[Medineweb]

ÜNİTE 2: İSLAM HUKUKUNUN OLUŞUMU VE TARİHSEL GELİŞİMİ

İSLAM HUKUKUNUN OLUŞUM SÜRECİ VE DÖNEMLENDİRİLMESI

İslam hukukunun oluşum süreci ile ilgili olarak Hz. Peygamber, sahabe, tabiûn dönemlerinde hazırlık safhasının tamanlandığı; müctehid imamlar döneminde sistemleşmeye başladığı; mezhep merkezli dönemde ise sistemin olgunlaştığı ifade edilebilir.

Hz. Peygamber Dönemi

Hz. Peygamber döneminde İslam hukukunun durumunu ele alırken Mekke ve Medine safhalarının özelliklerini göz önüne almak gerekmektedir. Mekke’de geçen hicretten önceki on üç yıl zarfında tebliğ edilen esaslar ağırlıklı olarak, Allah’ın birliği, Peygamberlik müessesesi, Ahiret hayatı gibi temel inanç ilkelerinin yerleştirilmesine yönelik olmuştur.

Bu Dönemde Hukukun Kaynakları

Hz. Peygamber döneminde İslam hukukunun temel kaynağı vahiydir. Dolayısıyla İslam Hukuku’nun ilk kaynağını Kur’ân, fıkıh terminolojisindeki ifadesiyle Kitâb oluşturmaktadır. Bunun yanında Hz. Peygamber’in Sünnet’i yer almaktadır. Sünnet, Hz. Peygamber’in ahkâm ayetlerinin anlaşılması ve uygulanması ile ilgili söz, eylem ve onaylamalarını içerdiği gibi, Kur’ân’da temas edilmeyen konuları hükme bağlayan tasarruflarını da kapsamaktadır.

İslam hukuku terminolojisinde, Kitâb ve Sünnet’in her ikisini ifade etmek için nas terimi de kullanılmaktadır. Bu anlamda kullanılan nas teriminin yanında İslam Hukuku’nun kaynaklarını ifade etmek için kullanılan diğer temel terim ise ictihad dır.

Hukukun kaynakları açısından Hz. Peygamber ve sahabe döneminin karşılaştırılması

Hz. Peygamber döneminde hukukun Kur’an ve Sünnet olmak üzere iki kaynağı vardır. İctihad hukuk kaynağı niteliği taşımamaktadır. Sahabe döneminde Kur’an ve Sünnet’in yanında ictihad da bir hukuk kaynağı haline gelmiştir.
SMT'>
Strateji Hiyerarşisi
Çok sayıda bölümü bulunan örgütlerde stratejik yönetimin bir diğer yönü stratejik kuralların uygulanma düzeyine ilişkindir. Geleneksel olarak bir strateji hiyerarşisi oluşturacak şekilde farklı düzeylerde strateji tanımlanır

Kurumsal düzey stratejiler: Bir kurumun tümünü kapsar. Kurumsal strateji işletmenin gelişme yönünü gösteren genel felsefesine ilişkindir ve onun farklı iş birimlerinin yönünü tanımlar.

Fonksiyonel düzey stratejiler: İş birimlerinin temel fonksiyonel alanlarıyla ilgilidir. ARGE,
pazarlama, üretim, finans ve insan kaynaklarını içerir

İNSAN KAYNAKLARI BÖLÜMLERİNİN ÖRGÜT YAPISI

Bir işletmedeki İK fonksiyonu ayrı bir bölüm varsa, o bölüm; yoksa her bölümün yöneticisi tarafından yerine getirilir. Her komuta yöneticisinin aynı zamanda bir İK yöneticisi olduğu kabul edilir. Personelin bulunması, işe alınması, eğitilmesi, terfi ettirilmesi, performansının değerlendirilmesi, işten çıkarılması vb. gibi faaliyetler komuta yöneticileri tarafından yapılır. Çalışanların ücretlerinin, primlerinin, tazminatlarının vb. ödenmesine, özlük haklarının ve izin durumlarının izlenmesine yönelik işler de, muhasebe bölümünde yapılır.

İnsan Kaynakları Bölümlerinde Çalışan Sayısı ve Unvanları
İK bölümlerinde çalışan sayısı genellikle azdır. Ülkemizdeki işletmelerin İK bölümlerinin yaklaşık üçte birinde 1-3, diğer üçte birinde 5-6 ve son dilimde de 10’dan fazla personel çalışmaktadır. İK bölümlerinde 10’dan fazla personel çalıştırdığı bildirilen işletmelerde personel sayısını artıran temel faktör idari personelin (güvenlik, temizlik, taşıma, yiyecek-içecek, bakım-onarım vb. gibi işleri yapan) bu bölümün sorumluluğunda görülmesidir.

İK yayınlarında karşılaşılan bazı unvanlar vardır. Bunlar;
Ø İnsan kaynakları planlama uzmanı/yöneticisi: Bu, daha çok büyük işletmelerde yer bulan bir pozisyondur. Bu uzmanlar insan kaynakları için planların üretilmesine, izlenmesine ve değerlendirilmesine katılırlar.

Ø Personel bulma ve seçme uzmanı/yöneticisi: İnsan kaynakları bölümlerinde sık karşılaşılan bir pozisyondur. Anahtar roller eleman arama, ilan verme, son elemeye kalan adaylar listesini hazırlama, görüşme yapma, test uygulama, seçme, uygun dönemler ve koşullarla personeli atamadır

Ø Eğitim uzmanı/yöneticisi: Çoğu insan kaynakları bölümünde rastlanabilecek bu pozisyon işletmenin genel olarak ve tek tek bireylerin eğitim ihtiyaçlarının saptanmasından, bu ihtiyacın nerede, ne zaman ve nasıl giderileceğinin planlanmasından, bütçelenmesinden sorumludur.

Ücret yöneticisi: İşletmenin tümü için adil bir ücret sisteminin kurulması, işletilmesi ve kontrol edilmesi görevini üstlenir. Bu yönetici çalışanların ücretlendirilmelerinin yanı sıra, ek olanak sağlanması, prim, ikramiye, kâr payı, kazanç payı vb. gibi parasal ödüllere, emeklilik ve işten ayrılma durumundaki tazminat ödemelerine ilişkin politikaların geliştirilmesinden ve uygulanmasından sorumludur