[Medineweb]

MANTIK(2.Hafta Ders Notları)



__Mantığın amacı nedir?

Tanım ve kıyasın doğru olanını yanlış olanından ayırt etmektir. Düşünürken yanlışa düşmekten kişiyi alıkoymaktır.



__Mantık ilminin amacı için kıyas ve tanımın önemi nedir?

Mantığın amacını ortaya koymak için kıyas tanımdan daha önemli bir yere sahiptir. Kıyas en az iki ölçüden oluşur. Her öncülde bir konu ve bir yüklem bulunur. Kıyası incelemek isteyen kimse ister varlık isterse bilgi hakkında olsun ilk önce kıyası oluşturan tekilleri ve bu tekillerin karşılığını elde etmek zorundadır. Kıyası elde etmek isteyen ilk önce onu oluşturan öğelerin bilgisini elde etmelidir.



__Mantığın stoacılar için önemi nedir?

Stoacılar felsefeyi canlı bir varlığa benzetirken mantığı onu oluşturan kemik ve sinirlere ahlakı etli kısımlara fiziği ise bu canlı varlığın ruhuna benzetirler. Başka bir örneklemede felsefe ile yumurta arasında benzerlik kurarak yumurtanın kabuğunu mantığa, akını ahlaka içini yani sarısını fiziğe karşılık olarak görürler. Yine başka bir örneklemede felsefeyi bir bahçeye benzettiği de olmuştur. Bunlara göre mantık bu bahçeyi çevrileyen ve koruyan bir duvar vazifesi görürken fizik bahçenin içindeki bitkiler ahlakta bunun meyveleridir. Görüldüğü gibi stoacıların verdiği örneklerin hepsinde mantık hayati bir önem arz etmektedir.



__Farabi için mantığın önemi nedir?

Farabi ye göre mantık nahiv (Gramer) ilmine benzer. Ona göre mantık nahiv ilminin kelimeler hakkında verdiği bütün kanunların benzerini bize verir. Ona göre mantık ilmi aruz ilmine benzer. Çünkü mantık ilminin makullere nispeti aruzun şiir vezinlerine olan nispeti gibidir. Farabi, Et-Tavti’atu Fi’l mantık adlı eserinde de şunları söylemektedir. “Gramerin dildeki yeri neyse mantığın akıldaki yeri de odur. Nahivin onu dilleri için şart koşan bir milletin dilini düzenlemesi gibi mantıkta akli hataya düşmenin mümkün olduğu herhangi bir hususta sadece doğruyu düşünecek şekilde düzenler.



__Gazali için mantığın önemi nedir?

Gazaliye göre: şiire göre vezin, iraba göre nahiv ne ise akli delillere göre mantıkta odur. Çünkü şiirin ölçüsüz olanı vezinli olanından ancak şiir vezinleriyle, irabın doğru olanı hatalı olanından nahiv yoluyla ayrıldığı gibi akıl yürütmelerin doğru olanı yanlış olanından ancak mantık ölçüleriyle ayrılır.


__Mantığın uygulama alanları nelerdir?

1.Pratik hayatta
2.Bilim alanında
3.Teorik alanda
4.Felsefe alanında



__Mantık ilminin faydaları nelerdir?

Doğru bilgileri yanlış olanlardan, kesinlik ifade eden bilgileri de kesinlik ifade etmeyen bilgilerden ayırır. Mantık ilminin asıl faydası doğru geçerli bilgiyi yanlış bilgiden ayırmaktır. Zihni karışıklıktan kurtulmanın en güvenilir yöntemi mantık bilimidir. Diğer bir faydası ise doğru bilgiyi elde etmek isteyen kişiye tasavvur ve tasdikte doğru hüküm vermesini sağlamaktadır. Duyuların yanıltmalarına karşı insana aklın güvenilirliliğini göstermesidir.