TARTIŞMA ADABI
 

Tartışma insani bir olgudur. Hatta melekler ve şeytan gibi insan cinsinin dışındaki varlıklardada görüldüğü gibi aynı zamanda evrensellik taşır.
Tartışma adabı

1. Belli grup yada şahıs kendi görüşüne taassup ile bağlı olmamalıdır. Gerçeği bulmak için hazır olmalı ve hak açığa çıktığı zaman onu benimsemelidirler.
23. Allah'ın katında, kendisine izin verilenden başka kimse şefaat edemez. Sonunda, gönüllerindeki korku giderilince birbirlerine "Rabbiniz ne söyledi?" diye sorarlar; "Hak söyledi" derler. O, yücedir, büyüktür.
24. De ki: "Göklerden ve yerden sizi rızıklandıran kimdir?" De ki: "Allah'tır. Öyleyse doğru yolda veya apaçık bir sapıklıkta olan ya biziz ya sizsiniz."

2. Terbiyeli sözler kullanmalı, ayılama, yaralama, alay, eğlenme, küçük görme gibi davranışlardan uzak kalınmalıdır.
„Onlarla en güzel şekilde tartış“ Nahl 125 ; Kitap ehli ile en güzel şekilde tartış“ 29/46; „Allah’tan başka yalvardıklarına sövmeyin ki bilmeyerek aşırı gidip Allaha sövmesinler“ Enam 108 ; „İnsanları diliyle çekiştiren, kaş ve gözüyle işaret alay eden her fesad kişinin vay haline!“ 104/1
3. Geçerli, sağlam ikna metodları benimsenmeli
64. Yoksa, önce yaratan, sonra da yaratmayı tekrar edecek olan; size gökten ve yerden rızık veren mi? Allah'ın yanında başka bir tanrı mı? De ki: Eğer doğru sözlülerden iseniz, açık delilinizi getirin.
4. Amaç muhatabın gerçeği bulmasını sağlamak ve onu yanlış düşünceleden kurtarmaktır.

Okuma, bilgilenme hızının – bir tırmanıştan sonra- belli kesimlerde düşmesi ve akabinde temayüz eden muhasebeye çekilmenin sonucunda yeni ve kullanışlı satırbaşlarının açılmaması; üzerinde düşünülmesi, tartışılması gereken hususlardır.

Kurani bir öğrenme ve aydınlanmanın süreklilik arzetmemesi, aynı zamanda orataya çıkan kimi problemlerin ilmi ve metedolojik yetersiliklerden dolayı geçiştirilip kapatılmaya çalışılması, çözümlenmesi gereken bezı meselelerin yersiz ve zamansız bulunarak ertelenmesi; müslümanları ürkekliğe ve güvensizliğe götürmekte, tecessüs (iç yüzünü araştırma ve merak) ve düşünsel dinamizmi de sekteye uğratmaktadır.

Belli bir zaman sonra –küçük ölçeklide olsa- müslümanların bir problemler yumağı ile karşı karşıya gelmeleri, kaçındıkları hususlarda başbaşa kalamalrı, bu kezde gündem dejenerasyonuna, beyin israfına ve sevimsiz husumetlere yol açmaktadır. Bulanık ve ihtilaflı meseleleri Kuran ve Sünnet’e götürme şiarını sürekli öne çıkarıp tekrarlayan müslümanlar, Kuran ve Sünnet’ten faydalanma hususunda etkili ve bütüncül usul ve bakış açıları da geliştiremedikleri için, işin içinden kolay kolay çıkılamamaktadır. Diğer taraftan birazcık ve araştırma sonucu kavranabilecek en basit meseleleri bile hep başkalarına sorma anlayışı, fikri tembelliğe ve adeta gökten zembille inecek kesin fetvalar beklemeye götürmektedir.

Bir diriliş ve uyanış hareketinin gelişmesinde fikri devrimin; okuma-yazma, düşünme, tartışma, üretme, alternetif sunma, gündem oluşturma gibi hususların büyük önemi vardır.
Müslüman, düzenli bir şekilde (tertil üzere) herkesten, diğer dünya görüşü ve ideolojilere mensup insanlardan daha fazla okuyup düşünmelidir. Yoksa eli yzüzü düzgün bir cümle dahi kuramayan, kitap okumadığı ve düşünce dünyasını gliştirmediği için ilahi Kitab’a yaklaşmakta da sıkıntıya düşen, yeterli bir bilgi birikime sahip olmadığından tartışmaları kavgaya ve tahkir (hareket etme, şeref ve haysiyetini düşürme) etmeye dönüştüren, acziyetinden dolayı sürekli dışlamaya ya da tekfir etme kolaylığına sığınan müslümanlar edilgen kalmaya, tebliğ ve irşad faaliyetlerinde de müslümanlar adına yaralar açmaya mahkum olmaktadırlar.

GELİŞMEME

Bir başka açıdan bugün yavaş yavaş kırılmakla birlikte, özellikle genç müslümanların yetişmeleri ve şekillenmeleri hala bazı belli şahısların, „abilerin, imamların, dergi ve kitabevlerinin“ kuşatıcı ve vesayeti ve inisiyatifi altında tezahür etmektedir. Bu husuun başlangıçta kimi pratik faydaları olmakla birlikte, cemaatlerin globalleşmesi sonucu bazı sıkıntılar doğrumuştur ve bu tür yapılanmaların karşı karşıya kaldıkları tıkanıklık ve ufuksuzluk da ortadadır. Böyle hep birilerine endeksli oluşumların çoğu, günümüzde, beraber ibadet ve kimi zaman sohbet etmenin dışında bir etkimlik, işlerlik göstermemektedir.
Ne yazık ki başlangıç aşamasında duyarlı ve sıcak bir iletişimden hareketle çıkış yapmak ya da sadece samimi olmak herşeyi çözmemekte, yeterli olmamaktadır.
Diğer taraftan, zamanla kendini gösteren katı grupçuluk, asabiyet ve hatta ne yazık ki bencillik yüzünden daha sağlıklı, daha düzeyli ve kuşatıcı/derinlikli çalışma yapan çevrelerle diyaloğa, iştişareye girilememeside bu niyet olarak belki samimi fakat tersiz ve tıknaz kann kaybederek zamanla içlerine kapanmalarını, kendilerini tükenmelerini ya da başkalaşımı getirmektedir.

Bilinen bir gerçektirki, her müslüman sadece bir oluşumun üyesi olmayı, İslami bir yapılanmaya mensubiyeti, yeterlilik veya bir „rahatlama“ hatta „avunma“ vesilesi saymamalıdır. Böylelikle kendini, sorumluluğun yerine getiriyor olarak görmemeli, bilakis oluşum içinde bulunmayı daha fazla ve daha düzenli çalışmanın, gayret etmenin ve sorumluluk sahibi olmanın bir vesilesi ve gereği olarak kabul etmelidir.
Müslüman bireyler ilkeli beraberlikleri önemseyip oluşturmanın yanı sıra, kendi ayakları üzerinde durabilecek kadar kendilerini yetiştirmeli, bir takım işleri hep başkalarından beklememlidirler.
(Alıntı)