selamun aleykum,
bu konuda ben de birşeyler söylemek isterim. evvela, beş parmağın beşi bir değil bunu bilelim. osmanlı padişahlarının
ekseriyeti müspet kimselerdi. lakin içlerinden bir iki zayıf bünyelinin çıkması da muhal değildir. bu konu çok fazla yazıldı çizildi, tarafsız (!) ve bilimsel (!!) araştırmalar yapıldı... muhafazakar kesim (benim de içimde bulunduğum grup) hiç bir osmanlı padişahına toz kondurmadı, hepsini evliya telakki etti, diğer malum (!!!) grup, padişahları külliyen ayyaş ilan etti.
benim osmanlı padişahlarının içki meselesinde genelde karşılaştığım durum şu:
her ne hikmetse sert mizaclı osmanlı padişahlarına hep içiçilik, ayyaşlık atfedilir.
yıldırım beyazid, yavuz sultan selim, murad IV, abdulhamid II gibi sert karakterlere sahip padişahlar nedense hep sarhoştur (?). hiç bir insan yavrusunun çıkıp ta bir
2.beyazid'a bir
3.selim'e bir
mehmet V reşad'a içki içerdi dediğini görmedim. buradan çıkan sonuç şudur ki
osmanlı padişahlarının karekter tahliline göre içiciliği belirleniyor. eğer öyleyse bu haberlere ne kadar güvenebiliriz.? güvene---bilir miyiz.?
bir defasında mustafa armağan'ın bir yazısına denk gelmiştim, hatırladığım kadarıyla orada
fatih e içki isnadını açıklıyordu. fatih e içki içerdi diyenler avni mahlasıyla yazdığı şiirleri öne sürüyorlarmış. armağan da diyordu ki gazelde içki ve sevgili temaları işlenir. fatihin gazelinde içki geçiyor diye içiyor olduğu düşünülemez.
gelelim şahsi kanaatime: bir insanın bir konuda fikir sahibi olması için önce o konuda bilgi sahibi olması iktiza eder. ben kendimi iyi bir tarih okuyucusu olarak gördüğümden rahatlıkla şu sonucu söyleyebilirm: ilk dönem osmanlı padişahları içki içmezlerdi.
17yy.ın başlarına kadar osmanlı padişahlarının içki sofralarına (işret alemi) oturduğunu zannetmiyorum.
bu tarihten sonraysa herşey mümkündür. şeyhlülislam ebussuud efendi (ö.1574, rahmetullah aleyh) in
şarap dışındaki (hamr) diğer içkilerin haram olmadığına dair fetva verdiğini kaynaklar yazıyor. dolayısıyla bu tarihlerden sonra,
osmanlı padişahlarından bazılarının şarap olmasa bile sair içkilerden içtiği söylenebilir. fakat en başta dediğim gibi bu bilgileri padişahın karakterine bakarak değil o dönemim kayıtlarına bakarak çıkarmak lazım gelir. şu da var ki lale devri gibi dönem dönem sefehat yılların yaşandığı vakidir. zevki sefa nın hırla gittiğ bu dönem ve sonrası dönemim padişahların içki içmemesini düşünmek de
iyimserlik olur.
Son sözüm şudur ki gerçekten bir padişahın içki içip içmediğini öğrenmek için, o dönemdeki yazılı belgelere bakmak lazımdır. Örneğin 17.yy da evliya çelebi seyehatnamesi ve koçibey risaleleri bu açıdan güzel birer kaynaktır. bu eserlerde padişahlar ve çevresi için yazılanlar büyük ihtimal doğrudur. çünkü dönemin canlı şahitleri tarafından yazılmıştır. osmanlıdan önce kabusname adlı eser de dönemin durumunu görmek açısından güzeldir. velhasıl, murat bardakçının, mustafa armağanın, ilber ortaylının ve diğer araştırmacaların yaptığı çalışmalar bü tür eserlere dayanıyorsa ne ala. aksi halde ötekinin berikinin söylemesiyle kanaat getiremeyiz, dedi kodu olur bu...
Ve'selam...
(not: bu yazı fatih abiye ithaf edilmiştir
)