[AŞK'ÜL İSLAM]

226. ayet, “Onlar, yapamayacakları şeyleri söylerler.” diyor. Bu ayette de yine şaire ve şiire dair, karşımıza bir çerçeve çıkıyor. İnsanın yapamayacağı şeyleri söylemesini, ilâhî kelâm tasvip etmiyor. Sadece burada değil, başka bir ayette de yine aynı konuya dikkatlerimizi çekiyor: “Niçin yapmadığınız şeyleri söylüyorsunuz”8 diyor. İnsanın, yapmadığı şeyleri söylemesi ya da söylediği şeyleri yapmaması, inandırıcılığı kaybettiren en önemli hususlardan biridir. Sözleriyle davranışları, birbirini tamamlayan kimseler makbuldür. Ancak bu tür kimselere güvenilebilir.

Son ayette ise, “İman edip güzel ve makbul işler yapanlar, Allah’ı çok zikredip ananlar ve zulme maruz kaldıktan sonra haklarını savunanlar müstesna.” deniliyor.

Bu ayette birkaç husus üzerinde durulmaktadır. Şairlerin bu kadar zemmedilmesinden sonra, şaire ve şiire dair meselenin istisnası ortaya konuluyor. Bu istisnaların birincisi, “iman edip güzel işler yapmak”; ikincisi, “Allah’ı sık sık anmak”; bir de, “zulme maruz kalınca kendini savunmak.”

Kur’an-ı Kerim’in ortaya koyduğu bu istisnalar, “Şiir bundan ibarettir.” manasına gelmez şüphesiz. Bu istisnaları, “Şiir budur.” şeklinde anlamak yerine, “Şiirde bunlar göz önünde bulundurulmalıdır.” şeklinde anlamak daha doğru olur kanaatindeyiz. Öyleyse şairler, Allah’ın hoşnutluğunu kazanmaya vesile olacak iyi ve güzel işler yapmalı, Allah’ı zikretmelidir. Bu, aynı zamanda şiirin de Allah’ı zikretmesi manasına gelir. Aslında şiirin Allah’ı zikretmesi, şiirin tabiatına en uygun durumdur. Çünkü şiir kadar zikre ve duaya yakın bir söz yoktur. Şiire; fazlalıklardan arınmış, en saf ve en yalın söz nazarıyla bakarsak, böyle bir söz en çok duaya yakışır ve yaklaşır. Şairlerle ilgili bir başka istisna ise, “zulme uğrayınca kendini savunmak.” hakkıdır.

Zulüm, hiçbir coğrafyada, hiçbir şekilde tasvip edilemez ve insana yakışan bir davranış biçimi değildir. Zulüm payidar olmaz. Zalim de öyle… “Zulüm ile abat olanın, ahiri berbat olur.” atasözümüz, ayet ve hadislerin kültürümüzdeki yansımasıdır. Şairlere, zulüm karşısında kendini savunma hakkı verilmiştir. Bu istisna şu manaya gelmez: Şiir, sadece bir başkaldırı, bir isyan, bir zulme karşı savaşma aracıdır. Hayır! Şiirin görevi sadece bu değildir.