Medineweb Tefsir tarihi ve usulu 7.ünite
TEFSİR TARİHİ 7.ÜNİTE
1-Kuranın anlaşılması hangi boyutlarda gerçekleşir?
1-
morfolojik (sarf)
gramatik (nahiv)
sanatsal (belaği)
2-Kuranın anlaşılması hangi düzeyde başlar?
2-Lafız düzeyinde
3-Arap dilinde lafız kaç kısma ayrılır? Bu çeşitlerin prensipleri ortaya hangi ilmi koyar?
3- Arap dilinde lafız 3 kısma ayrılır.Ortaya koyduğu ilim ise sarf (morfoloji)/çekim bilim ilmidir.
isim
fiil
edat
4-Kelime düzeyinin ileri derecesi hangi boyuttur? Kaça ayrılır?
4-Terkip (tamlama) boyutu 2'ye ayrılır.
Sıfat tamlaması
isim tamlaması
5-Terkibin ileri boyutu nedir? Kaça ayrılır?
5-Cümledir 2'ye ayrılır. İsim ve fiil cümlesi.
6-Herbiri kendi içinde müstakil bir çeşit olan ve belli prensip ve kurallara sahip lafız türlerini karşılayan kavram hangisidir?
6-Elfâzu'l - Kuran
7-Kuran lafızları yüklediği anlam açısından neyi karşılar?
7-Temel anlam yada yan anlamı karşılar.
8-Temel anlam hangi kavramlarla ifade edilir?
8-Hakiki anlam
9-Yan anlam hangi kavramlarla ifade edilir?
9-Mecai isti'ari kinai ve teşbihi
10-Genel anlamlı ve dar anlamlı kafız kavramları nelerdir?
10-Âmm (genel anlamlı) lafız hâss (dar anlamlı)
11-Kuran toplumda az kullanıldığı veya yabancı kaynaklı olduğu için anlaşılması zor olan kapalı lafızlar hangi kavramdır?
11-Garib
12-kuranda ismi açıkça zikredilmeyip kapalı ifadelerle (İsm-i mevsul zamir vb.) zikredildiğinden kapalı kalan lafız ve ibareler
nasıl ifade edilir?
12-mübhem kavramı ile.
13-kuranda sözü söyleyenin açıklamadığı sürece anlaşılmayan lafızlar nasıl ifade edilir?
13-mücmel olarak.
14-Bir kelimenin dilde konulduğu ilk ve temel anlamında kullanılmasına ne denir?
14-Hakikât
15-Bir kelimenin hakiki anlamıyla arasındaki bir ilgiden ve hakiki anlamın kastedilmesine engel olan bir karineden dolayı hakikat
anlamı dışında başka bir manada kullanmasına ne denir?
15-Mecâz
16-Bir kelimenin mecaz olarak kullanılmasının şartları nelerdir?
16-
Mecaz anlamı hakiki anlama bağlayan bir bağın bulunmasıdır ki buna "alaka" denir.
Hakiki anlamın kastedilmediğine dair bir ipucunun bulunmasıdır ki bunada "karine" denir.
17-hakikat kaç kısma ayrılır?
17-Dil Din ve örf bağlamında 3 çeşide ayrılır ve her bir çeşidin karşısında da mecaz tip yer alır.
18-Lafızın umumi dilde konulduğu anlamda kullanılmasına ne denir?
18-Luğavi hakikat
19-Kelimenin din dilindeki terim anlamıyla kullanılmasına ne denir?
19-Şeri/Dini hakikat
20-Kelimenin luğavi hakikatin dışında umum olarak insanların dilinde kazandığı anlamda kullanılmasına ne denir?
20-Umumi örfi hakikat
21-Kelimenin özel birbilim ve sanat dalında kazanmış olduğu terim anlamına ne denir?
21-Hususi örfi hakikat
22-Mecaz kaç kısma ayrılır?
22-
Akli mecaz
Luğavi mecaz
23-Hakiki failine isnadına mani bir karinenin bulunması şartıyla bir alakadan dolayı bir eylemin gerçek failinden başkasına isnad
edilmesine ne denir?
23-Akli mecaz
24-Bir alaka vasıtasıyla ve hakiki anlama engel bir karinenin bulunmasıyla lafzın konulduğu mananın dışında bir anlamda
kullanılmasına ne denir?
24-Luğavi mecaz
25-Luğavi mecaz kaça ayrılır?
25-
2'ye ayrılır.
isti'are
mecazi mürsel
26-Benzerlik alakasında ve hakiki anlamın kastedilmesine engel bir karineden dolayı kelimenin hakiki anlamının dışında
kullanılmasına ne denir?
26-İsti'are
27-İsti'arenin unsurları nelerdir?
27-
müste'ar = isti'are lafzı
müste'arun leh:kendisi için istiare yapılan unsur
müste'arun minh:kendisinden isti'are yapılan unsur
hakiki anlamı kullanmaya engel “karine”
benzetme yönü (alaka)
28-isti'are kaça ayrılır?
28-
istiare-i müfrede
istiare'i mürekkabe olarak 2'ye ayrılır.
29-lafız düzeyinde yapılan istiareye ne denir?
29-istiare'i müfrede
30-istiare'i müfrede kelimenin türemeyen(camid) türemiş (müştak) olmasına göre kaça ayrılır?
30- 2'ye ayrılır.
İstiare-i asliyye
istiare-i tebeiyye
31-Kullanılan lafzın türemeyen isim olması onun hangi istiare çeşidi olduğunu gösterir?
31-istiare-i asliyye
32-Kullanılan lafzın türemiş isim fiil ve edat olduğu istiare çeşidine ne denir?
32-istiare-i tebeiyye
33-isti'are-i müfrede açık ve kapalılık yönünden kaça ayrılır? İsimleri nelerdir?
33- 2'ye ayrılır.
İstiare-i musarraha (açık istiare)
istiare-i mekniyye (kapalı isitiare)
34-terkip (tamlama) düzeyinde yapılan istiareye ne denir?
34-istiare-i mürekkabe
35-Müste'arun bih ve müste'arun lehin ek özelliklerinin zikredilip zikredilmemesine göre istiare kaça ayrılır? İsimleri nelerdir?
35- 3 kısma ayrılır.
İstiare-i mutlaka
istiare-i muraşşaha
istiare-i mücerrede
36-Alakası benzerliğin dışında bir şey olan ve bir karineden dolayı hakiki mananın dışında bir manada kullanılan luğavi mecaz
çeşidine ne denir?
36-mecaz-ı mürsel
37-Mecaz-ı mürselde alaka benzerliğin dışındaki başka unsurlardır. Bunlar nelerdir?
37-
sebebi müsebbeb (sebep-sonuç)
külliyet-cüzziyet (bütün-parça)
hal-mahal (durum-yer)
lazım – melzum
aliyet
umum-husus
38-Belli bir maksat için aralarındaki ortak bir nitelikten dolayı birşeyi başka bir şeye benzetmeye ne denir?
38-Teşbih
39-teşbihin unsurları nelerdir?
39-
müşebbeh (benzeyen)
müşebbehun bih (benzetilen)
vech-i şebeh (benzeme yönü)
teşbih edatı
40-teşbihin unsurlarının bulunup bulunmaması açısından çeşitleri nelerdir?
40-
teşbih-i mürsel : teşbih edatının zikredildiği teşbih türüdür.
Teşbih-i müekked : teşbih edatının hazfedildiği türüdür.
Teşbih-i mücmel : vech-i şebehin hazfedildiği teşbih türüdür.
Teşbih-i mufassal : vech-i şebehin zikredildiği teşbih türüdür.
Teşbih-i beliğ : vechi şebeh ve teşbih edatının her ikisinin hazfedilip sadece müşebbeh ve müşebbehün bihin zikredildiği teşbih
türüdür.
41-Bir sözü hakiki manasında kastedebilecek şekilde hakiki anlamın dışında bir anlamda kullanmaya ne denir?
41-Kinaye
42-Kinai anlamı doğrudan söylemeyi karşılamaya ne denir?
42-Sarih
43-Kinayeye sarih kavramı ile beraber örnek veriniz.
43-”Eli açık” ifadesi hakiki anlamıyla bir kişinin elinin açık olduğunu “kinai olarak ise “cömerliğini” ifade etmektedir. Kirai kullanım
“onun eli açıktır” yani cömerttir.Sarih kullanım ise “o cömerttir” şeklindedir.
44-Kinayenin unsurları nelerdir?
44-
mekni bih: kinaye yapılan lafız
mekni anh: kinayeden elde edilen hakikatın dışındaki anlam
45-Mekniyün anh'e yapılan itibarla kinaye kaç kısma ayrılır?
Sıfattan kinaye 2'ye ayrılır.
Yakın kinaye
uzak kinaye
Mevsuftan kinaye
Nisabetten kinaye
46-Kinayeden ortaya çıkan anlamla bizzat sıfatın kendisinin kastedilmesine ne denir?
46-Sıfattan kinaye
47-Kinayeden ortaya çıkan anlamın sıfatın sahibinin kastedilmesine ne denir?
47-Mevsuftan kinaye
48-Sıfat ile mevsuf (sıfatın sahibi) açıkça belirtilmekle birlikt sıfatın mevsufa nisbetinin kinâyeli bir şekilde ifade edilmesine ne
denir?
48-Nisbetten kinaye
49-ilk vaz'da (icatta) tekbir manaya veya sınırlı sayıdaki fertlere delalet eden lafza ne denir?
49-Hâss
50-Bir kullanımdaa sözlük anlamına uygun olarak bütün fertleri istisnasız bir şekilde kapsayan lafza ne denir?
50-Âmm
51-Kurandaki umûm ifade eden lafızların en önemlilieri hangileridir?
51-
Kûllu (hepsi her) Cemiân (bütün) kelimeleri
ismi mevsuller : ma men te'y ze'y
başında lam- tarif (elif lam) bulunan kelimeler
cins isimler
şart isimleri
olumsuz cümlede geçen nekra(belirsiz) kelimeler.
52-Âmmın tahsisi ve tahsis edici deliline ne denir?
52-Âmm lafız kendisini tahsis edece kkesin delil var ise bu durumda kapsamı daralır.Buna “âmmın tahsis” tahsis edici delilede
muhassıs denir.
53-Muhassıslar kaça ayrılır?
53-
metin içi
metin dışı
54-Metin içi muhassıslar nelerdir?
54-
Umum bir lafızdan sonra gelen istisna
Âmm bir lafızdan sonra gelen sıfat
sonuç bildiren edat
55-metin dışı muhassıslar nelerdir?
55-
ayet
hadis
56-Kurandaki anlamı kapalı lafızlar nelerdir?
56-
garibul-kuran
mübhemâtul kuran
mücmel-mübeyyen
57-Az kullanılması farklı lehçe ve dillerden alınması sebebiyle manası sözlükler veya uzmanlarına başvurulmadan anlaşılamayan
kapalı lafza ne denir?
57-garib
58-Kurandaki garip kelimelerin varlığı neden kaynaklanmıştır?
58-Diğer lehçe ve dillerden alınan kelimelerden kaynaklıdır.
59-Hz.peygamber döneminde genelde ve özelde hangi sözlükler ortaya çıkmıştır?
59-
genelde menai'l kuran
özelde garibu'l kuran
60-Kuranda yer alan garip kelimelerle ilgili ilk çalışmayı kim yapmıştır?
60-Nafi b. ezrak
61-Tüm kuran kelimelerini inceleyen eser hangisidir?
61-Rağıp el isfahaninin el müfredat fi garibi'l kuran
62-Kuran tefsiri açısından garip kelimelerden en önemli husus nedir?
62-Onların kuranın nuzül döneminde hangi anlamda kullanıldığının tespitidir.
63-İsimleri doğrudan zikredilmeyip ism-i mevsul zamir künye lakap ve sıfatla kapalı bir şekilde ifade edilen lafza ne denir?
63-Mübhem
64-detaya girilmeden anahatlarıyla sunulduğu için sözün sahibi tarafından bir açıklama yapılmadıkça kendisinden kastedilen
mananın anlaşılamadığı lafza ne denir?
64-mücmel
65-mücmel lafız anlaşılınca hangi adı alır?
65-
mübeyyen (açıklanmış)
mufassal (tafsilatlandırılmış) adını alır.
66-Kuranın mücmeli açıklaması kaç şekilde olur?
66-
mücmel lafzın geçmesinden hemen sonra açıklanması
bir ayetteki mücmel lafzın başla bir ayette açıklanmasıdır.
67-kurandaki lafızlar arası ilişki çeşitleri nasıldır?
67-
mütebâyin lafızlar ve tebayün olgusu
mütekârib lafızlar ve tekarüb olgusu
müterâdif lafızlar ve teradüf olgusu
ümüşterek lafızlar ve iştirak olgusu
mütezad kelimeler ve tezad olgusu
68-Arap dilinde lafızlarıda anlamlarıda farklı kelimelere ne denir?
68-mütebâyin (ayrı anlamlı lafızlar) bu olguyada tebâyün (ayrı anlamlılık) denir.
69-arap dilinde lafızları farklı anlamları ise aynı olan kelimelere ne denir?
69-Müteradif (eşanlamlı) bu olguyada terâdüf (eş anlamlılık) denmektedir.
70-Müterâdif kelimelerin oluşmasındaki sebepler nelerdir?
70-
Bir anlam için bir kelime icad edilir
dilin bir lehçesi bir mana için bir lafız icad eder
bir anlamı dilde karşılayan bir lafız bulunmakla birlikte ilgili dil başlıca dillerden aynı anlamı karşılayan lafızları kendi içerisine alır
bir dil içerisinde kelime zaman içerisinde anlam değişimleri geçirebilir.
71-arapçada 2 kelimenin tam müteradif olması için hangi şartlar gerekir?
71-
her ikisinin kelime olması (terkip ve ifade grubu olmaması)
anlamda tam birlikteliğin olması
aynı lehçeye ait olması
zamanların aynı olması
kelimelerin birbirinin türevi ve phonetik gelişimle ortaya çıkan çeşidi olmaması
72-lafızları farklı fakat anlamları yakın olan kelimelere ne denir?
72-mütekârib (yakınanlamlı) kelimeler. Bu olguayada tekarüb denir.
73-iki mütekarib kelime arasındaki ince farkları tespit etmeyi amaçlayan dil nazariyesine ne denir?
73-Furûk
74-mütekârib iki kelimenin anlam boyutları nelerdir?
74-
her iki kelimenin ortak olduğu anlam
her iki kelimenin ortak olduğu anlam dışındaki ince anlam
75-Birçok farklı anlama delalet eden lafza ne denir?
75-Müşterek (çok anlamlı) bu olguyada iştirâk (çok anlamlılık) denmektedir.
76-Müşterek kelimelerin ortaya çıkma sebepleri nelerdir?
76-
Dilin bir lehçesinde bir kelime için bir anlam konuluyor.Öteki lehçede aynı kelime için başka bir anlam konuyor.Dil müşterek
olunca bu kelimenin 2 ayrı anlamı oluyor.
Bir dil içerisinde bir kelime için bir anlam konuluyor.Daha sonra kelime temel anlam yanında mecazi kinai istirai teşbihi gibi
yeni anlamlar kazanır.
77-Müşterek lafzın kullanıldığı yerde anlamlarından hangisiyle kullanıldığının belirlenmesi için yapılan tespitler nelerdir?
Müşterek bütün anlamlarıyla ilgili dilsek birikime sahip olmak.
kelimenin kullanıldığı metin bağlamı (siyak-sibak)
78-Müşterek konusıyla ilgili tefsir alanındaki müstakil kuran ilminin ismi nedir?
78-El-vücuh ve'n- nezair.
79-Arap dilinde zıt iki anlama sahip olan kelimeye ne denir?
79-Mütezâd veya zıdd lafız.İlgili olguyada tezad denir.Çoğulu ise ezdâddır.
80-Müşterek ve mütezad hangi anlamlara hasredilmiştir?
80-Müştereki zıddın dışındaki farklı anlamlara mütezad ise sadece zıd anlamlara hasredilmiştir.
81-Müstezad kelimelerin ortaya çıkmasında etkin olan sebepler nelerdir?
81-
lehçe farklılığı
psikolojik ve sosyal şartlar
iştikak olgusu
dilsel gelişim
82-Atalardan gelen ve onların yüzyıllar içindeki deneyim ve gözlemlerine dayalı düşüncelerini değişmez kalıp ve klişeleşmiş özlü
sözlerle öğüt ve hüküm içerecek biçimde yansıtan halleri açıklamak ve örneklemek amacıyla kullanılan anonim özdeyişe ne denir?
82-Mesel
83-Meselin en önemli özellikleri nelerdir?
83-
• lafzının kısa anlamının doğru olması
kendisinin yaygın ve anonim olması
formunda değişme klişe olması
84- meselin yeni bir durum için söylenmesine ne denir?
84- darbı mesel
85-Arap edebiyatında meseller yapısına göre kaça ayrılır?
85-
• sair mese
kıyasi mesel
hurafi mesel
86-Arap atasözlerini karşılayan meseller nelerdir?
86-Sair mesel
87-Soyut kavramları tasvir teşbih ve temsil yoluyla açıklayan uzun tasvire ne denir?
87-Kıyasi mesel
88-İnsan dışındaki varlıkların dilinden aktarılan ve eğitime ahlaki ders ve öğüt verme veya mübah ve latife amacıyla kurgulanmış
küçük sembolik hikayelere ne denir?
88-Hurafi mesel
89-kurandaki mesel çeşitleri nelerdir?
89-
• sarih mesel
gizli mesel
mürsel mesel
90-mesel lafzı kullanılarak teşbih yoluyla yapılan mesellere ne denir?
90-Sarih mesel
91-Mesel lafzı kullanılmadan bir durumu bir niteliği veya bir olayı ya doğrudan Ya da isti'are ve kinaye yoluyla veciz bir şekilde
anlatan mesel türüne ne denir?
91-Gizli mesel
92-teşbih unsuru olmaksızın çok veciz bir lafzın:yoğun bir anlamla ortaya konan bir kısım ayetlerin vecize gibi değerlendirmesine
ne denir?
92-Mürsel mesel
93-Yan anlamlı kelimelerle ilgili terimler nelerdir?
93-
• mecaz
mecaz -i mürsel
isti'are
kinaye
94-müterakib kelimelerin özellikleri nelerdir?
94-Yakınanlamlı kelimelerdir.farkları tespit edilerek kullanılmalıdır.
İHVAN FORUM DAN ALINTI YAPILMIŞTIR.