[TÜRKcan]

Oruç tutmanın yasaklandığı günler...

. Oruç Tutmanın Yasaklandığı Günler

Aşağıda açıkladığımız günlerde oruç tutmanın yasaklandığı hakkında hadisler gelmiştir:

1.İki Bayram Günlerinde Oruç Tutmak

Âlimler iki bayram günü, farz olsun, nafile olsun oruç tutmanın haram olduğunda icma etmişlerdir.
Ömer (r.a.)'in sözüne göre Rasûlüllah sallallahu aleyhi ve sellem bu iki gün oruç tutmaktan nehyetti. Rasûlüllah; «Ramazan bayramına gelince; Ramazan orucunu tuttuğunuzdan dolayı o gün İftar edin. Kurban bayramında ise kestiğiniz kurbanlardan yiyiniz.» buyurmuştur. (Hadisi Buhari, Müslim, Ahmed, Ebû Dâvûd ve Tirmizî rivayet etmişlerdir.)
2. Teşrik Günleri Oruç Tutmaktan Nehiy

Kurban bayramını tâkib eden üç günde oruç tutmak caiz değildir.
Ebû Hüreyre (r.a.)'in rivayet ettiği hadise göre; Rasûlüllah sallallahu aleyhi ve sellem, Abdullah bin Huzafe'yi şöyle demesi için Mina'yı dolaşmaya gönderdi: «Bu günlerde oruç tutmayınız. Çünkü bu günler yeme, İçme ve Allah'ı zikretme günleridir.» (Hadisi Ahmed iyi bir senetle rivayet etti.)
Taberani'nin Evsat kitabında tbn Abbas'tan rivayet ettiğine göre Rasûlüllah sallallahu aleyhi ve sellem, tellâl göndererek «Bu günler yiyip içme ve hanımlarla beraber olma günleridir. Bu günlerde oruç tutmayınız.» demesini emretmiştir.
Şafiî, teşrik günlerinde oruç tutmayı nezir, kefaret ve kaza gibi bir sebep varsa caiz görmüştür. Eğer böyle bir sebep yoksa, 'ihtilaf-
sız caiz olmaz', demiştir. Bu durumu, namaz kılmak nehyedilen vakitlerde, şayet bir sebep varsa namaz kılmanın caiz olmasına benzetmişlerdir.

3. Yalnız Cuma Günü Oruç Tutmanın Nehyedüdiği

Cuma günü müslümanlann haftalık bayramıdır. Bunun için Allah celle celâlühü cum'a günü oruç tutmayı, nehyetmiştir. Âlimlerin çoğu, buradaki nehyin mekruh olup, haram olmadığını söylemişlerdir. Ancak bir gün önceden oruca başlar veya cuma'dan sonra bir gün ilave ederse veya devam etmekte olan âdetine uygun düşerse veya cum'a günü arafe ve aşure gününe denk gelirse, bu durumlarda oruç tutmak mekruh olmaz.
Abdullah bin Ömer (r.a.)'den rivayeten: Rasûlüllah sallallahu aleyhi ve sellem, Cûveyriye bint'ül-Haris'in yanına girdi. Bu kadın cuma günü oruç tutuyordu. Rasûlüîlah sallallahu aleyhi ve sellem, ona «dün oruç tuttun mu?» diye sordu. Kadın «hayır», dedi. Bunun üzerine Rasûlüllah «öyleyse orucunu boz.» buyurdu. (Hadisi Ahmed ve iyi bir senetle Nesâî rivayet etmiştir.)
Âmir'ul-Eş'ari'den rivayet olunduğuna göre o şöyle demiştir : «Rasûlüllah'in şöyle buyurduğunu işittim: «Cum'a günü bayramı-nızdır. O gün oruç tutmayınız. Ancak önce başlar veya sonra İlâve -ederseniz müstesna.» (Hadisi Bezzâr iyi bir senetle rivayet etmiştir.)
Alî (r.a.) şöyle demiştir: «Sizden kim nafile oruç tutmak isterse perşembe günü tutsun. Cuma günü tutmasın. Çünkü cum'a günü yiyip-içme ve zikir günüdür.» (Hadisi îbn Ebî Şeybe iyi bir senetle rivayet etmiştir.)
Buharı ve Müslim'de Câbİr hadisinden naklolunduğuna göre Rasûlüllah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurmuştur: «Cuma günü oruç tutmayınız. Ancak önce ve sonra bir gün tutulursa müstesna.» Müslim'in lafzına göre: «Geceler arasında sadece cum'a gecesini nafile ibadete tahsis etmeyin. Yine günlerden sadece cum'a günü nafile oruca tahsis etmeyin. Ancak tutmakta olduğu orucuna .tesadüf ederse o başka.»

4. Sadece Cumartesi Günü Oruç Tutmaktan Nehİy

Büsr es-Sülemi'nin kızkardeşi Semmâ'dan rivayet olunduğuna ^öre Rasûlüllah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: «Allah'ın farz kıldığı oruç dışında, sadece cumartesi günü oruç tutmayın. Eğer üzüm kabuğu ve ağaç d?lındft" başka birşey hn1nmgy«am7 bile o gün
onlan çiğneyerek oruç tutmadığınızı gösterin.» (Hadisi Ahmed, Tir-mizî, Nesâî, Îbn Mâce, Ebû Dâvûd ve Hâkim rivayet etmiş. Hâkim; «Müslim'in şartına göre hadis sahihtir,» demiştir. Tirmizi ise hadisi hasen sayarak, «buradaki kerahatin manası, kişinin sadece cumartesi günü oruç tutmasına mahsustur.» demiştir. Çünkü Yahudiler Cumartesi gününe saygı gösterirler.)
Ümmü Seleme (r.a.) şöyle demiştir: «Rasûlüllah cumartesi ve pazar günleri, diğer günlerde tuttuğu oruçtan daha çok oruç tutar ve şöyle derdi: «Cumartesi ve pazar müşriklerin bayramıdır. Onlara muhalefet etmeyi severim.» (Hadisi Ahmed, Beyhakî, Hâkim ve îbn Huzeyme rivayet etmiş, Hâkim ve Îbn Huzeyme hadisi sahih-lemişlerdir.)
Hanefî, Şafiî ve Hanbelîler bu delillerden dolayı cumartesi günü tek olarak oruç tutmayı mehruk saymışlar, Mâlik ise bu konuda muhalefet ederek kerahatsiz olarak cumartesi günü oruç tutmaya cevaz vermiştir. Halbuki bu hadis aleyhine bir delildir.

5. Şek Günü Oruç Tumaktan Nehiy

Ammâr bin Yâsir (r.a.) şöyle demiştir: «Her kim Ramazan'ın girdiğinde şüphe olan günü oruç tutarsa Ebû-1 Kasım'a âsi olmuş olur.» (Hadisi Tirmizî, Nesâi Ebu Dâvûd ve ibn Mâce rivayet etmiş, Tirmizi; «Hadis hasen sahih olup, ilim ehlinin çoğu bununla âmel etmektedir.» demiştir.)
Süfyân-i Sevrî, Mâlik bin Enes, Abdullah bin Mübarek, Şafiî. Ahmed ve İshak şek gününde kişinin oruç turnasını mekruh saymışlardır. Alimlerin çoğu, Ramazan'dan olduğu halde. Ramazan mı, değil mi diye şüphe ile oruç tutanın o günün yerine bir gün kaza etmesi gerektiği görüşündedir. Eğer adetine uygun olarak sek günü oruç tutarsa, o zaman kerahatsiz olarak caiz olur.
Ebû Hûreyre (r.a.)'den rivayeten: Resûlüllah sallaîlahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: «Ramazandan bir veya iki gün Önce oruç tutmayın. Ancak kişinin devam eden orucu varsa o başka.» (Hadisi Buhar'î, Müslim, Tirmizî, Nesâî, Ebû Dâvûd ve tbn Mâce rivayet etmiştir. Tirmizî hadisin hasen sahih olduğunu ve ilim ehlinin bununla amel ettiğini söylemiştir.) İlim sahiplen, kişinin, Ramazan'ı karşılamak niyetiyle Ramazan girmeden önce oruç tutmakta acele etmesini mekruh saymışlardır. Fakat kişi bir gün oruç tutmak ister de tuttuğu oruç bu günlere denk gelirse bunda bir beis yoktur.

6. Bütün Sene Oruç Tutmaktan Nehiy içinde, Allah'ın oruç tutulmasını nehyettiği günlerin bulunması sebebiyle bütün seneyi oruçlu geçirmek haramdır. Çünkü Rasû-lüllah sallallahu aleyhi ve sellem buyurmuştur: «Devamlı oruç tutanın orucu yoktur.» (Hadisi Buharı, Müslim ve Ahmed rivayet etmiştir.) Eğer bayram günleri ve teşrik günlerinde orucunu bozar da kalan günlerde oruç tutarsa, tutmaya gücü yettiği takdirde ke-rahat kalkar.
Tİrmizî şöyle demiştir: «İlim ehlinden bîr kısmı, kişinin ramazan, kurban ve teşrik günlerinde iftar etmeden bütün sene oruç tutmasını kerih gördüler. Eğer bu günlerde iftar ederse kerahat sınırından çıkmış ve bütün seneyi oruç tutmamış sayılır. Mâlik, Şafii, Ahmed ve tshak'dan da böyle rivayet olunmuştur. Rasûlüllah sallallahu aleyhi ve selîem, oruçlu olduğunu antatan Hamzat'ül-Esle-mî'nin bu durumunu kabul etmiş ve ona «Dilersen tut, dilersen boz», demiştir. Daha önce bu hadis geçti. (*) Efdâl olan, bir gün tutup bir gün iftar etmektir. Şüphesiz bu, Allah (cc.)'a karşı oruçların en se-vimlisidir. Bu konu yakında gelecektir.

7. Yanında Bulunan Kocasının tzni Olmadan, Kadının Oruç Tutmasının Nehyedüdiği

Rasûlüllah sallallahu aleyhi ve sellem, zevci yanında olduğu halde izni olmadan kadının oruç tutmasını nehyetmiştir. Ebû Hü-reyre (r.a.)'den rivayeten Rasûlüllah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: «Kocası yanında iken, Ramazan hariç, onun izni olmadan kadın oruç tutmasın.» (Hadisi Buharı, Müslim ve Ahmed rivayet etmiştir.)
Âlimler, bu nehyin haram anlamında olduğunu söylemişler ve kocasının izni olmadan kadın oruç tutarsa, kocasının hakkını çiğnediğinden, orucunu bozdurmasını caiz görmüşlerdir. Ancak bu durum hadisde geçtiği gibi Ramazan'm dışındaki oruçlar içindir. Çünkü Ramazan orucu için kimsenin izni gerekmez. Kocası uzakta olduğu zaman izni olmadan, kadının oruç tutması da bunun gibidir. Ancak kocası geldiği zaman karısının orucunu bozdurması caizdir. Yine âlimler, kocasının hasta olup hanımıyla cima yapamaması durumunu, kocanın uzakta olması gibi kabul ederek, nafile oruç tutmak için kadının izin alması gerekmediğini söylediler.
(•) «Oruç bozmalarına İzin verilenler» bahsinde.

8.Hiç Ara Vermeden Oruç Tutmaktan Nehiy

Ebû Hureyre (r.a.)'den rivayeten Rasûlüllah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: «İftar etmeden arka arkaya oruç tutmak' tan sakının.» Bunu üç defa söyledi. Ashab; «ya Rasûlallah, sen böyle yapıyorsun.» dediler. Rasûlüllah sallallahu aleyhi ve sellem şöy-le dedi: «Siz benim gibi değilsiniz. Beni Rabbim doyurur, susuzluğumu giderir. Yani yiyenin ve içenin kuvveti gibi bana kuvvet verir. Amellerden gücünüz yettiği şeyleri yüklenin.» (Hadisi Buharı ve Müslim rivayet etmiştir.)
Fakihler burdaki nehyi mekruh olarak anlamışlardır. Ahmed, îshak bin Münzir, oruçluya zor gelmediği müddetçe orucu sahur vaktine kadar uzatmayı caiz gördüler.
Buhari'nin Ebû Sâ'îd el-Hudrî (r.a.)'den rivayetine göre; Rasûlüllah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: «Bir günün orucu* nu öbürüne eklemeyiniz. Şayet sizden biriniz bir günün orucunu öbürüne eklemek isterse, orucunu sahur vaktine kadar devam ettir-

alıntı...