[Yitiksevda]

Farklı görüşleri araştırıp sunmaya devam edecem inşaallah şimdilik bulduklarımı sizlere sunayım devamı gelecek.

Ona ancak arınıp temizlenmiş olanlar dokuna*bilir.

Sözü edilen mess yani dokunma kavramıyla, elle veya diğer bir azay*la dokunmak mı, yoksa manevibir temas mı kasdedilmektedir? Ayrıca muttahharu sıfatıyla kimler murad edilmektedir? Bu hususta da birta*kım farklı yorumlar, tesbitler ve içtihatlar söz konusudur. Şöyle ki:

1-Hz. Enes ile Tabii'den Sai b. Cübeyr'e göre:Bu kitaba ancak günahlardan an, duru olan tertemiz melekler dokunabilir. Öyle ki, Levhi Mahfuz'da saklı tutulan ve sonra ayrı bir tecelliyle Dünya Seması'na indirilen Kurana cinler, şeytanlar, kainler ve büyücüler değil, ancak tertemiz melekler dokunmuştur ve dokunmaktadırlar.

2-Ebu Aliye ile İbn Zeyd'e göre :Günahlardan tertemiz olan melek*ler ve peygamberler dokunabilir.

3-Kelbi'ye göre:Ona, o çok şerefli katip melekler dokunabilir.

Bu üç yorumdan şunu anlıyoruz:Ayette geçen mess den maksat, elle veya bir organla dokunma değil,indirmedir yani Kuran'ı ancak melek*ler indirmiştir.

4-Kuran'a, Levhi Mahfuzda saklı bulunan o yüce kitaba ancak melekler dokunabilir.Bu yoruma göre:Kitabı Meknundan maksat,Levhi Mahfuzdur.

5-Elimizdeki Mushafa ancak tertemiz olan kimseler dokunabilir. Bu yorumla, Kitabı Meknundan maksat,Mushafta toplanan Allah Kelamı'dır. Nitekim Hz. Ömer, henüz İslam'a girmeden önce,kız kardeşinden Kuran yazılı sahifeleri isteyip eline alarak bakmayı teklif edince,kız kardeşi ona :Hayır, buna ancak tertemiz olanlar dokunabilir demiştir. Bunun üzerine Hz. Ömer boy abdesti alıp İslam'a girmiş ve öylece Kuran ayetleri yazılı sahifeye elini dokundurmuştur.

6-Katade'ye göre :Kuran'a ancak abdestsizlik ve cünüplükten te*mizlenen müminler dokunabilir.

7-Kelbi'ye göre:Küfür ve şirkten kurtulup temizlenenler dokuna*bilir.

8-Rebi' b. Enes'e göre:Günahlardan arınanlar ancak dokunabilir.

9-Kuran'ın sevabına ancak mü'minler erişebilir.

10-Kaadı Ebu Bekir b. Arabi'ye göre: Şeran temiz sayılanlar doku*nabilir.


Fıkhi Yönü
Abdestsiz bir halde Mushafa dokunma konusunda ilim adamları ve müctehid imamların tesbit ve ictihadlan farklıdır:

a)Hz Ali,İbn Mesud,Sad b Ebi Vakkas,Said b Zeyd,Ata',Zühri ve Nahai'ye göre : Abdestsiz bir halde Mushafa dokunmak caiz değildir. Cumhur da bu görüşü ve içtihadı benimsemiştir. İmam Şafiinin de içtiha*dı bu doğrultudadır.

b) İbn Abbas ve Şa'bi'ye göre : Caizdir. İmam Maiik'in de içtihadı bu anlam ve hükümdedir. Bir rivayete göre, İmam Eba Hanife'nin de içtihadı bu anlamdadır. İkinci bir rivayete göre, İmam Ebu Hanife'nin, Mushafın yazılı olmayan kenar kısımlarına abdestsiz bir vaziyette dokunmakta bir sakınca yoktur dediği şeklinde bir tesbit yapılmıştır.

c) Bu konuda,Resulullah Efendimizin Amr b Hazme yazdığı mektupta Kuran'a ancak tahir (temiz) olan kimse dokunabilir mealin*deki hadis delillerin en kuvvetlisi olarak bilinmektedir.

d)Yapılan başka bir rivayette, İmam Malikin, abdestsiz kimsenin Mushafa dokunmasını sakıncalı gördüğü belirtilmiştir.

Abdurrahman el Ceziri'nin tesbitine göre: İmam Malik, abdestsiz bir halde Kur'an'a veya Onun bir sure veya ayetine dokunabilmek için birta*kım şartlar ön görmüştür:

1-Kuran'ın Arapça'dan başka bir dil ile yazılmış olması

2-Dirhem ve dinar (para) üzerine yazılmış bulunması

3-Mushafı korumak için eline almış olması

4-Bir kılıfla örtülü bulunması

5-Abdestsiz olarak taşıyan kimsenin ya öğretici, ya da öğrenci ol*ması, (İsterse bu durumda öğretici veya öğrenci ayhali olsun, yine doku*nabilir)

Bu şartlardan herhangi birinin gerçekleşmesi halinde, İmam'a göre,
Kuran'a abdestsiz bir halde dokunmakta ve onu okumakta bir sakınca yoktur.

e)Bu konuda Hanbelilerle Hanefilerin ictihad ve yorumları birbirine çok yakındır.

f)İmam Şafii de, bazı hallerde Kuran'a abdestsiz dokunmanın caiz olduğunu belirterek onları şöyle sıralamıştır:

1-Korumak maksadıyla alınıp taşınırsa,

2-Dirhem veya dinar (para) üzerinde yazılı olursa,

3-Kuran ayetlerinden bir kısmının ilim kitaplarında yazılı bulunma*sı halinde, o kitapları alıp okumak veya öğretmek durumu ortaya çıkarsa

4-Tefsir kitaplarında, meal veya tefsirde kullanılan kelimeler, Kuran kelimelerinden fazla olursa

5-Elbise üzerine yazılı bulunursa,

6-Öğrenmek maksadıyla ele alınırsa, o takdirde Kuran'a ve ayetle*rine abdestsiz olarak elle dokunmakta bir sakınca yoktur.

Davud ez-Zahiri'ye göre : Abdestli olsun olmasın Müslümanın ve kafirin Mushafa el dokundurmasında bir sakınca yoktur. Ancak kafirin onu taşıması caiz değildir.

Davud bu konuda, Resulullah'ın Rum Kayser'ine,içinde ayet yazılı bulunan mektup yazmasını delil kabul etmektedir.