|
MEDİNEWEB KPSS TÜRKÇE KODLAMALARI VE ÖNEMLİ BİLGİLER İSİM FİİL Fiillere getirilen “-ma, -ış, -mak” ekleri ile yapılır. Bu ekler büyük ünlü uyumu kuralına göre eklendiği sözcük içinde değişiklik gösterecekleri için “-ma, -me, -ış, -iş, -uş, -üş, -mak, -mek” şekillerinin de var olduğunu bilmeliyiz arkadaşlar. Fakat ezberimizde kalıcı olması için “-ma, -ış, -mak” eklerini bilmemiz yeterlidir. Bu ekler fillere gelerek onları cümle içinde “isim” yaparlar. ÖRNEKLER Görmekten sonra görülmek, aşkın ikinci kademesiydi. Gör (fiil kökü) + mek (isim fiil eki) Mektup yazmak onun için huzur verici bir şeydi. Ben de sizinle tatile gelmeyi düşünüyordum. Bağlama çalmayı bu kadar çok seveni hiç görmemiştim. Programın başlayışı herkesi heyecanlandırdı. Yanımda oluşunu, bana sarılışını hiç unutamam. Onun gelişiyle oda bir anda sessizliğe büründü. Oturuşu ile herkesin dikkatini üzerine çekti. Bir gülüşü ile her şeyi değiştirmeyi biliyordu. NOT: İsim fiil eki aldığı halde ve fiilimsi olma kriterlerine uygun olduğu halde kalıplaşarak bir varlığın kavramın adı olan sözcükler vardır. Bunlar fiilimsi olarak kabul edilmezler. Elindeki çakmak ile oynaması annesini tedirgin etti. Her gün dondurma yersen çok hasta olabilirsin. Merak ettiğiniz bilgileri giriş kattaki danışmadan öğrenebilirsiniz. NOT: Olumsuzluk eki olan “-ma, -me” eki ile isim fiil eki olan “-ma, -me” eki karıştırılmamalıdır. Ortalığı toplama görevini kardeşine verdiler. (İsim Fiil Eki) Bu saatte herkes uyuyor ortalığı toplama. (Olumsuzluk Eki) NOT: Fiiller gibi çekimlenemeyeceklerini yukarıdaki açıkmada belirtmiştik. Şimdi bunun örneklerle açıklamasını daha da netleştirelim. Uyu-mak istiyorduk. (Bu cümledeki fiilimsiye kip eki ve şahıs eki getirmeye çalışalım) Uyu-mak- yor-uz istiyorduk. ( 🙂 anlamsız olduğunu gördünüz arkadaşlar) |
2-Sıfat Fiil (Ortaç) Fiillere getirilen “-an, -ası, -mez, -ar, -dik, -ecek, -miş” ekleri ile yapılır. Bu ekler de büyük ünlü uyumu kuralına göre eklendiği sözcük içinde değişiklik gösterecekleri için “-an, -en, -ası, -esi, -maz, -mez, -ar, -er, -dık, -dik, -duk, -dük, -acak, -ecek, -mış, -miş, -muş, -müş” şekillerinin olduğunu bilmeliyiz. Fakat daha rahat ezberleyebilmemiz için “-an, -ası, -mez, -ar, -dik, -ecek, -miş” eklerini bilmemiz yeterlidir. Zaten daha da kolay akılda kalması için şifrenmiş bir şekilde sıralanmıştır: “Anası mezar dikecekmiş” Aşağıdaki örneklerde sıfat fiillerin cümle içinde sıfat görevlerinde kullanıldıklarına dikkat ediniz. Sıfat fiil ekleri fiillere gelerek onları cümle içinde sıfat ya da adlaşmış sıfat yapar. ÖRNEKLER Çalışan adamı herkes sever. (Niteleme Sıfatı) (isim) (Sıfat Fiil) Gelen, gideni aratır. (Adlaşmış Sıfat+ Sıfat Fiil) Yıkılası dağlar geçit vermez oldu. Bu çocuğun sevilesi bir yanı kalmamış. Görünmez kazaya da davetiye çıkarmayalım. Aşılmaz yollardan aşırdın beni. Koşar adımlarla bebeğini kucaklamaya gitti. Gider ayak herkesin canını yaktı. Ne zaman seninle olsam tanıdık bir kuş cıvıltısıyla uyanırdım her sabah… Bazen bilindik şiirlerle bile olsa göz doldurmayı iyi biliyordu. Gelecek sezonda en başarılı futbolcular bizim olacak. Böyle bir kazadan sağlam çıkabildiyse verilmiş sadakası var demek. NOT: Sıfat fiillerin olumsuz şekilleri de mevcuttur. Çalışmayan adama kimse ekmez vermez. Olmayacak duaya amin denmez. NOT: Bazı sıfat fiil ekleri ile başka ekler benzerlik göstermektedir. Bunları karıştırmamak gerekir. Fiilimsiler ve eklerini ayırt etmek için bir çok faktör var fakat en önemlisi eki alan sözcüğün fiil kök gövdesi olup olmadığına ve sözcüğün cümlede sıfat görevinde kullanılıp kullanılmadığına bakmaktır. Karıştırılan ekler; Tutmaz dizlerim birden düzeldi. “-mez, -maz” =Sıfat Fiil Eki Dedemin dizleri tutmaz. “-mez, -maz” = Geniş Zaman Kipinin Olumsuzluk Eki Koşar adımlarla yanıma geldi. “-ar, -er” = Sıfat Fiil Eki Her sabah mutlaka koşar. “-ar, -er” = Geniş Zaman Kip Eki Gelecek yıl şampiyonuz. “-acak, -ecek” = Sıfat Fiil Eki Seneye bize gelecek. “-acak, -ecek” = Gelecek Zaman Kip Eki Yırtılmış pantolon ile dışarı çıkma. “-mış, -miş, -muş, -müş” = Sıfat Fiil Eki En sevdiği pantolonu yırtılmış. “-mış, -miş, -muş, -müş” = Öğrenilen Geçmiş Zaman Kip Eki |
Toplam 1 Eklenti bulunuyor. aker kartal videosundan örnek ve aldığım not |
Toplam 1 Eklenti bulunuyor. aker kartal videosundan aldığım not sizler için renklendirdim CÜMLEDE ANLAM KONUSU |
"Birçok" kelimesinin yazımı sık sık karıştırılır. Bu kelime birleşik kelime olduğundan bitişik yazılması gerekmektedir. Bu durumda sıfat olarak kullanılmış olur. Örneğin: Birçok araç kenara çekmiş bekliyordu. Ek olarak bir kelimesinin sayıyı nitelediği cümlelerde yanına gelen çok ayrı yazılabilir ama burada sıfat kullanımı yoktur ve nadiren karşılaşılır. Örneğin: Bir çok şekil bir sayıdır. (Daha doğru olan kullamında "Bir, çok şekil bir sayıdır" şeklinde bir virgül zaten durumu bozmaktadır) |
Aynı şekilde belirsizlik anlamı taşıyan "birkaç" ve "hiçbir" kelimeleri de bitişik yazılır: Örneğin: Onunla hiçbir şekilde konuşamıyoruz. Örneğin: Birkaç çapulcunun söylediklerine mi inanayım? "Şey" kelimesi ile birlikte kullanılanlar ise ayrı yazılır. Türkçe'de şey kelimesi hep ayrı yazılır dersek sanırım yanılmış olmayız. Örneğin: Hiçbir şey beni tatmin etmiyor. Örneğin: Her şey benim için aynı artık |
Gelelim "herhalde" kelimesine :). Bu kelime 2 şekilde de kullanılabilir ancak kullanım durumuna göre cümlenin anlamına etkisi değişir. • Bir şeyin gerçekleşme ihtimalinden bahsediyorsanız, "herhalde" şeklinde bitişik kullanabilirsiniz. Örneğin: Herhalde hasta oluyorum. -> Kesin değil ama bir ihtimal var! • Bir şey kesin gerçekleşecek ise "her halde" şeklinde ayrık olarak kullanabilirsiniz. Örneğin: Söylediği kadarı ile, her halde yarışmada sonuncu geliyor. -> Yani, her ne durum olursa olsun sonuncu gelecek. Mutlaka sonuncu olacak, kesinlik var! ÖNEMLİ NOT: "her" sözcüğüyle tamlama oluşturan sözcükler hep ayrı yazılır. her şey, her yer, her zaman gibi... |
Toplam 1 Eklenti bulunuyor. neden-sonuç ve amaç-sonuç cümleleri her zaman için kelimesi gelmeyebilir şu da ipucu olabilir neden-sonuç cümlelerinde nedenin de sonucun da cümlede bulunması lazım amaç-sonuç cümlelerinde amacın gerçekleşip gerçekleşmediği belli değilken sonuç cümlede bellidir. |
İken’in Yazılışı İken ayrı olarak yazılabildiği gibi kelimelere eklenerek de yazılabilir. Bu durumda başındaki i ünlüsü düşer. Getirildiği kelimenin ünlüleri kalın da olsa, bu ekin ünlüsü ince kalır: okur-ken (< okur iken), yazar-ken (< yazar iken), çalışır-ken (< çalışır iken), uyur-ken (< uyur iken), başlar-ken (< başlar iken), durmuş-ken (< durmuş iken), olgun-ken (< olgun iken), durgun-ken (< durgun iken). İken, ünlüyle biten kelimelere ek olarak getirildiğinde başındaki i ünlüsü düşer ve araya y ünsüzü girer: okulday-ken (< okulda iken), yolday-ken (< yolda iken). |
Ek Fiil Olan imek’in Yazılışı İmek fiili bugün daha çok ekleşmiş olarak kullanılmakta ve ünlü uyumlarına uymaktadır. Ünlüyle biten kelimelere eklendiğinde i ünlüsü düşer. Bu durumda araya y ünsüzü girer: ne-y-se (ne ise), sonuncu-y-du (sonuncu idi), yabancı-y-mış (yabancı imiş). Ünsüzle biten kelimelere eklendiğinde de i ünlüsü düşer: gelir-se (gelir ise), güzel-miş (güzel imiş), yorgun-du (yorgun idi). |
Pekiştirmeli Sıfatların Yazılışı Pekiştirmeli sıfatlar bitişik yazılır: apaçık, apak, büsbütün, çepeçevre, çırçıplak, çırılçıplak, dümdüz, düpedüz, gömgök, güpegündüz, kapkara, kupkuru, paramparça, sapasağlam, sapsarı, sırsıklam, sırılsıklam, sipsivri, yemyeşil |
internetten mesaj yazarken telefondan mesaj yazarken veya whatsappdan mesaj yazarken yazım kurallarını uygularsak hem türkçeyi güzel kullanmış oluruz hem de sınavda daha kolay yaparız çıkacak 1-2 sorunun çok büyük ehemmiyeti var 1 soru ordan 2 soru burdan derken net sayısı yükselebilir allahın yardımıyla tabiki |
Alıntı:
Tabii sözcüğü doğal, insan yapımı olmayan, doğada hazır bulunan anlamına gelmektedir. Aynı zamanda kendi çevre koşullarında, hiçbir insan müdahalesi ya da olumlu-olumsuz etkisi olmadan yetişen, gelişen, büyüyen her türlü bitki ve hayvan için de bu sıfat (tabii kaynak suyu) kullanılır. Bir diğer anlamı ise herkesin üzerinde hemfikir olabileceği ölçüde mantıklı olan söz, eylem demektir. Tek başına bir cümle içinde kullanılmayan "tabii" sözcüğü, "doğal olarak" demek istediğimizde "ki" ekini alır: "Tabii ki bir basın açıklaması bekleniyor, fakat balkon konuşması yerine salon konuşması yapılacağı yönünde duyumlar var." Ya da "bilmem ama, tabii ki sizlerin umutlarını boşa çıkaracak bir karar olmayacaktır bu..." ki eki aldığında her zaman ayrı yazılır ve yeni bir sözcük oluşmaz: tabiki, tabiiki; aynı zamanda iki i kullanılarak yazılır: ... tabii ki dönüyoruz. |
Bağlaç olan "ki" ayrı yazılır. Mademki, hâlbuki, oysaki, sanki, belki, meğerki ve çünkü sözcükleri kalıplaşmış olduğu için bitişik yazılır. KODLAMA: "SOMBAHÇEM" S anki - O ysaki - M ademki - B elki - H albuki - Ç ünkü - M eğerki |
Toplam 1 Eklenti bulunuyor. evet000 |
Toplam 1 Eklenti bulunuyor. c*. |
Toplam 1 Eklenti bulunuyor. evet000 |
Toplam 1 Eklenti bulunuyor. .... SİTEM delikanlılık adamlık sözü aker kartal videosundaydı ben tam açıklama yapmadım delikanlılık adamlık demek arkadan konuşmadan sizi üzen kıran kişinin yüzüne direk olarak sitemini etmek mesela Sen beni çok üzdün SİTEM cümlesi Ben Ayşe'ye, Fatma beni o kadar üzdü ki desem YAKINMA cümlesi olur |
Alıntı:
"SOMBAHÇEM" S anki - O ysaki - M ademki - B elki - H albuki - Ç ünkü - M eğerki :) |
Alıntı:
arada gel bak hocam konularıma bakılıyor ama arada ses veren olunca daha mutlu oluyorum :):) |
Alıntı:
Malum ikinci dönem de başlayacak bizim ilitamın, dua edin lütfen =) |
Alıntı:
Sitem ofke degilmi |
Alıntı:
allahın kulu ben videoyu dinleyip bunu kayıt edip kart haline dönüştürmüştüm açıklama cümlesi yazmam gerekiyordu çok teşekkür ederim bunu söylediğin için c*c*c*c*c*c*c* SİTEM delikanlılık adamlık sözü aker kartal videosundaydı ben tam açıklama yapmadım(tamamen istemsiz olarak) delikanlılık adamlık demek arkadan konuşmadan sizi üzen kıran kişinin yüzüne direk olarak sitemini etmek mesela Sen beni çok üzdün SİTEM cümlesi Ben Ayşe'ye, Fatma beni o kadar üzdü ki desem YAKINMA cümlesi olur burdaki açıklamayı o resimin üstüne kayıt ettim |
Alıntı:
düzenli ve sıkı olarak çalıştıktan sonra her şey iyi olur |
hafta sonu ayrı yazılır hafta içi de ayrı yazılır |
hoşbeş birleşik yazılır her yer ayrı yazılır hak etmek ayrı yazılır |
deniz yolu kara yolu ve hava yolu ayrı yazılır |
çayhane birleşik yazılır |
Pek çok pek az ara sıra yanı sıra peşi sıra ardı sıra AYRI YAZILIR |
akşamüstü suçüstü ayaküstü BİRLEŞİK YAZILIR |
başvurmak vazgeçmek BİTİŞİK YAZILIR |
karmakarışık öngörmek BİTİŞİK YAZILIR |
demir yolu pek çok alaca karanlık AYRI YAZILIR |
ÖRTÜLÜ ANLAM Cümlede açık olarak söylenmediği halde, cümlenin anlamından veya cümledeki bazı ifadelerden çıkarılabilen anlama örtülü anlam denir. Örtülü anlamın bulunduğu cümlelerde karşılaştımalara, aşamalı durumlara yer verilebilir. Ağırlıklı olarak “de” bağlacı kullanılır. örnekler » Öğretmenler toplantısına annem de katıldı. cümlesinde toplantıya annesi dışında katılanların da olduğu anlamı çıkar. Bu anlam açık olarak söylenmediği için cümle örtülü anlamlıdır. » Ahmet yine kaza yapmış. cümlesinden Ahmet’in iyi bir sürücü olmadığı ve daha önce de kaza yaptığı anlamları çıkıyor. Bu anlamlar o cümlenin örtülü anlamlarıdır. » Hava artık ısınmaya başladı. cümlesinde havanın daha önce soğuk olduğu anlaşılmaktadır. Cümlede belirtmemesine rağmen bu anlamı çıkartabildiğimiz için bu cümlede örtülü anlam vardır. » Kitaplığın en üst rafındaki kitaplar diğer raflardaki kitaplardan daha kalındı. cümlesinden kitaplığın tüm raflarında kitapların olduğu örtülü anlamını çıkarabiliriz. |
Neden-Sonuç Cümleleri ile Amaç-Sonuç Cümleleri Arasındaki Fark Neden-sonuç ile amaç-sonuç cümleleri birbirine çok benzemekte bu yüzden sık sık karıştırılmaktadır. Sebep-sonuç cümleleri ile amaç-sonuç cümlelerini ayırt etmek için şu yolu izlemeliyiz: Neden-sonuç ile amaç sonuç cümlelerinin karıştırılmasının en büyük sebebi iki tür cümlenin de “neden?” sorusuna cevap verebilmesidir. Eğer bir soruda birden fazla seçenekte “neden?” sorusuna cevap alabiliyorsak, öncelikle “hangi amaçla?” sorusunu sorup eleme yapmalıyız. “Hangi amaçla?” sorusunun cevabı bize amaç-sonuç cümlesini verecektir. Örnek Soru Aşağıdaki cümlelerin hangisinde neden-sonuç ilişkisi vardır? A) Bu akşam eve geç geldim. B) İyi not alabilmek için çok çalışıyordu. C) Düşmemek için kardeşinden destek alıyordu. D) Öfkelendiği için doğru düşünemiyordu. |
Ünsüz Benzeşmesi (Sertleşmesi) Bir sözcüğün son hecesi “f, s, t, k, ç, ş, h, p” sert sessiz harflerinden biri ile biterse ve bu sözcüğe “c, d, g” yumuşak sessiz harfleriyle başlayan bir ek gelirse, ekin başındaki yumuşak ünsüzler sözcüğün sonundaki ünsüzün etkisiyle sertleşerek “c ünsüzü ç’ye”, “d ünsüzü t’ye” ve “g ünsüzü k’ye” dönüşür. Bu değişime “ünsüz benzeşmesi” adı verilir. Ünsüz Benzeşmesi Örnekleri Sınıf – ca = Sınıfça = (Bu kelimedeki sınıf kelimesine getirilen “ca” eki, “f” sert ünsüz harfinden dolayı sertleşmiş ve “ça” ekine dönüşmüştür.) Taraf – dar – Taraftar Kümes – den = Kümesten Küs – gün = Küskün Et – cil = Etçil Yurt – daş = Yurttaş İnat – cı = İnatçı Unut – gan = Unutkan Çocuk – ca = Çocukça Sıcak – dan = Sıcaktan Seç – gin = Seçkin Geç – ti = Geçti Güreş – ci = Güreşçi Çalış – gan = Çalışkan Külah – dan = Külahtan Silah – cı = Silahçı NOT: Rakamlar ve özel isimlere gelen eklerde de ünsüz benzeşmesi kuralı geçerlidir. Örnek: 1985’de Sivas’da doğdum. (Yanlış) 1985’te Sivas’ta doğdum. (Doğru) |
Ünsüz Türemesi Dilimize Arapçadan girmiş bazı sözcükler ünlü ile başlayan bir ek aldıklarında eki alan sözcüğün sonundaki harf türeyerek ikizleşir. Buna “ünsüz türemesi” denir. Ünsüz Türemesi Örnekleri: Sır – ını = Sırrını (Sır kelimesinin son harfi “r” ünlü ile başlayan bir ek aldığı için ünsüz türemesi meydana gelmiştir.) Hak – ım = Hakkım Tıb – i = Tıbbi Şık – ını = Şıkkını Af – ı = Affı Had – imi = Haddimi Red – ine = Reddine Rab – ine = Rabbin Zam – ı = Zammı Bazı sözcükler “etmek, olmak, eylemek” gibi yardımcı fiillerle birlikte kullanıldıklarında sözcüğün sonundaki ünsüz harfte türeme meydana gelir. Bir isim ve bir yardımcı fiille birlikte kullanılan ve ünsüz türemesi meydana gelen bu sözcükler bitişik yazılır. Örnekler: Af – etmek = Affetmek His – etmek = Hissetmek Ret – eylemek = Reddeylemek Hal – olmak = Hallolmak Zan – etmek = Zannetmek |
Ünsüz Düşmesi Sonu “k” ünsüz harfi ile biten sözcüklere “–cık, -cik, -cuk, -cük, -cek” küçültme eklerinden biri geldiğinde sözcüğün sonundaki “k” harfi ünsüz düşmesine uğrar. Ünsüz Düşmesi Örnekleri Ufak – cık = Ufacık Küçük – cük = Küçücük Alçak – cık = Alçacık Minik – cik = Minicik Büyük- cek = Büyücek Sıcak – cık = Sıcacık Yumuşak – cık =Yumuşacık Sonu “k” ünsüzü ile biten bazı sözcüklere “-l,-mse” yapım eki getirildiğinde sözcüğün sonundaki “k” ünsüzü düşer. Örnekler: Yüksek – l – mek = Yükselmek Alçak – l – mak = Alçalmak Küçük – l – mek = Küçülmek Ufak – l – mak = Ufalmak Küçük – mse – mek = Küçümsemek Bazı birleşik sözcüklerde de ünsüz düşmesi meydana gelebilir. Örnekler: Ast – teğmen = Asteğmen Üst – teğmen = Üsteğmen |
ÜNLÜ DARALMASI Kökü ya da gövdesi “a, e” sesli harflerinden biri ile biten fiiller “-yor” şimdiki zaman ekini aldıklarında fiilin sonunda bulunan “a, e” ünlü harfi “yor” ekinin etkisiyle daralarak “ı, i, u, ü” dar ünlülere dönüşür. Bu değişime “ünlü daralması” denir. Örnekler: Başla – yor > Başlıyor (Fiilin sonundaki “a” ünlüsü daralarak “ı” olmuştur) Gizle – yor- um > Gizliyorum (Ünlü daralması) Dinle – yor – uz > Dinliyoruz (Ünlü daralması) Kapla – yor > Kaplıyor (Ünlü daralması) Oyna – yor – lar > Oynuyorlar Anla – yor – sun > Anlıyorsun Planla –yor > Planlıyor Bekle – yor – um > Bekliyorum Cevapla – yor – lar > Cevaplıyorlar İzle – yor – uz > İzliyoruz |
ÜNLÜ DARALMASI (DEVAMI) “de” ve “ye” fiilleri ünlü ile başlayan bir ek alırken araya “y” kaynaştırma harfi girer. Bu kaynaştırma harfinin daraltıcı etkisi ile “de” ve “ye” fiillerinin sonlarında bulunan “e” ünlüsü daralarak “i” olur. Örnekler: De – (y) – ecek > Diyecek ( (y) kaynaştırma harfi) De – (y) – en – ler > Diyenler De – (y) – erek > Diyerek De – (y) – e – lim > Diyelim De – (y) – e > Diye Ye – (y) – ecek – sin > Yiyeceksin ( (y) kaynaştırma harfi) Ye – (y) – en – ler – den > Yiyenlerden Ye – (y) – erek > Yiyerek Ye – (y) – in > Yiyin Ye – (y) – e – lim > Yiyelim Ye – (y) – ince > Yiyince Ye – (y) – ip > Yiyip Not: “deyince ve deyip” sözcüklerindeki “e” ünlüsü “y” kaynaştırma harfine rağmen daralmaya uğramaz. |
| SAAT: 19:24 |
vBulletin® Copyright ©2000 - 2025, Jelsoft Enterprises Ltd.
User Alert System provided by
Advanced User Tagging v3.2.6 (Lite) -
vBulletin Mods & Addons Copyright © 2025 DragonByte Technologies Ltd.