[enderhafızım]

İslam Mezhepleri Tarihi Soru-Cevap Ders Özetleri Ünite 7 (Dokuz Eylül)

ÜNİTE 7

İMAMİYYE

1)İmamiyye mezhebine verilen isimler nelerdir?
1)Hz peygamberden sonra imam olarak on iki imam kabul ettiklerinden dolayı İsna’aşeriyye, On ikiciler veya On iki imamlar; itikad ibadet ve muamelatta Cafer es-sadık’ın görüşlerine dayandıklarından dolayıCaferiyye; on ikinci imamı bekledikleri için Ashabu’l-İntizar ve on ikinci imam çokça kullanılan kaim unvanına nisbetle Kaimiyye denmiştir. Mezhebin temel inanç esaslarından imamete nisbetle İmamiyye kullanılmaktadır.

2) İmamiyye ismi ne zaman kullanılmaya başlamıştır?
2) Gaybeti suğradan önce yazılmış erken devir Şii kaynaklarında İmamiyye adıyla bir fırkaya rastlanmamakta gaybeti suğra sırasında kaleme alınan eserlerde ise on birinci imam Hasan el-askeri’nin ölümü üzerine Şia arasında ortaya çıkan fırkalar içinde sadece birinin ismi olarak anılmaktadır.

3) Cafer es-sadık’ın mensuplarına hangi isim verilmiştir?
3) Şiatu Ali, Türabiyye, Caferiyye,Rafıza

4)İmami Şia teorisi ne zaman kesin şeklini almıştır?
4)2. yy ortalarında Hişam bin Hakem vasıtasıyla almıştır.

5)Kimler “Şiatu Ali’l-Beyt” diye anılmıştır?
5)2. yysonlarına doğru Caferiyye ve Katiyye gibi isimlerle anılan ve imameti Cafer es-sadıktan Musa el-kazım’a ondanda Ali er-rızaya nakledenler anılmıştır.Ali beyttenden de Hüseyin neslinden gelen masum imamlar kasdedilmiştir.

6)İmamiyye mezhebi konusunda fikir ortaya koyanların ilki hangisidir?
6) Ebu Cafer ettusi, Hişam bin Hakemin çağdaşlarından İbnut temmar diye tanınan Ali bin İsmaildir.

7) İmamiyye adı ilk ne zaman anılmıştır?
7)Hasan el askerinin 260 (874) yılında vefatının ardından oğlu olup olmadığı ve daha sonra imametin kime intikal edeceği konusunda ortaya çıkan 14 15 fırkadan birinin imamiyye adıyla anıldığı görünmektedir.

8)Nevbati er-Red’ala fıraki’ş şia ma hala’l – imamiyye adlı eserini niçin yazmıştır?
8)İmamiyyeyi gerçek Şiilik olarak kabul etmiş onun dışında kalan bütün fırkaları reddetmiş bu amaçla eseri kaleme almıştır.

9)Bağdadiye göre imamiyyeyi oluşturan Şii fırkalar nelerdir?
9)Kamiliyye, Muhammediye, Bakıriyye, Navusiyye, Şumetiyye, Ammariyye, İsmailiyye, Mübarekiyye, Museviyye, Kat’ıyye, Hişamiyye, Zurariyye, Yunusiyye, Şeytaniyye’dir.

10)Kamiliyye:Ebu Kamil’e uyanlardır. Hz Aliye biat etmedikleri için sahabenin küfre girdiklerini, Hz Alinin bunlarla savaşmadığın için kafir olduğunu düşünmektedir.

11) Muhammediye; Muhammed b. Abdillah b. Hasan b. Ali b. Ebi Talib’in öldürülmediğine ve tekrar ortaya çıkıncaya kadar Hacır dağında yaşıyacağına inanıp onun geri gelmesini bekleyenlerdir. Ölmediğini idia eden kişi Muğire b. Said el-icli’dir.

12)Bakıriyye;Ebu Cafer Muhammed el Bakır ‘ın imam olduğuna inanlardır.

13) Navusiyye; İmametin Muhammed Bakır’ın tayini ile Cafer es sadık’a geçtiğini kabul ederler. Cafer’in ölmediğini beklenen mehdi olduğunu kabul ederler.

14)Şumetiyye; Yahya b. Şumeyt’e tabi olanlardır. Muhammed b. Cafer den sonra imameti oğullarına geçirmiştir. Beklenen mehdi onun oğullarından biridir.

15)Ammariyye; Ammar isminde birine tabi olanlardır. Onların düşüncesine göre İmamet Caferden büyük oğlu Abdullah’a geçmiştir.

16) İsmailiyye; Caferden sonra imamın oğlunun İsmail olduğunu kabul edenlerdir. İsmail’in Cafer den önce ölmesiyle iki farklı görüş ortaya çıkmıştır. İlki Cafer’in torunu Muhammed b. İsmaili işaret etmek için İsmaili tayin etmiştir. İkincisi İsmailin öldüğünü ancak birgün geri geleceğine ininmışlardır.

17)Mübarekiyye ; İsmailiyye ile aynı görüştedir.

18)Museviyye; imametin Cafer den sonra Musa ya geçtiğini kabul ederler.

19)Kat’ıyye; İsna’aşeriyye de denilmektedir. İmameti 12. Kişiye Muhammed b. Hasan el – Askeriye götürürler onun beklenen mehdi olduğunu söylerler. İmamiyye yi oluştururlar

20)Hişamiyye; mensupları iki kişiye bağlanmalarından dolayı bu isimle anılmışlardır. Birisi Hişam b. El hakem er rafizi diğeri ise Hişam b. Salim el cevaliki ‘dir. Hişam b. El hakem taptığı varlığı sınırlı, sonlu, uzunluk, genişlik, derinliği olan bir varlık olarak görür. Parlak bir nur, rengi tadı ve kokusu vardır. Hişam b. Salim’e göre ise mabudun insan şeklinde bir nur olduğunu, insanın duyuları gibi beş duyusu olduğunu , üst yarısının boş alt yarısının dolu olduğunu söylemiştir.

21)Zurariyye; Zurare başlangıçta Ammeriyye ye mensuptu ordan Museviyyeye geşmiştir. Ona göre ALLAH sıfatlarını yarattıktan sonra Hayy, Kadir, Alim, Basir,vb. sahip olmuştur.

22) Yunusiyye; Yunus b. Abdirrahman el –Kummi Kat’ıyye mezhebine bağlıydı. ALLAHın arşın taşıyıcıları tarafından taşındığını iddia etmiştir.

23) Şeytaniyye; Şeytanu’t Tak diye anılan Muhammed b. Numan er rafizi ye bağlı olanlardır. Şiiler Mu’minu’t Tak derler. Musa b. Cafer in oğullarının geri döneceği beklentisinde olmuştur.

24)şianın inanç sistemi 5 esas üzerine kurulmuştur. Bunlar nelerdir?
24) Tevhid, Nübüvvet, İmamet, Adl ve Mead dır.

25)İmamiyye tevhid inancını dört şekilde ele alır. Bunlar nelerdir?
25)Tevhid-i Zat , Tevhid-i Sıfat, Tevhid-i fiil, Tevhid-i ibadet

26)Tevhid- Zat; ALLAHın zatı itibariyle birlenmesidir. O hiçbir şeye benzemez, her türlü noksan sıfatlardan münezzehtir. Cismi, şekli ve mekanı yoktur.

27)Tevhid-i Sıfat; Zati ve subuti veya Cemal ve Kemal ile selbi , fiili veya Celal sıfatları olmak üzere iki bölümde ele alır.

28) Tevhid-i Fiil; ALLAH ın fiillerinde hiç bir şeye muhtaç olmamasıdır.

29)Tevhid-i ibadet ; ALLAH tan başka hiç bir şeye ibadet edilemeyeceğidir.

30) İmamiyye de nübüvvet inancı nasıldır?
30) Peygamberlik ALLAHın seçtiği kullarını Cebrail vasıtasıyla ve vahiy yoluyla ilahi bir vazife ile mükellef kılmasıdır. Hz Muhammed peygamberlerin en üstünü ve sonuncusudur.

31)İmamet savunucularından önde gelen kimdir?
31)Hişam b. El-Hakem

32)İmamiyye ye göre imam nasıl olmalıdır?
32) İmam bir veli ve Tanrı adamı olarak ilham almakta , gönlüne gelen bir ilhamla temelde Batıni hakikatlere ilişkin talimi uygulamaktadır. En sonunda on ikinci imamın gelişiyle bütün ilahi vahiylerin Batıni anlamları açıklığa kavuşacaktır. Bu nedenle imamın varlığı zorunludur.

33)İmamiyye fırkası gaybeti suğra döneminde imamı nasıl tanımlıyorlardı?
33)el-imamül Kaim, hüccet, sahibü-z zaman, doğumu insanlardan gizli, zikri mücmel, imam b. İmam

34)Muhammed b. El Hasan es-Saffar’ın eseri: Besairu’d Deracat

35) Ebu Cafer Ahmed b. Muhammed ……….eseri: Kitabu’l-Mehasin

36)Besairu’d Deracat ve Kitabu’l Mehasin ‘ de on ikinci imam inancı yer almışmıdır?
36)Bu kitaplarda on ikinci imam inancının özellikle bulunmaması, henüz bir imami prensip olarak on iki imamı kapsayan düşüncenin formüle edilmediğini gösterir.

37)İsnaaşerşi Şii teorisiyle ilgili tüm malzemelerin bulunduğu eser;
37) Ebu Cafer Muhammed b. Yakub el Kuleyni nin Usulül –Kafi’si

38)Saduk’un Kitabul-Hisal inin içeriği nedir?
38) bini aşan rivayet ile imamet inancının ispatlamak üzerine kurgulanmıştır. 12 sayısı üzerine uzun bir bölüme sahiptir.

39)Şia ve ehli sünnetin imam anlayışları;
39)Şianın aksine , ehli sünnette imamet, dinin gereklerinde ve itikadi esaslarından değil , fer’i meselelerindendir. Şia imamın nassla ALLAH tarafından tayin edildiğine inanıp bunu aynı zamanda bir iman esası halsine getirir. Ehli sünnet ise; imamın ALLAHın tayiniyle değil Müslümanların kendi aralarında seçimiyle iş başına gelmesi gerektiğini düşünür

40)imamiyyede dinin asıllarından olmamakla birlikte inanç konularının tanımlayıcı mahiyette ele alınan bazı itikadi hususlar bulunmaktadır. Bunlar nelerdir?

40)Ric’at, Beda, Takiyye

41)Ric’at nedir?
41) Bir insanın öldükten bir süre sonra bu dünyaya yeniden dönmesiyle demektir. Dönüş için süre kırk gün ile dünyanın son gününe kadar değişmektedir. Docetizm inanışına bağlanmaktadır.

42) Ric’at Şiaya ilk olarak kim tarafından sokulmuştur?
42) İbn Sbe tarafından sokulmuştur. Hz Muhammed nebilerin en iyisi ise , Hz Ali de vekillerin en hayırlısıdır. Hz İsa bu dünyaya dönecekse , Hz Muhammed de dönebilir. Demiş . daha sonralarıda Hz Ali nin ilah olduğunu iddia etmiştir.

43) Beda nedir?
43) sözlükte zahir olmak , açık olmak, belirmek, bir bilginin yokken ortaya çıkması, zihinde bir görüş ve düşüncenin belirmesi gibi anlamlara gelen Beda; terim olarak ALLAH ın belli bir şekilde gerçekleşeceğini haber verdiği bir olayda , iradesinin değişimi sonucunda daha önceden takdir ettiği kararını değiştirmesi demektir.

44)Beda fikrini ilk defa ileri süren kimdir?
44)Muhtar es-sakafi kabul edilmektedir. Taberi de Abdullah b. Nevf in ilk olarak bahsettiğini söyler. Muğire b. Said, Cafer es-sadık dabeda fikrinin kaynağı olarak gösterilebilir.

45)Takiyye nedir?
45) sözlük anlamı olarak korumak , düzene koymak, saklamak gibi anlamlara gelir. Terim olarak da kişinin can, mal, namus gibi her türlü kutsal değerlerini veya mensup olduğu zümreyi her türlü açık vr gizli tehlikelerden koruması demektir.

46) Takiyye yi bir iman haline getirenler;
46) Şiilerdir . onlara göre bu kavramı ilk gündeme getiren kişi Muhammed bakır dır. Takiyyenin açık ve sınırları belli bir şekilde ilk telaffuzu Cafer es sadık dönemine rastlar

47)Şeyh Saduk a göre Takiyye; vacibtir. Onu terk edenin namazı terk edenle eşit olacağını söyler.

48)Kasiful Gita’ya göre Takiyye: her insanın icap ettiğinde takiyye ye başvurması gerekir.

49)imamiyye nin önemli şahısları;

49)*1)Ali b . Ebi Talib, * 2)Hasan b. Ali , *3)Hüseyin b. Ali ,*4) Ali b. Hüseyin ,*5)Muhammed el Bakır Ali Zeynelabidin, *6) Cafer es sadık b. Muhammed,*7)Musa el Kazım b. Cafer,*8) Ali er rıza b. Musa, *9)Muhammrd et-Tak b. Ali, *10)Ali en Naki b. Muhammed,*11)Hasan el Askeri b. Ali en-Naki,*12)Muhammed el Mehdi b. Hasan el Askeri

50)günümüzde imamiyye nerelerde varlığını sürdürüyor?
50)çoğunluğu İran da yaşayan şii Müslümanlar, Irak , Bahreyn, Azerbaycan, Lübnan, Pakistan, Afganistan, Türkiye, Suriye ve diğer bazı orta doğu ülkelerinde bulunmaktadır.