[HALUK GÜMÜŞTABAK]

Kur’anu doğru anlamak ta benim takip ettiğim yol, önce kur’ana daha sonrada akla ve mantığa müracaat olmalıdır diye düşünüyorum. Çünkü rabbim ayetlerini gönderiyor ve bizim düşünmemizi, aklımızı çalıştırmamızı emrediyor. Daha sonrada araştırma ve daha iyi bilenlere danışmak onların düşüncelerinden istifade etmek olmalıdır.
Bu arada muhkem ve müteşabih ayetler konusunda da birkaç söz söylemek isterim. Önce aynı ayeti iki değişik mealden yazalım.

Aliimran 7: Kitap’ı sana indiren O’dur. Onun ayetlerinden bir kısmı muhkemlerdir ki; onlar Kitap’ın anasıdır. Diğer ayetlerse müteşabihlerdir. Şu var ki, kalplerinde bir eğrilik ve bozukluk bulunanlar, fitne aramak, onun yorumuna öncelik tanımak için Kitap’ın sadece müteşabih kısmının ardına düşerler. Onun tevilini ise bir Allah bilir, bir de ilimde derinleşmiş olanlar. Bunlar, “ona inandık, hepsi Rabbimizin katındandır” derler. Gönül ve akıl sahiplerinden başkası gereğince düşünemez.

Bir baka mealde de: Sana bu muazzam kitabı indiren O'dur. O'nun bir kısmı anlamları kesin olup kitabın temelini oluşturan ayetlerdir. Diğer bir takımları da anlamları benzeşik olanlardır. Ama kalplerinde bir yamukluk bulunanlar fitne aramak ve keyiflerince yorumlamak için sadece anlamı benzeşiklerin ardına düşerler. Hâlbuki onun gerçek yorumunu ancak Allah bilir. İlimde derinleşmiş olanlar da: "İnandık, hepsi Rabbimizdendir." derler. Bunları özü temiz olanlardan başkası düşünemez.

Yukarıdaki aynı ayeti ama iki değişik meali anlamaya çalışalım. Ayete dikkat ettiğinizde Rabbim kur’anda iki çeşit ayet olduğunu söylüyor ve muhkem ayetlerin dinin anası olduğu yani dinin temelini anlattığını bizlere söylüyor. Bu konuyu kur’anın birçok ayetinde ise açık ve detaylı anlattığını da belirtiyor. Gelelim müteşabih konusuna, onlardan bahsederken ise çok dikkat çekici sözler söylüyor. Demek ki bu ayetlerin anlamlarını hepimizin bilmediğini söyledikten sonra dikkat çekici uyarıda bulunuyor. Kalplerin de fitne olanlar bu sözleri keyiflerince yorumlamak isteyenler, onların peşine düşerler diyor. Şimdi düşünelim bu ayetler nasıl ayetler dirki herkes anlayamıyor? Dinin temeli ve bizlerin din adına iman adına yapmamızın istendiği ayetler olmadığı çok açık, çünkü bu ayetlerin açıkça muhkem ayetler olduğu zaten söyleniyor. Şimdi ayetin devamını anlamaya çalışalım. İki meal verdim birisinde müteşabih ayetleri bir ben bilirim birde ilim tahsil etmişler diye açıkça belirtmiş. Diğerinde ise yine bunun anlamını bir ben bilirim, ilimde derinleşmiş olanlarda inandık kabul ettik derler diye aktarmış. Burada birlikte düşünelim, acaba Allah kur’an da müteşabih ayetlerin anlamını yalnız kendisinin bileceği bir şekilde mi gönderir, yoksa zamanla ilim adamları da bu ayetlerin anlamını bilecek şekilde mi gönderdiğini anlatıyor olabilir? Rabbim asla bizlerin bilemeyeceği bir ayeti bizlere neden göndersin? Ben buradan müteşabih ayetlerin zamanla anlamlarını, ilim yapan insanların da bileceğini anlattığını anladım. Hatta bu ayetlerin ne anlama geldiğini ilim adamları zaman geçtikçe, buldukça iman edenlerin imanlarını arttıracağı da belirtilmiştir. Şimdi düşünelim madem müteşabih ayetler dinin anası olan temel konular değil, peki neler olabilir? Çünkü muhkem ayetlerin dinin anası ve temel konular olduğunu Rabbim söylüyordu. Burada geçen ilim adamları, ilim ehli insanlar derken kimden bahsediliyor dersiniz? Din adamı dersek zaten İslam dininde din adamı sözü yoktur. Bu Hıristiyan ve Yahudi inancında olup İslam da dini bir sınıf yani Ruhbanlık kabul edilmez. Peki, bu ilim adamları kimler o zaman? Çok açık anlaşılıyor ki isminden de anlaşıldığı gibi gerçek ilim adamı, örneğin gök, uzay ilmiyle uğraşanlar, kimya dalında derinleşenler, tıp ilmi görenler, tarih konusunda ilim yapanlar, deniz ilmi ile ilgilenenler. Tüm bunları çoğaltabiliriz. Şimdi düşünelim acaba günümüze kadar müteşabih olan bir ayeti muhkem hale getiren anlamının açıklanmasını sağlayan bir ilim olmuş mu? Hemen hatırlayalım Rabbim ayetinde( Biz acı suyla tatlı suyu bir araya getirir birbirine karıştırmayız) diye bizlere bildirmiştir. Bu ayet yakın zaman öncesine kadar mecaz anlamında olduğu anlaşılmış ve biz iman edenle etmeyeni karıştırmaz ayırırız anlamında olduğu anlatılırmış. Hâlbuki yakın zamanda bir ilim adamı tarafından bu ayetin gerçekten okyanusta tuzlu suyla tatlı suyun yan yana olduğu bulunmuş ve asla birbirine karışmadığı açıkça tespit edilmiş. İşte anlamını yüzlerce yıl yalnız Rabbim biliyormuş ama bir ilim adamının da bunu bulacağını kuran böylece müjdelemiş oluyor. Rabbim anlamını hiç bilemeyeceğimiz bir ayeti kur’an da bizlere iletmez. Zamanla ilim adamlarının, bulunacak ayetlerin gerçekleriyle gerçek iman edenlerin imanları böylece artacak ve onlara moral verecektir. Yine kur’an da bir ayetinde Freun için etini, kemiğini ibret olsun diye koruyacağız diye açıklanan bir ayet vardır. Bu ayette müteşabih bir ayet olup yakın tarihlerde açıklığa kavuşmuştur. Nil nehrinin altında tarihin derinliklerinden ilim adamları Freun u gerçekten rabbin ayetinde söylediği gibi eti kemiği sapasağlam bulmuş ve şuanda Mısırda müzede sergilenmektedir. Dikkat edin müteşabih ayetler dinin temellerini oluşturmaz ama zamanla ilim adamlarının buluşları ile imanımızı güçlendirir. Gökyüzünün korunduğu, gökyüzünün yedi katmandan oluştuğu ve buna benzer birçok ayetler zamanla müteşabih olup gerçekten ilim adamlarının buluşlarıyla hepsi açıklığa kavuşmuştur.
Birileri Rabbin söylediği gibi dinin temeli apaçık muhkem ayetler dururken müteşabih ayetlerin peşime düşüp, kendilerine deliller arıyorlarsa onların bu çabaları boşuna çıkacaktır bunu rabbim söylüyor.
Dilerim Rabbimden onun ışığıyla aydınlanalım, yine dilerim ki onun rehberliğiyle Rahmana ulaşalım AMİN. SAYGILARIMLA Haluk GÜMÜŞTABAK