[KuM TaNeSi]

Seyrek git sen (sıkça varma) dostuna, kalksın ayak üstüne
Dostumuz da olsa, sık sık yanına giderek kişiyi rahatsız etmek doğru değildir Onu bezdirmemek, kendimizden soğutmamak, gittiğimizde de yakın ilgi görmek ve lâyıkıyla ağırlanmak istiyorsak, ziyaretlerimizi uzun zaman aralıklarıyla ve arada sırada yapalım

Sıçan çıktığı deliği bilir
Yasalara aykırı, yolsuz, gizli bir iş yapan kimse, kalkıştığı bu eylemin doğuracağı sonuçları önceden enine boyuna hesaplar; yakayı ele vermemek, yakalanmamak için gerekli önlemleri alır; nereye, ne zaman ve nasıl kaçacağını bilir

Sıçan geçer yol olur
Küçük ve basit de olsa, olumsuz ya da kötü bir işin yapılmasına izin verilmemelidir Eğer bir kez izin verilirse, sürekli yapılmaya başlar ve alışkanlık hâline gelir Bu giderek gelenekleşir ve pek çok kimse o zararlı yolu takip eder

Sinek küçüktür ama mide bulandırır
Önemsiz, küçük gibi görünse de, kötü ve olumsuz bir şey insan üzerinde iyi bir etki bırakmaz

Sinek pekmezciyi tanır
Çıkarını kollayan, kendini düşünen, işinin ehli olan kimse, kimden yararlanacağını iyi bilir

Soğanın acısını yiyen bilmez doğrayan bilir
Bir işteki güçlüğü, çekilen sıkıntıyı, o işin içinde olanlar, o işi başarmaya çalışanlar bilir; işin sadece sonucundan yararlananlar ise bundan habersizdirler

Sona kalan dona kalır
Bir işin yapılmasında geç kalan, zamanını kullanamayan kimse istediği şeyi elde edemez

Son pişmanlık fayda vermez
İş işten geçtikten sonra pişman olmanın bir yararı yoktur Önemli olan bir zarara uğramadan önce, yapılacak işe iyi düşünerek, tedbir alarak girmek ve kötü bir sonla karşılaşmamaya çalışmaktır

Sonradan gelen devlet, devlet değildir
Kişi yaşlandıktan sonra gelen zenginlik işe yaramaz Çünkü zengin, varlıklı olmanın tadı ancak gençlikte çıkarılır

Soran yanılmamış
İnsanoğlu her şeyi bilemez Pek çok bilgiye sahip olan kimsenin bile bilmediği pek çok şey vardır Bu sebeple bir işe girişmeden önce, yanılgıya düşmemek ve yanlışa sapmamak için o iş konusunda birilerine soru sormak, onlardan bilgi almak son derece gereklidir

Sora sora Bağdat bulunur
İnsan sora sora bilmediği işleri ve çok uzak yerleri bile öğrenip bulabilir

Sorma kişinin aslını, sohbetinden bellidir
Bir kişinin kim olduğunu, soyunu sopunu öğrenmenin bir gereği yoktur Onu tanımak, karakteri hakkında bilgi edinmek istiyorsan konuşmasına, fikirlerine, inançlarına, hâl ve hareketlerine bak; bu sana yeterli ipuçlarını verir

Söyleyenden dinleyen arif gerek
1 Çok söz söylemek yerine çok dinlemek daha iyidir Çünkü öğrenmenin en önemli yollarından biri de dinlemektir Ayrıca çok konuşanın çok hata yaptığı da ortadadır 2Kimi konuşmacılar üstü kapalı, sanatlı ve derin anlamlı konuşurlar Bu durumda söylenenlerin anlaşılması, dinleyenin bilgi ve anlayış yeteneğine bağlı kalır Dinleyen, ne denmek istendiğini çaba göstererek anlamalıdır

Söz ağızdan çıkar
Faziletli, dürüst, ahlâklı ve mert kişi ağzından çıkan sözü bilir; ona bağlı kalır, verdiği sözden dönmez ve onun gereğini yerine getirir

Söz gümüşse, sükût altındır
Konuşmak her ne kadar iyiyse de, susmak bazen konuşmaktan daha iyi sonuç verir Öyle ki, hiç ummadığı zamanda bile kişinin sarf ettiği sözler başına iş açabilir; onu zor duruma sokabilir

Sözünü bil, pişir; ağzında der, devşir
Söyleyeceği sözün ne anlam taşıdığını, ne gibi sonuçlara yol açacağını düşünmeli; derleyip toparlamalı, ondan sonra söylemelidir insan Eğer söz ağza geldiği gibi, bir tartıdan geçirilmeden söylenirse insanın başına umulmadık dertler açabilir

Söz var iş bitirir, söz var baş yitirir
Sözün insan üzerindeki etkisi tartışılmaz İyi, güzel, akıllıca ve yerinde söylenmiş sözler çoklukla insanlar üzerinde olumlu etkiler bırakır; inandırıcı, kabullendirici, yumuşatıcı bir rol oynayarak rayından çıkmak üzere olan işleri bir düzene sokar Bunun yanında, kimi kırıcı, kaba, sert, düşünülmeden söylenmiş, ölçüsüz sözler de kimi tepkilere yol açar; anlaşmazlıklara, kavgalara sebep olur; işler çıkmaza girer, giderek büyür ve kimilerinin ölümüne bile sebep olur

Su akarken testiyi doldurmalı
İnsan eline geçen fırsatları değerlendirmeli, karşısına çıkan imkânlardan yararlanmasını bilmeli, mümkün olduğunca mal-mülk edinmeli, geleceğini güvence altına almalıdır Çünkü her zaman uygun bir fırsat yakalaması mümkün olmayacaktır

Su bulanmayınca durulmaz
Kimi iş, konu, olay ya da durumlar pek çok tartışma, çekişme ve mücadeleden sonra aydınlığa kavuşur Hemen herkes niyetini açığa vurur, fikrini söyler, söylenmedik bir şey kalmaz, sonunda mesele çözülür ve iş yoluna girer

Su bulununca (görülünce) teyemmüm bozulur
Bir zorunluk dolayısıyla yapılmakta olan bir işin, bu zorunluk ortadan kalkınca gereği gibi yapılmak için yeni baştan ele alınması gerekir Bir başka deyişle, işimizde kullanacağımız asıl şey elimize geçince, daha önce onun yerine koyduğumuz benzerinin bir hükmü ya da değeri kalmaz