[muallime]

Ebusuud Efendi Baklava Çalan çocukları yargılasaydı!

Ebu Suud Efendi ya da Ebussud Efendi. Kanuni döneminde yaşamış ve onun tarafından Şeyhülislam yapılmış; adaletli, merhametli ve ilkeli bir kadı ya da hâkim.

Hem Kanuni zamanında hem de Selim zamanında Şeyhülislamlığı devam etmiş. Önemli kararlar almalarına öncülük etmiş ve kanunnameler de hazırlamıştır. Anne tarafında ünlü matematikçi Ali Kuşçu'nun da torunudur.

“Baklava çalan çocuklar” ülkemiz tarihine geçmiş önemli bir fenomendir. Medya yıllarca, bu çocuklara verilen cezaları konuştu ve sorguladı.

Hala sorgulanıyor olması da ceza sistemimizde ciddi düzenlemelerin ve madde değişikliklerinin olmasını zorunlu kılmaktadır. Zira nerdeyse adam öldüren kişinin, sahtekârların, dolandırıcıların cezası ile on sekiz yaşını doldurmamış çocukların esnaftan yürüttükleri baklavanın cezası aynı gibi ve hatta daha az…

Bu hafta “*******” dizisinde Şeyhülislam Kadı Ebu Suud Efendi vardı. Usta oyuncu Tuncel Kurtiz bu rolde ve Ebu Suud Efendi olarak halkı mahkeme ediyor. Suçlananları ve suçlayanları dinliyor. Suçlananlar arasında iki çocuk da var ve baklava çalmışlar.

Ebu Suud Efendi soruyor, "davacı sen misin?"
“Davacıyım kadı efendi bu iki velet bir tepsi baklavamı çaldı. Arkadaşlarıyla yerken yakaladım. İbreti âlem için ikisinin elleri kesilsin istiyorum”

Kadı çocuklara dönüp sorar: “Doğru mu der bu efendi?”

Çocuklardan biri konuşup “Kadı efendi bağışla bizi yemin billah bir daha yapmayız. Fırından yeni çıkmıştı göz hakkı istedik vermedi.”

Kadı diğer çocuğa dönüp sen de suçunu ikrar ediyor musun diye sorar.
Çocuk “Paramız yoktu kadı efendi, şeytana uyduk” der.

Ebu Suud Efendi kararını verir. “İkisi de suçunu kabul etti. Sen de hakkını helal et kapansın bu dava.”

Adam sert bir şekilde “Etmem. Bugün baklava çalan yarın bir gün ne yapar?”
Kadı sorar: “kaç akçeydi çalınan mal” adam “on akçe” der. “Hırsızlıkta had cezası çalınan malın kıymeti en az on dirhem gümüş olması icap eder. O da kırk beş akçe eder.”

Adam konuşmaya başlar: “İmam Malik, İmam Şafi, İmam Hanbel Hazretleri bu haddin üç dirhem olduğunu söyler."

Kadı Ebu Suud efendi başını sallayıp: “Madem bu kadar çok şey biliyorsun söyle bakalım üç dirhem gümüş kaç akçe eder?"

“On üç akçe eder kadı efendi”
Kadı “Yine on akçenin üstünde kaldın efendi. Bu kadar az mal için bu çocukların ellerinin kesilmesinden istemekten utanmıyor musun sen ha? Yıkıl karşımdan. Bir daha da malını öyle orta yerlere açık olarak bırakma da öyle fakir fukaranın nefsi uyanmasın.” diye kızar ve kararını söyler.

“Yaz: Nisab miktarı kâfi gelmediğinden taziz cezası verilir. Çocukların bir yakını varsa tespit edilsin on akçe cürüm tahsis edilsin.”

“******” dizisi bu sahnesi ile muhteşem bir gönderme yaptı. Kanuni ise tüm Ebu Suud Efendi'nin methini duyup kılık değiştirerek bu mahkemeleri izliyor ve onu adalet duygusunu ve kararındaki isabetlilikleri görüp Şeyhülislam yapıyor.


Bir tepsi baklava çalan bu çocuklar iki, üç yıl hapis yattı. Aynı gerekçelerle… “Bu gün baklava çalan yarın ne çalmaz, ne yapmaz…” diye. Bu gün yetişkin oldular. Bu adaletsizlik ve merhametsizlik ise hiç unutulmadı.

Hacer Aydın - Haber 7