Medineweb Forum/Huzur Adresi - Fıkıh Usulü [Ünit 01 Ders Özeti] (Dokuz Eylül)

1. ÜNİTE / İSLAM HUKUK USULÜ GİRİŞ

S1:FIKIH USULUNDE KURAN VE SUNNETIN ORTAK ADINA NE DENİR
C1: Nas Denir

S2: DİNÎ HÜKÜMLERİN KESİNLİKLE BİR GEREKÇEYE DAYANDIRILAMAYACAĞI GÖRÜSÜNDEDİR
C2: Fahrur Razi

S3: ALLAH‟IN HÜKÜMLERİNİN, KULLARIN YARARINI GÖZETME GEREKÇESİNE DAYANDIĞI KANAATİNDEDİR.
C3: Mutezile

S4: BÜTÜN DİNLERDE VE TOPLUMLARDA GÖZETİLEN ZARURİYÂT BEŞTİR.
C4: Dini Korumak, Canı Korumak, Nesli Korumak, Malı Korumak, Aklı Korumak

S5: ŞÂYET MÜÇTEHİD BİR KONUDA NAS BULAMAZSA NEYE BAS VURUR.
C5: Önce İcma Bulamazsa Kıyas

S6: KUR‟AN HÜKÜMLERİ GENEL OLARAK YEDİ BÖLÜMDEN OLUŞUR.
C6: A- İbadetlere Dair Hükümler (Ahkamu‟L-İbadât): Medeni Hükümlere- Suçlarla İlgili Hükümlere- Anayasal Hükümlere- Toplumsal Hükümler Mâlî Hükümler GGenel
Hükümler

S7: HÜKÜM AÇISINDAN SÜNNET KAC CEŞİTTİR
C7: 4 ÇEŞİT a- Takrirî: Kur‟an‟ın hükmü gibidir. b- Beyanî Sünnet: Kur‟an‟daki bir nassın hükmünü açıklayan sünnettir. c- inşaallahâî Sünnet: Kur‟an‟da hükmü
belirtilmeyen konular hakkında yeni hükümler koyan sünnettir ve beyanî sünnetle aynı hükmü taşır.. d- Genel Kural Niteliğindeki Sünnet:

S8: OSMANLI BIR KONUDA ICMA ETMELERI ICIN KURDUGU MECLISIN ****
C8: Mecelle Cemiyeti

S9: MÜSTAKİL BİR KAYNAK DEĞİLDİR, HANEFÎ VE MÂLİKÎ MÜÇTEHİTLERİN KİTAP VE SÜNNETTE HÜKMÜ BULUNMAYAN BAZI KONULARDA, İÇTİHATLARINI
DAYANDIRDIKLARI KAPALI BİR KIYASTIR.
C9: İSTİHSAN

S10: AÇIK KIYASTAN KAPALI KIYASA DÖNMEK YA DA BİR OLAYI GENEL KURALDAN İSTİSNA ETMEKTİR.
C10: İSTIHSAN

S11: GAZALİ MESALIHI MURSELEYE NE AD VERMİŞTIR
C11: ISTISLAH

S12: HAKIINDA NAS BULUNMUYAN VE KIYAS YAPMAYA YA DA MÜRSEL MASLAHAT YÖNTEMİNİ KULLANMAYA İMKÂN OLMAYAN BİR OLAY MEYDANA
GELEBİLİR. BU TAKDİRDE, “EŞYADA ASIL OLAN MUBAHLIKTIR” ANLAMINA GELEN İSTİSHAB İLE AMEL ETMEYE KARAR VERİLİR VE ONUN MUBAH OLDUĞUNA
HÜKMEDİLİR
C12:ISTISHAB

S13: ĢER‟Î-AMELÎ HÜKÜMLERİ, TAFSİLÎ DELİLLERDEN ÇIKARMAYA YARAYAN KÂİDELERDİR.
C13: fıkıh usulu

S14: AKDİN SAHİH, BÂTIL, FÂSİD, NÂFİZ, MEVKUF, LÂZIM VE GAYR-I LÂZIM OLUSU NEDIR.
C14: muamelata daır hukumlerdır

S15: HÜKÜM, HİTABIN NETİCESİ DEĞİL BİZZAT KENDİSİDİR.SOZU KIME AITTIR.
C15:imamı safı ye

S16: DOĞRU YA DA YALAN OLMA İHTİMALİ BULUNAN BİR SEYİ BİLDİREN SÖZ KALIBI İLE İFADE EDİLEN BİR SONUCA, DOĞRU BİR ANLAYISLA ULASMAYI
MÜMKÜN KILAN SEYDİR.
C16:edille

S17: FIKIH USÛLÜNÜN KONUSU NEDIR.
C17: delille

S18: FIKIH USULU ILE ILGILI ILK ESER KIMINDIR.
C18: IMAMI SAFI NIN ER RISALESIDIR.

S19: KELAMCILARIN FIKIH USULU ILE ILGILI TELIF ETTIGI ESERLER
1- Ebû´l-Hüseyn el-Basrî (ö. 463), el-Mu´temed, 2- İmâmu´l-Harameyn el-Ceveynî (ö. 487), el-Burhân, 3- Gazalî (ö. 505), el-Mustasfâ, 4- el-Âmidî (öl. 631), el-
Ahkâm fi Usûli´l-Ahkâm. 5- Fahruddin er-Râzî (öl, 606), el-Mahsûl

S20: HANEFI ALIMLERININ TELIF ETTIGI ESERLER: USÛL KÂİDELERİNE TATBİKİ KONUSUNA ÖZEN GÖSTERMİSLERDİR.
C20: 1- Kerhî (ö. 340), Usûl 2- Debûsî (ö. 430), Takvîmu'l-edille,3- Pezdevî (ö. 482), Usûl,4- Serahsî, (ö. 483), Usûl,5- Abdulaziz Buhârî (ö. 730), KeŞfü´l-esrâr

S21: (MÜTEAHHİR) ÂLİMLERDEN BİR GRUP BU İKİ METODU BİRLEĢTİRME YOLUNA GİTMİĢLERDİR. BU METODA GÖRE TELİF EDİLEN ESERLER.
C20: 1- İbnü´s-Saâtî (ö. 694), Bedîu´n-nîzâm, 2- Tâcu´s-Sübkî (ö. 771), Cem´ül-cevâmi´, 3- İbnü´l-Hümâm, (ö. 861), Tahrîr, 4- Molla Hüsrev (ö. 885), Mir´ât,5- Şâtibî
(ö. 780) Muvafakat.
6- İbn Kayyım (ö. 751), İ'lâmu´l-muvakkiîn

S21: EL MUVAFAKAT ADLI ESERIYLE USUL ALNINDA FARKLI BIR ÇIĞIR AÇMISTIR.
C21: Malikîlerden Ebû İshak İbrahim b. Musa eŞ-Şâtıbî

S22: KONUYLA İLGİLİ TÜRKÇE YAZILAN ESERLERİN BAZILARI İSE SUNLARDIR.
1- İsmail Hakkı İzmirli, İlm-i Hilaf,
2- Mahmud Es´ad, Telhîs-i Usûl-ı Fıkıh,
3- M. Seyyid Bey, Usûl-ı Fıkıh,
4- Büyük Haydar Efendi, Usûl-ı Fıkıh Dersleri,
5- Ö.N. Bilmen, Hukuki îslamiyye ve îstılahatı Fıkhiyye Kamusu (1. Cild),
6- Hayreddin Karaman, Fıkıh Usûlü,
7- Fahrettin

S23: FIKIH ILE FIKIH USULU ARASINDAKI FARK
C23: Fıkıh ilminin konusu, mükellefin fiilleridir. Fakih, mükellefin namaz, oruç, zekat, alıS-veriS, kiralama, hırsızlık ve benzeri fiillerinin her birine ait dini hükmü
araStırır

S24:FIKIH USULUNUN YARARLANDIĞI ILM DALLARI.
C24: Kur‟an, sünnet, dil ve mantık kâideleri ve kelâm ilminden elde etmistir

S25: KLASİK ANLAMDA FIKIH USULÜ KAÇ BÖLÜMDEN MEYDANA GELİR.
C25:4 bölümden oluşur
1-Şer'î hüküm: Şâri'in mükelleflerin fiillerine iliŞkin hitabı ya da bu hitabın sonucudur. Vaz'î ve teklifî olmak üzere iki kısma ayrılır.
2- Hâkim: Hükümlerin kaynakları ya da deliller bölümüdür. ALLAH'ın hükmünü bilme yolları, üzerinde ittifak ya da ihtilaf edilen delilleri bilmekle gerçekleşir.
3- Mahkum-i fih:Mükellefin emir, nehiy ve mübahlığa dair fiillerini konu edinir.
4- Mahkum-i aleyh: Mükellefin kendisini konu edinen bölümdür. Bu bölümde mükellefin ehliyeti ile ilgili hususlar değerlendirilir.

S26: ALLAH'IN İNSANLARIN DÜNYA VE AHİRET MUTLULUĞUNU ELDE EDEBİLMELERİ İÇİN KOYMUŞ OLDUĞU HÜKÜMLERİN GAYE VE HEDEFLERİNİ, ESAS VE İLKELERİNİ İFADE EDER.
C26:MAKASID

S27: ZARURİYAT, HACİYAT VE TAHSİNİYAT GİBİ İSLAM HUKUKUNUN TEMEL AMAÇLARI DOĞRULTUSUNDA YORUMLANIR.
C27:NASLAR

S28: DİN VE DÜNYA İLE İLGİLİ YARARLARIN ELDE EDİLMESİ İÇİN ZORUNLU OLAN ŞEYLERDİR.
c28:ZARURİYAT

S29: GENELLİKLE SIKINTI VE ZORLUĞA SEBEP OLAN DARLIĞI KALDIRMAK VE GENİŞLİK SAĞLAMAK İÇİN KENDİSİNE İHTİYAÇ DUYULAN ŞEYLERDİR.
C29:HACİYAT

S30: GÜZEL VE UYGUN OLAN ŞEYLERİ ALMAK, AKLIN HOŞ GÖRMEDİĞİ ÇİRKİN ŞEYLERDEN KAÇINMAKTIR.
C30:TAHSİNİYAT

S31: ILK HUKUK METINLERI VE USUL YAZIMI NE ZAMN BASLAMISTIR.
C31:TEBE-İ TABİİN

S32: TARIHTE ILK HUKUK USULUNU YAZANDIR.
C32:M.Hamıdullah