[Seleme]

Umreye Gidene Hac Farz Olur mu?

Soru: Umreye giden bir kişiye (Umreye gittiğinden dolayı) Hac farz olur mu?
Cevap: Farz Allah ve Resulü’nün mükelleften yapılmasını kesin ve bağlayıcı tarzda istediği fiillere denir. Mesela namaz, oruç, zekat, abdest ve hac gibi emirler Yüce Allah’ın Kur’an-ı Kerim’de kesin ve bağlayıcı tarzda yapılmasını istediği emirlerdir.
Hac sözlükte "kastetmek, yönelmek" anlamına gelen bir kelimedir. Fıkıh terimi olarak ise hac, "Mekke şehrindeki Kâbe'yi ve civarındaki kutsal sayılan özel yerleri, özel vakit içinde, usulüne uygun olarak ziyaret etmek ve yapılması gereken diğer menâsiki yerine getirmek" demektir. Bunların hepsine birden hac törenleri anlamında "menâsikü'l-hac" denir. Kur'ân-ı Kerîm'de: "Yoluna gücü yetenlerin evi (Kâbe) hac ve ziyaret etmeleri, insanlar üzerinde Allah'ın bir hakkıdır" (Âl-i İmrân 3/97) buyrularak, Hac müminlere emredilmiştir. Umre ise, ihrama girerek tavaf ve sa‘y yaptıktan sonra tıraş olup ihramdan çıkmaktan ibarettir. Hanefî ve Mâlikîler'e göre Müslümanın ömründe bir defa umre yapması müekked sünnettir.
Farz olan husus şudur ki, Mali ve bedeni gücü olanların Allah rızası için ömründe bir kere Haccı eda etmesi farzdır. Hacca hiç gitme gücü olmayanlar için Hz. Peygamberi ziyaret etmeleri ona haccın farz olması anlamına gelmez. Sevgili Peygamberimiz, "Beni vefatımdan sonra ziyaret eden sağlığımda ziyaret etmiş gibidir.", "Kabrimi ziyaret eden şefaatimi hak eder", "Kalbinde beni ziyaretten başka hiçbir düşünce olmaksızın kim beni ziyarete gelirse, Kıyamet gününde şefaatimi haketmiş olur." buyurmaktadır. Bu sebeple umreye gitmeyin hac size farz olur demek, Efendimizi ziyaret etmek isteyen mali gücü olmayanları engellemek olur ki buda doğru değildir.
Sonuç olarak şu söylenebilir. Bir konunun farz olarak hükme bağlanması o konuyu Yüce Allah’ın ve Resulullah’ın kesin ve bağlayıcı bir şekilde emretmesine bağlıdır. Haccın farz olmasının sebebi budur. Umre ve hac aynı yerleri aynı mekanları ziyaret etmeleri anlamında birbirlerine bağlı olsalar da, biri farz diğeri nafile bir ibadettir. Nafile ibadetlerin yapılıyor olması ise farzı gerektirmez. Umreye gitmenin sonucunda haccın farz olması demek sebebiyle, özellikle günümüzde hacca yoğun talep olmasından dolayı Kutsal Mekanları görmek isteyenlerin bu istekleri sekteye uğratılmış olur ki, buda çok yanlış bir hüküm olur. Hacca gitmeyi arzu edipte bu arzusunu gerçekleştiremeyen bütün Müslümanlar için umre yolu açıktır ve umre yapmakla kişiye hac yapması farz olmaz.