Devam edin efendim, sıkılmıyoruz; ama zorlanıyoruz.
10- kelam ile felsefe aynı şey midir? değilse açıklar mısınız?
Felsefe, Kelam ve Tasavvuf birbiri ile ilişkilidir. Felsefe Kelam dan daha geniştir. daha doğrusu felsefe sınır tanımaz, her konuyu sorgulayabilir ve herhangi bir sonuca ulaşabilir. daha öncede dediğimiz gibi felsefenin ilk sorusu varlığın ne olduğu üzerineydi ve ilk filozoflar eski yunandandı. İşte bu durum kimi islam filozoflarının abuk zubuk tavırlar takınmalarına sebep oldu, mesela Farabi, İbni sina ve İbni rüşd çok garip bir şekilde Aristo yu yere göğe sığdırmazlar, Aristo, Platon onların gözünde süper üstü dahilerdir. islam dünyasıda felsefeyi bu şahıslar ile bir tuttuğundan genelde felsefeyi kötü görmüştür. Ama islam dünyasında Gazzali,Eşari gibi alimlerde de filozof kimliği vardır.
İslam Kelamcıları, Küfre götüren felsefeye karşı yine felsefi kavramları kullanarak mücadele etmeye çalışmışlardır. kısacası kelam islami kurallara tabii felsefedir diyebilirim.
11- sizce kelami tartışmalar islam aklının oluşumunda asli rolünü oynamış mıdır?
Sorunuzu tam anlayamadım, ama ben genel olarak mutezile düşüncesinin akıl oluşumunda büyük etkileri olduğu kanatindeyim.
12- birilerinin, içtihat kapılarını kapatmasının, müslüman zihinde ne gibi etkileri olmuştur?
Müslüman zihninde değişmez kaidelerin oluşmasına sebep olmuştur. Yeni dünyada karşısına çıkan her sorunun eski düşünce sisteminde karşılığını bulmaya çalışmak, karşılığı yoksa zorlama yorumlarla birşekilde bir şeylerle ilişkilendirmek, kimi noktalarda müslümanlar için yaşamı ciddi bir yük haline getirir.