[KARAKÖSE]

Nur’un soruları

1- İnsan fiillerinde özgür müdür? Özgür değilse ilahi imtihanın ne manası vardır?
Cevap : İnsan fillerinde özgürdür, insan attığı her adımın hakimidir,dolayısıyla zihninin istediği ve idare ettiği her şeyden sorumludur.

2-Ahlak mı dinden çıkmıştır, din mi ahlaktan çıkmıştır?
Cevap: Mutlak iyilik ahlakın temelini oluşturur. Mutezile güzel ahlak iyi olduğu için Allah emretmiştir der, Eşari Allah emrettiği için güzeldir der. Ben bu konuda mutlak iyinin bilinebilir olduğunu düşündüğüm için Allah güzelliği güzel olduğu için emreder diyorum. Dolayısıyla evrensel bir ahlak yasası vardır ve dinler bu yasa üzerine şekillenirler.

3-İyi ve kötü salt insan aklı ile bilinir mi, insan vahiy olmadan da Allah ı bulabilir mi?
Cevap: Mutlak iyi ve mutlak kötü bilinebilirdir. Çünkü mutlak faydalı olan şey güzel olarak nitelenir ve mutlak zararlı olan şey de çirkin görülür. Dolayısıyla insan aklı tek başına iyi ve kötüyü bulabilir. Dolayısıyla tek başına vahiyden uzak bir şekilde bir adada yaşan bir şahıs Salih amelden sorumludur ancak ibadetten sorumlu değildir derim. Çünkü Salih amel ve yaratıcının varlığı akıl ile bulunabilir ama ibadetler bulunamaz.

4-Mutlak bilgiye nasıl ulaşılır, din, vahiy, ahlak, akıl, duyular, felsefe vs, hangisi?
Cevap : kendi zihnini gözlemlemekle, bir şey başka bir şey ile kıyaslanarak bulunabilir. İnsanın kendi zihnini gözlemleyebilmesi ve tartabilmesi için kıyas yoluna gitmesi gerekir, dolayısıyla insanın kendini tanıması ancak başkalarını tanıması ile mümkündür. İnsanın kendi zihnini görebilmesi de ancak başka zihinleri görebilmesi ile mümkündür. Kısacası insanları ve alışkanlıkları çözümlemeve analiz etme mutlak bilgiye götürür. Nedensellik ilkesine ulaşmaya çalışmak gerek

5-Allah ın varlığını ispatlamada kullanılan delillerden hangisi daha önemlidir?
Cevap: İnsanın birinci elden emin olabileceği şey bir ben kavramının var olduğudur. İnsan ben diye bir şeyin varlığı hisseder ama ben dediği bu şeyin ne olduğunu tam olarak çözemez. Dolayısıyla bu çözülemeyen ve ben denen şeyi bilen bir güç olmak zorundadır. Eğer hiç kimse bilmiyor dersek o zaman ben hissinin varlığını inkâr etmek gerekir ki buda mümkün değildir. Kısacası insan Allaha kendi ben varlığını his ederek ulaşır.

6-Teistik dinlerde Tanrı mutlak iyilik ve adalet sahibi, olağanüstü güçlere sahip bir varlıktır. Peki âlemdeki kötülükle, tanrının iyiliği bir arada nasıl oluyor, bu durum nasıl açıklanabilir?
Cevap: Yaratıcı iyidir ve iyiliği ister. Ancak dünya insanın iradesine terk edilmiştir. Bu dünyada olup bitenlerden yaratıcı sorumlu değildir, insan sorumludur.