fiil cümlesinin öğeleri
Fiil Cümlesi: Arapça’da fiil cümlesi, fiille başlayan cümlelerdir. Bu fiilin ardından fail/özne takip eder. Fail merfûdur.
خَالِدٌ
سَافَرَ Halit gitti
Fail
Fiil
Örnekte geçen
سَافَرَ kelimesi fiildir ve cümlenin başında gelmiştir.
خَالِدٌ ke*limesi ise faildir, ve fiilden sonra gelmiştir. Damme ile merfu olmuştur.
* İleride tafsilatlı olarak görüleceği üzere fiil cümlesinde fail fiiline cinsiyet (müzekker-müennes (eril-dişil) bakımından uyma zorunluluğu vardır. İsim cüm*le*sinde olduğu gibi adet (müfret-tesniye-cemi (tekil-ikil-çoğul) uyumu aranmaz.
المُسلمون
سَافَرَ Müslümanlar gitti
Fail
Fiil
Örnekte geçen
سَافَرَ kelimesi müfret fiildir ve cümlenin başında gelmiştir.
المُسلمون kelimesi ise fail olup adet uyumu aranmadığından cem’i olarak gelmiştir.
* Fiil cümlesinin oluşumu için tek bir fiil yeterlidir. Faili içinde gizli kabul edilerek takdiri yapılır.
(أنا)
اُساَفِرُ (Ben) gidiyorum
Fail
Fiil
Örnekte geçen
اُساَفِرُ kelimesi tek başına cümleyi oluşturmuştur. Parantez içine aldığımız
(أنا) öznesi gizli olup takdir edilmiştir.
ÖGELERİ: Fiil, Fail-Özne Ve Meful-Nesneden ibarettir. a-(Fail-Özne, daima ötre veya ikildeانِ , kurallı müzekker çoğuldaونَ alır) b-(Meful-Nesne, üstün alır, başında harf-i cer varsa esre alır –(ikilde يْنِ –kurallı müzekker çoğulda ينَ alır) 1- fiil cümlesinde önce basit düz tümleçler, sonra dolaylı tümleçler yazılır. 2- fiil cümlesinde fiil, fail-özneye sadece müzekkerlik-müenneslikte uyar. Fiil cümlesinde failler-özneler ikil veya çoğul da olsa, fiil tekil kalır.