İslam İbadetleri Esasları 2. Ünite Özeti
Ünite 2
*necaset:maddi pislik ve kirlilik demektir..*akıcı olup olmaması bakımından necasetler 2’ye ayrılır:
-katı(camid)necaset
-akıcı(mayi) necaset
*gözle görülüp görülmemesi açısından
-görülen necaset (necaset- i mer’iyye)
-görülmeyen necaset (necaset-i gayr-ı meriyye)
*necisliği hakkında var olan delilin kuvvetliği bakımından
-hafif necaset (necaset-i hafife)
-ağır necaset (necaset-i galiza)
*namazın sıhhatine engel olan necaset miktarı eğer katı ise 3,5 gramı(1 dirhem) sıvı ise el ayasını aşan (avuç içi) miktarı namazın sıhhatine engel olur..
*hades: abdestsizlik veya cünüplük sebebiyle insanda meydana geldiği düşünülen hükmi kirliliği veya bu kirliliğin sebebini ifade etmektir..
*hükmi kirlilik olan hades 2 kısma ayrılır.
-büyük hades (hades-i ekber)
-küçük hades( hades-i asğar)
*sular doğal su özelliğini taşıyıp taşımamasına göre mutlak su ve mukayyet su olarak 2 ye ayrılır..
*yenilenme ve akıcılık özelliği bakımından ise “durgun su” ve “akarsu” gibi kısımlara ayrılır..
*mutlak su: özellik ve tabi durumunu koruyan içine özelliğini değiştirecek başka maddelerin karışmadığı sudur.. kar, yağmur, göl, ırmak, deniz kaynak ve kuyu suları bu grupta yer alır..
Mutlak suyun 3 özelliği:
-rengi -kokusu – tadı
*mutlak suyun 2 tabiatı incelik ve akıcılık..
*temiz ve temizleyici suların özelliği
-hem temiz(Tahir) hemde temizleyici (mutahhir) kabul edilir..
-özelliği ve tabiatı değişmemiştir..
*temiz ve temizleyici olmakla birlikte kullanılması mekruh sular..
-tavuk ve ördeğin kedi gibi eti yenmeyen evcil hayvanların artığı olan sular bu gruba dahildir..
-temiz su bulunduğunda bunlarla güsul veya abdest almak mekruhtur..
*temiz fakat temizleyici olmayan sular..
-abdest güsul gibi hükmi temizlikte kullanılmış olan sular bu gruba dahildir ve bunlara kullanılmuş su (ma-i müsna’mel ) denir..
-bu suyla 2.defa abdest ve güsul alınmaz..
*temiz ve temizleyici olmayan sular:
-bunlara pis su denir. Tadı kokusu rengi değişen sulardır . havuz akarsu vs.
*temizliğinde şüphe bulunan sular:
*eşek ve katırın artığı olan sular böyledir. Şüpheyi ortadan kaldırmak için bu suyla abdest alındıktan sonra teyemmüm yapılır..
*mukayyet su: içine temiz bir maddenin katılmasıyla tabii özellik ve niteliğini kaybeden sulara denir.. örneğin : meyve suyu, gül suyu, maden suyu gibi..
*istibra: tuvalletten sonra idrar yolunda kalabilecek damla ve sızıntıların tamamen kesilmesi için bir süre bekleme ve bundan sonra uzvun dışına çıkan idrar yaşlığını temizleme işlemidir..
*istinca: tuvaletten sonra tuvalet ve idrar yollarında kalan dışkı idrar kan ve meni gibi pislikleri temizleme işlemidir..
*abdestin arapça karşılığı vudû olup güzellik ve temzilik parlaklık anlamına gelir..
*fıkıhta abdeste taharet-i suğra (küçük temizlik) denir..
*abdestin farzı 4’tür:
-yüzü yıkamak
-kolları dirseklerle beraber yıkamak
-başı meshetmek
-ayakları topuklarla birlikte yıkamak
*abdest: farz vacip ve mendup olmak üzere 3 kısma ayrılır..
-her çeşit tilavet namaz secdesi için abdest almak farzdır..
-kabeyi tavaf için abdest almak hanefilere göre vacip diğerlerine göre farzdır..
-sürekli abdestli bulunmak, ezan okumak ezberden kuran okumak menduptur..
*abdesti bozan durumlar:
-idrar ve dışkı yollarındaki her türlü maddenin çıkması..
-vücuttan kan irin veya herhangibir necis maddenin çıkması..
-ağızdan çıkan kan tükürüğe eşit veya ondan fazla ise abdesti bozar..
-ağız dolusu kusmak abdesti bozar şafiilerde ise bozmaz..
-bayılma, delirme, sarhos olma, uyuma gibi şuurun kontrolüne engel olan durumlar abdesti bozar..
-namazda yakındaki şahısların duyabileceği şekilde sesli gülme..
-cinsi münasebet veya kadınla fahiş temas ve dokunma..
-mazeret halinin sona ermesi, teyemmümlünün suyu bulması mesh süresinin dolması vs..
*özürlü: devamlı burun kanaması, idrarı tutamama, devamlı kusma, devamlı kanayan yarası olması gibi abdesti bozan ve kısmen süreklilik taşıyan beden rahatsızlıkları bulunanlara denir.. bunların mübtela olduklaro rahatsızlıklarada özür (mazeret;) adı verilir.. özür sahibi olanlar her vakit için abdest alır, her türlü ibadeti yapabilirler vaktin çıkmasıyla abdestlerini yenilemeleri gerekir..
*meshin süresi yolcu olmayan (mukim) kimseler için bir gün bir gece (24 saat) yolcular için ise 3 gün 3 gecedir…
*guslü gerektiren hallere büyük kirlilik (hades-i ekber) denir..
*güslü gerektiren durumlar ;
-cünüplük hayız ve nifastır..
*güslün farzları;
-mazmaza (ağza su vermek)
-istinşak(burna su vermek)
-bütün vücudu yıkamaktır..
*teyemmümün farzları 2’dir..
-niyet
-elleri 2 defa toprağa veya taş kum gibi toprak cinsi maddelere vurup 1.vuruşta yüzü 2. Vuruşta kolları meshetmektir..
*teyemmüme başvurma zamanları:
-abdeste veya güsle yetecek miktarda suyun bulunmaması..
-suyu kullanmayı engelleyen fiil bir durumun veya suyu kullanmamak için dine geçerli bir mazerentin bulunması
Alıntı...