan sonra tahta oturan el -meliküzZahirSeyfettinÇakmak istikrar ısağlayarak
ülkesine huzurlu bir dönem yaşattı.
SeyfettinÇakmaktan sonra tahta geçen el
melikülEşrefSeyfettinİnal Sultan ilan edildi.
Saltanatı süresince istikrarı sağlamayı başardı.
Ancak onun zamanında Osmanlılarla ilişkiler
bozuldu. Inal ’ın ardından tahta çıkan Hoş kadem
Döneminde ise Osmanlılarla bozulmuş olan ilişkiler
dahada gerginleşti.
Hoşkademin ölümü üzerine burci Memlüklerin en
önemli sultanı olan kayıtbay tahta geçti. Onun
dönemindeki en önemli mesele Osmanlılarla olan
münasebetiydi. Iki Ordu arasında Çukurovada
cereyan eden savaşlar neticesinde 15 yıllık bir
barış antlaşması imzalandı .
Kayıtbaydan sonra ülkede istikrar tekrar bozuldu.
Isyanlar nedeniyle tahta çıkan sultanların
öldürülmesi sonucu hiçbir Emir tahta çıkmak
istemedi. Kansugavri ise istenilen zamanda tahtı
bırakmak şartı ile öldürülmeyeceğine dair söz
alarak tahta çıktı. Kansugavrinin uyguladığı sert ve
yanlış tutumlar Memlük ekonomisini daha kötüye
götürdü. Osmanlıların memlüklere bağlı
dulkadiroğullarını ortadan kaldırması ve
Kansugavrinin Şah İsmail ile ittifak kurması
sonucuOsmanlı
İle ilişkiler tamamen bozuldu. Bunun neticesinde
Kansugavri ile Osmanlılar arasında Mercidabık
Savaşı , Tomanbay ile de Ridaniye Savaşı
yapılmıştır. Bu iki Savaş neticesinde Memlük
hazinesi ve saltanatı tamamen Osmanlılar eline
geçmiş ve hilafet memlüklülerden Osmanlı ’ya
intikal etmiştir.

7. ünite :SORULAR
1-SalâhaddinEyyûbî’ye Kudüs’ün fethinin yolunu açan zafer hangisidir?
a-Malazgirt b-Elbistan c-Hıttin d-Ridaniye e-Dandakan

2- Salâhaddin Eyyûbî’nin bağlı olduğu ve Zengîler devletinin sultanı olan şahıs
kimdir?
a-Baybars b-Nureddin c-İmadeddin d-Salih Necmeddin e-Alparslan

3- Memlûkler’in saltanatı nerede başlamıştır?
a)İran b) Mısır c) Irak d) Suriye e) Hindistan

4- Memlûkler aşağıdakilerden hangisiyle mücadele etmemişlerdir?
a) Abbâsîler b) Haçlılar c) İsmaîliler d) Moğollar e) Nusayrîler

5- Memlûk Devleti kimler tarafından yıkılmıştır?
a)Abbâsîler b) Moğollar c) Eyyûbîler d) Osmanlılar e) Haçlılar

6- Aşağıdakilerden hangisi Abbâsîler’den ayrılıp Mısır’da kurulan bağımsız ilk
Türkİslâm devletidir?
a)Tolunoğulları b) İldenizler c)Salgurlular d) Eyyûbîler e) Hiçbiri

7- Fâtımîler hangi devleti Mısır’da yıkarak kurulmuşlardır?
a)İhşîdîler b. Tolunoğulları c. Abbâsîler d. Eyyûbîler e. Memlûkler

8- Aşağıdakilerden hangisi Mısır’da kurulan ikinci Türk-İslâm devletidir?
a.Memlûkler b. Eyyûbîler c. Tolunoğulları d. Selçuklular e. İhşîdîler

9- İhşîdîler’in kurucusu kimdir?
a)Muhammed b. Yusuf b) Muhammed b. Tugç c)Ahmed b. Tûlûn d)İmadüddin
Zengî e)Salâhaddin Eyyûbî

10-Fatımilerin Mısır’a intikalini sağlayan ünlü vezir kimdir?
a)Nizamülmülk b)Muineddin Pervane c)Ebu Seleme el-Hallal d)Cevher es-Sıkıllî
e)Ebu Abdullah eş-Şiî