İsm-i Fail
Ismul Fail اِسْمُ الفَاعِلِ
Fiilden türeyip, bir işi yapanı gösteren kelimeye İsmul Fail
اِسْمُ الفَاعِلِ denir.
Türkçedeki ekten sıfat-fiil karşlığıdır. Sulasi (üçlü) mücerred (soyutlanmış) bir fiilin İsmul Faili,
فَاعِلٌ vezninde olur.
Örnekler:
كَتَبَ yazdı -
كَاتِبٌ yazan, yazıcı
قَتَلَ öldürdü -
قَاتِلٌ öldüren
فَتَحَ açtı -
فَاتِحٌ açan
ضَرَبَ vurdu -
ضَارِبٌ vuran
جَلَسَ oturdu -
جَالِسٌ oturan
Diğer fiillerin İsmul Failleri söyle yapılır: Muzari şekli alınır, baştaki muzarilik harfi atılıp yerine mazmum (ötre ile harekeli) bir
م harfi , yani
مُ şeklinde getirilir.
Örnekler:
الوَزْنُ - المَاضِي - المُضَارِعُ - اِسْمُ الفَاعِلُ إِفْعَالٌ - أَضَحَكَ - يُضْحِكُ - مُضْحِكٌ تَفْعِيلٌ - ذَكَّرَ - يُذَكِّرُ - مُذَكِّرٌ مُفَاعَلَةٌ - حَاسَبَ - يُحَاسِبُ - مُحَاسَبٌ اِنْفِعَالٌ - اِنْقَطَعَ - يَنْقَطِعُ - مُنْقَطِعٌ اِفْتِعَالٌ - اِكْتَسَبَ - يَكْتَسِبُ - مُكْتَسِبٌ تَفَعُّلٌ - تَعَلَّمَ - يَتَعَلَّمُ - مُتَعَلِّمٌ تَفَاعُلٌ - تَعَاهَدَ - يَتَعَاهَدُ - مُتَعَاهِدٌ اِفْعِلاَلٌ - اِحْمَرَّ - يَحْمَرُّ - مُحْمَرٌّ (مُحْمَرِرٌ)م اِسْتِفْعَالٌ - اِسْتَعْظَمَ - يَسْتَعْظِمُ - مُسْتَعْظِمٌ فَعْلَلَةٌ - دَحْرَجَ - يُدَحْرِجُ - مُدَحْرِجٌ تَفَعْلُلٌ - تَقَلْقَلَ - يَتَقَلْقَلُ - مُتَقَلْقِلٌ Uyarı: İsmul Fail, bazan, isim olarak kullanılır. Örnekler: مُعَلِّمٌ öğretici, öğretmen -
عَلَّمَ öğretmek
سَائِقٌ sürücü, şöför -
سَاقَ sürmek