 RE: Osmanli Mûsikîsi
17) Evliya d'Ohsson ve Hammer'den başka Şükrullah Behcetu't-tevarih: Aşık Paşazâde Tevarihi Âli Osman: Nişancı Mehmet PaşaTevarihi Âli Osman; Dursun Bey Tarih-i Ebulfeth bu konudaki başlıca kaynaklardır.
18) Fatih nevbet'in ayakta dinlenmesi adetini kaldırmış ancak yerine şehrin çeşitli yerlerindeki Nevbet hânelerde günde iki defa (seher ve yatsıda) nevbet vurulmağı kanununu getirmiştir.
19) Bu terimin denizde bata-çıka giden perdeayaklı Karabatak kuşuna benzetilerek konmuş olduğu tahmin edilebilir.
20) Başlangıcından bugüne Türk askeri mûsikîsi tarihini anlatan Gazimihal'in eserleri ile Pakalın'ın sözlüğündeki ilgili maddeler. Farmer'ın Turkish Influence in Millitary Music (Londra 1950) ve elde mevcut başlıca mehter havaları notalarım Ali Ufki ve Kantemir'den naklen veren H. Sanal'ın Mehter Mûsikîsi (İstanbul 1964) bu konudaki en değerli çağdaş çalışmalardır.
21) IV. Mehmed'in Viyana büyükelçisi Kara Mehmed Paşa şehre büyük bir mehter takımı eşliğinde girmekle kalmamış oturduğu Leopoldstadt'ta Viyanalılara her gün mehter konseri dinletmişti. II. Frederik'in emir subayı Baron von der Trenck de 1741'de Avusturya'nın Osmanlılara karşı kurduğu "vahşîler" birliğinin basında Viyana'ya girerken askerin önünde 4 zurnacı 4 borucu ve 4 zilciden oluşan bir mehter takımı yürütmüş bununla Viyanalıları büyülemişti. (Dr. Uwe Harten Alla Turca'Turkish Elements in Music The Turks and what they left to us Aus österreichs Wissenschaft Viyana 1978. ss.82-84). Aufden Spuren der Türken yazarı Georg Schreiber "Bugün hala asken bando takımları meydanlarda konser veriyorsa bunu şimdi artık unutulmuş olan Trenck'in yeniçeri taklidi pandurlarına özenerek yapmaktadırlar" diyor (Türklerden Kalan çev. E.Nermi. ist. 1982. s. 309).
22) Bando kelimesinin Mehterhâne ile ilginç bir kader birliği vardır: 2000 yıllık Türk askerî mûsikî kurumu olan Mehterhâne Batılılarca kopya edilmesinden sadece 100 yıl kadar bir sure sonra Türkler tarafından lağvedilip yerine nasıl Batı taklidi bir müzik kondu ise 18.yy.da İtalyanca'ya banda şeklinde girmiş olan (tabl u bend deyiminde geçen) sancak anlamındaki bend kelimesi de bando şeklinde —yani yine Batı kılığında — Türk dilline geri dönmüştür (Fetis. La musique mise a la portee de tout le monde Paris 1860.s.298).
|