[KuM TaNeSi]

Osmanlı mûsikîsinin zirvede olduğu 18 ve 19. yy.da Mevlevî mûsikîsi de —III. Selim ve II. Mahmud gibi Mevlevî padişahların desteğinde— zirveye çıkmış önceki yüzyıllarda bestelenen toplam 13 Mevlevî âyinine karşılık sadece 19.yy.da 42 âyin birden bestelenmiştir. Mevlevî âyinleri sadece Bestekârlık kabiliyetinin en yüksek ifade ve isbat vasıtası değil aynı zamanda makam usul geçki prozodi ses ve saz icracılığı konularında da ilgilisi ile adeta konuşan bir öğretmen gibidirler. Mehterhânenin lağvedilmesinden Enderun'un kapatılmasından Darülelhan ve okullarda Türk mûsikîsi öğretiminin yasaklanmasından (1926) ve radyodan yayınlarının kaldırılmasından (1934) sonra mûsikî cemiyetlerine ve hususî derslerin meşakkatine sığınmak zorunda kalmış olan Türk mûsikîsi için okul da kitap da hoca da Mevlevî âyinleri olmuştur denilebilir. (25)