Fecr Suresi İniş(Nüzul) Sebebi Rivayetleri
 

Fecr Süresi Nüzul Sebebi

Sûrenin tamamı Mekke-i Mükerreme'de nazil olmuştur ve bunda icma vardır Nüzul sırası itibariyle Leyl Sûresinden sonradır Ali ibn Ebî Talha ise Sûrenin medenî olduğu görüşündedir[1]

15 Ama insan, Rabbı kendisini deneyip kerem eder ve nimet verirse "Rabbım beni şerefli kıldı " der
16 Ama onu denemek üzere rızkını daraltırsa "Rabbım beni fakir düşürdü" der

Bu âyet-i kerimelerin kim hakkında nazil olduğu ihtilaflıdır
1- Atâ'nın İbn Abbâs'tan rivayetine göre Utbe ibn Rabîa ve Ebu Huzeyfe ibnu'l-Muğîra hakkında;
2- İbnu's-Sâib'e göre Übeyy ibn Halef;
3- Mukatil'e göre de Ümeyye ibn Halef hakkında nazil olmuştur[2]
Ama elbette hükmü bunlarla sınırlı olmayıp her bir inkarcı kâfir hakkında geneldir[3]

17 Hayır, doğrusu siz yetime ikram etmezsiniz

Mukatil der ki: Ümeyye ibn Halef’in yanında yetim olarak bulunan Kudâme ibn Maz'ûn hakkında nazil olmuştur[4]

27 Ey huzur içinde olan nefis!
28 Dön Rabbına, Sen O 'ndan razı, O da senden razı olarak
29 Haydi gir kullarım arasına
30 Haydi gir cennetime

Müfessirler bu âyet-i kerimelerin kim hakkında nazil olduğunda ihtilâf etmişlerdir
1- Dahhâk'in İbn Abbâs'tan rivayetine göre Hz Osman ibn Affân hakkında nazil olmuştur[5] Hz Peygamber (sa):
"Rûme kuyusunu kim satın alır ve vakfederse Allah ona mağfiret edecektir" buyurmuş ve onu Hz Osman satın almıştı Hz Peygamber (sa) ona:
"İnsanların ondan su içmeleri için (vakfeder misin)?" diye sormuş, o da Hz Peygamber (sa)'in bu isteğine icabetle insanların su içmelerine vakfetmişti[6]
2- İbn Ebî Hatim'in Büreyde ibnu'l-Husayb'dan rivayete göre ise Uhud'da şehid olunduğunda Hz Hamza ibn Abdülmuttalib hakkında nazil olmuştur[7]
3- İbn Ebî Hâtim'in Ali ibnu'l-Huseyn kanalıyla İbn Abbâs'tan rivayetinde o şöyle anlatıyor:
Bu âyet-i kerimeler nazil olduğunda Hz Ebu Bekr de orada oturmaktaydı
"Ey Allah'ın elçisi, bu, ne kadar güzel!" dedi de Hz Peygamber şöyle buyurdu:
"Bunlar sana söylenecek"[8]
4- Mekke müşrikleri tarafından asılarak (veya çarmıha gerilerek) öldürülen Hubeyb ibn Adiyy hakkında nazil olduğu da söylenmiştir Onu astıkları zaman yüzünü Medine tarafına çevirmişler
"Ey Allahım, bu yaptığım eğer senin ka*tında bir hayır ise yüzümü kıblene doğru çevir" diye dua etmiş de Allah Tealâ onu kıbleye çevirmiş O kadar uğraşmışlar ama yüzünü kıbleden başka bir tarafa çevirememişler[9]



[1] Alûsî, age XXX,119 Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/946; Celal Yıldırım, İlmin Işığında Asrın Kur’an Tefsiri, Anadolu Yayınları: 13/6764

[2] İbnul-Cevzî, age IX,118 Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/946

[3] Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/946

[4] Kurtubî, age XX,35-36 Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/946

[5] İbn Kesîr, Tefsîru'i-Kur'âni'i-Azîm, VIII,422 Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/947

[6] Suyûtî, Lübâbun-Nukûl, II,195 İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 2/711 Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/947 Vehbe Zuhayli, Tefsiru’l-Münir, Risale Yayınları: 15/502

[7] Suyûtî, Lübâbu'n-Nukûl,1I,195; İbnu’l-Cevzî, age IX,123 İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 2/711-712 Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/947 Vehbe Zuhayli, Tefsiru’l-Münir, Risale Yayınları: 15/502

[8] İbn Kesîr, age VIII,423 Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/947

[9] Kurtubî age XX,39; Alûsî, age XXX,133 Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/947