[Medineweb]

Oruca Niyet ve Niyetin Vakti

Bir fiilin ibadet sayılması ve ondan sevap kazanılması için ibadet niyetiyle
yapılması gerekir. Oruçta da belirtilen süre içinde ilgili yasaklara uymak,
ancak Allah’ın emrini yerine getirmek maksadıyla yapılırsa oruç kabul edilir.
Bir kimse oruç niyeti olmaksızın belirtilen sürelerde oruç yasaklarına
tesadüfen veya başka bir gaye ile uymuş olsa, oruçlu sayılmaz. Niyet, bir işe
kesin karar vermektir. Niyette önemli olan kalben buna karar vermiş
olmaktır. Ayrıca dil ile söylenmesi şart değildir. Buna rağmen genellikle dil
ile de söylenir.
Dinî günlerin tespitinde kullanılan kamerî takvime göre gün, güneşin
batımı ile başlar ve önce gece sonra gündüz olur. Güneşin batttığı andan
itibaren imsâk vaktine kadar, başlayan günün orucuna niyet edilir. Oruca
imsâkten önce niyet edilmesi, oruç yasaklarını başlatmaz. Dolayısıyla bir
kimse erkenden de niyet etse imsâk vaktine kadar yiyip içebilir. Yapılan
niyetten imsâkten önce vazgeçmek mümkündür.
Bazı oruçlara –imsâkten sonra orucu bozan herhangi bir iş yapmamış
olmak şartıyla- oruçlu geçirilecek sürenin yarısı dolmadan da niyet edilebilir.
Ramazan ayı orucu, günü belli edilerek adanmış (mukayyet adak/nezir) oruç
ve nâfile (sünnet de dâhil) oruçlar bu gruba girer. Bu oruçlara niyet edilirken
ayrıca onun hangi oruç olduğunun belirtilmesi de gerekmez, oruca niyet
edilmesi yeterlidir. Ramazan orucunun kazâsı, günü belli olmayan (mutlak)
adak orucu ve keffâret oruçlarında ise imsâkten önce niyet edilmesi şarttır.
Ayrıca bunlarda niyet esnasında hangi oruca niyet edildiğinin de belirlenmesi
gerekir. Niyet konusunda Hanefî mezhebine ait bu ayırımda oruç tutulan
günün Allah veya oruç tutacak şahıs tarafından daha önceden o oruç için
belirlenmiş olup olmaması etkili olmuştur. Şâfiî mezhebine göre farz oruçlara
ve adak oruçlarına imsâkten önce niyet edilmesi şarttır fakat sünnet/nâfile
oruçlara günün yarısından önce niyet edilebilir.