 RE: Osmanli Mûsikîsi
3.1. Mehterhâne. Hun'lar zamanındaki adı Tuğ olan ve vurmalı sazlarla nefesli sazlardan oluşan askerî mızıka okulunun Fatih'ten sonra aldığı isim Hun'lardan beri Türk savaş tekniğinin vazgeçilmez unsuru olan askerî müziğin amacı çok uzaklardan duyulan ve gitgide yaklaşan gök gürültüsüne benzer yabancı bir müzmin sesiyle düşmanın moralini bozup savaşacak güç bırakmamak düşmanı teslim almak suretiyle harbi en kısa zamanda bitirmek ve böylece —bir bakıma— insan kıyımını önlemektir.(15)
Selçukluların T'abılhâne veya Nevbethâne dediği bu kurumda Hunlardan beri ikisi nefesli dördü vurmalı altı temel çalgı yer almıştır: İslamiyet ten sonra adları zurna boru (nefir veya şahnay) çevgan zil davul ve kös'e çevrilen yurağ boygur çöken çanğ tümrük ve küvrük. Savaşta ordunun önünde giden kös davul nakkare zil çevgan çalpara çengi harbî zurna ve boru gibi yüzlerce vurmalı ve nefesli çalgının çalacağı müzik savaş tören ve oyun (spor) amaçları için özel olarak bestelenirdi. Hünkâr Peşrevi At Peşrevi Alay/ Düzen Peşrevi Elçi Peşrevi Saat Peşrevi ve Rakkas Peşrevi bu mehter havalarından bazılarının adlarıdır. Savaşlarda çalınan mehter havalarının gündelik şehir hayatındaki karşılığı namaz vakitleri ile önemli resmî münasebetlerde vurulan nevbet 'ti.(16) Dinî fonksiyonunun yanı sıra bir tür askerî halk konseri niteliğini de taşıyan nevbet Osmanlılarda ilk defa Osman Bey'in huzurunda vurulmuş(17) Anadolu Selçuklu sultanı II. Gıyaseddin Mes'ud'un bağımsızlık fermanı ile uç beyliği alameti olarak gönderdiği berat kaftan tuğ ve sancağın yanında davul nakkare boru ve zilden oluşan takımın verdiği konseri Osman Bey ayakta dinlemiştir(18)
|