[NUR]

) Beyhakî diğer yönden Hammad b Şuayb, Ata b es-Sâib isnadıyla Abdurrahman el-Sulemî’nin şöyle söylediğini naklediyor: "Hz Ali Ramazanda gü*zel Kur'an okuyanları çağırdı ve onlardan birine, ce*maate yirmi rekât namaz kıldırması için emir verdi Hz Ali onlara vitir kıldırırdı"

Bu isnadda da Hammad b Şuayb zayıftır İbn Maîn ve başkaları onu zayıf addetmiş [el-Cerh ve:l-Ta’dil, III,142], Buharî "mak*bul olmadığını" (fîhi nazar) söylemiştir [el-Târihu'l-Kebir, III,25]

Konuyla ilgili olarak bu naklettiklerimiz dışında başka haberlerde zikrediliyor, fakat araştırıldığında onların da za'ftan hâlî olmadığı anlaşılıyor Çünkü Ömer b Hattâb'dan nakledilen sağlam haberler, onun Ubey b Kâ'b'a, cemaate sekiz rekât kıldırması*nı emrettiğine delâlet etmektedir ki HzPeygamber'in fiiline uygun olanı da budur Teravihin sekiz re*kâttan fazla olduğunu bildiren haberlerin tamamı ya zayıftır, ya da senedi kopuk olup sağlam değildir

10) Ebû Davud Suneni’nde Hasan'dan şöyle ri*vayet ediyor: Ömer b el-Hattâb cemaati Kâb'ın arkasında topladı Ubey onlara yirmi gece namaz kıldırmış, gecenin ikinci yarısında da kunut yaptırmıştı Son on gün içinde cemaatten geri durdu ve evinde kıldı Bunun üzerine cemaat "Ubey kaçtı" diyorlardı [Ebû Davûd, II, 136, el-Kunuût fi’l-Vitir babı]
Hadisi Ebû Davud tarıkıyla Beyhaki [el-Sunenu'l-Kubrâ, II,498] rivayet et*miş, Zeylâi de Ebû Davuddan "Ubey onlara yirmi ge*ce namaz kıldırdı" şeklinde zikretmiştir [Nasbu'r-Râye, II,126]

Ancak, bazı güvenilir ve dindar olmayan kimseler kasden Ebû Davud'un Sunen'inin Hindistanda bası*lan bazı nüshalarının kenarında "Başka nüshalarda yirmi gece yerine yirmi rekât ibaresinin yer aldığını" not düşmüşlerdir
İlk olarak bu, Deyûbend'deki Dâru'l-Ulûm Üniversitesi'nde Hanefi'lerin imamı olan Şeyh Mahmud Hasan'ın, Ebû Davud'un Süneni üzerine yaptığı ha*şiyede yer almıştır Sonra bir adım daha atıldı ve "yir*mi rekât ibaresini asıl metne koydular, kenarına da "bir başka nüshada yirmi gece lafzıyla zikredilmektedir", şeklinde not düştüler Bu da Fahru'l-Hasan'ın Ebû Davud üzerine yaptığı Şerh'te yer almaktadır

Şu anda önümde Hind baskısından Beyrutta of*set yapılmış Bezlü'l-Mechûd nüshası duruyor Ke*narında, "Bir diğer nüshada 'gece' yerine 'rekât’ ifa*desi yer almıştır" şeklinde not var Şeyh Mevlânâ Muhammed İshak'a okunan nüshada da bu ibare bulunmaktadır [Bezlu'l-Mechûd, fî Halli EbîDâvûd, V,252]

Ayrıca, Ebû Davud'un zikrettiği isnadda kopukluk vardır Çünkü Hasanu'l-Basrî Hz Ömer'e yetişme*miştir O H 21 yılında doğmuş, Ömer ise 23 yılın son*larında veya 24 yılın Muharrem ayı başında vefat et*miştir

11) İmam Mâlik'in, Davud b Husayn'dan yaptığı başka bir rivayet daha var ki, buna göre Davud, el-A'rec'in şöyle dediğini işitmiş: "Ramazanda cemaate ne zaman yetişsem onları kâfirlere lanet eder bul*dum İmam sekiz rekâtta Bakara Sûresini okuyor, on iki rekâtı kıldırırken cemaat imamın hafif tuttuğunu görüyordu"

İbn Abdulberr el-A'rec'in bir gurup Sahabîye ve büyük Tabiilere yetiştiğini söylüyor
Davud b Husayn'a gelince, O Ebû Süleyman el-Medenî olup Emevîlerin azatlısıdır İbn Maîn onu mu*temet kabul ederken Ebû Hatim ‘zayıf addetmiş ve "Eğer Mâlik ondan rivayet etmiş olmasaydı hadisi terkedilirdi" demiştir [el-Cerh ve't-Ta'dil, III409]

Hafız İbn Hacer bu ve bu konudaki başka rivayet*leri zikrettikten sonra şöyle söylüyor: "İbn İshak dedi ki: Bu konuda işittiğimiz rivayetlerin en sağlamı Mu*hammed b Yusuf'un, ceddi olan Sâib b Yezid'den naklettiği, "biz Ömer zamanında Ramazanda on üç rekât namaz kılardık" riveyetidir ki bu, Hz Peygamber'in gece namazı hakkında nakledilen Hz Aişe ha*disine de uygundur" [Fethu 'l-Bâri, IV254]

Bizim tercihimiz de budur Çünkü bu rivayet Hz Peygamber'in fiiline uygunluk arzetmektedir Bu konuda muhayyerlik vardır Nitekim İmam Şafiî şöy*le söylüyor: "Medine'de halkın otuz dokuz rekât kıldı*ğını gördüm Mekke'de yirmi üç rekât kılıyorlardı Bu konuda bir kısıtlama yoktur"
Yine ondan şöyle naklediliyor: "Eğer kıyamı uzatır, secdeleri azaltırlarsa bu güzeldir Secdeleri çoğaltır, kıraati hafif tutarlarsa bu da güzeldir Bana göre bi*rincisi daha iyidir"




Üçüncü Görüş: Bu, İmam Mâlik'in "Teravih na*mazı otuz altı rekâttır" görüşüdür O Medinelileri bu uygulama üzere bulmuştur 38 rekât olduğu da söy*lenir Muhammed b Nasr el-Mervezî, İbn Eymen'den, o da İmam Malik'ten böyle rivayet etmiştir Mâlik, "yüz kusur senedir uygulama bu şekilde ol*muştur" demiş ve şöyle devam etmiştir: Bu konuda bir sınırlama yoktur O kendi durumuna göre uygun sayıyı seçecektir Tirmizî Sunen'inde diyor ki: Tera*vih konusunda söylenen en fazla rekât sayısı vitirle birlikte 41 rekâttır

Fakat İbn Abdulberr Esed b Yezid'in 40 rekât te*ravih, yedi rekâtta vitir kıldığını nakletmektedir

Medînelilerin otuz altıyı tercih etmelerinin sebebi şudur: Mekkeliler her iki terviha arasında Kabe'yi bir defa tavaf ediyorlar, sonra iki rekât namaz kılıyorlar*dı Beşinci tervihadan sonra ise tavaf etmiyorlardı Medineliler onlarla eşitliği sağlamak istediler ve her tavaf yerinde dört rekât koydular Böylece on altı rekâtlık bir artış yaptılar Bu durumda toplam altı rekât oldu Bunu Nevevî [Şerhu'l-Muhezzeb, III527] ve başkaları zikretmektedirler
Hamd, âlemlerin Rabbı olan Allah'adır

Dr Muhammed Ziyaürrahman el-Azamî
Medine el-İslâmiyye Üniversitesi Hadis Fakültesi Öğretim Üyesi