Oruç ile İlgili sık sorulan sorular ve cevapları/medineweb
1-Dişleri Fırçalamak, Yemeğin Tadına Bakmak Ve Sakız Çiğnemek Orucu Bozar mı?
Oruçlu kişi açısında dişleri macunla birlikte fırçalamak, yutmamak şartıyla yemeğin tadına bakmak ve sakız çiğnemek birbirine çok benzer. İlk ikisinde yutulduğu takdirde orucu bozacak bir şey ağza alınmakta, sonuncusunda ise sakızın mahiyeti önem taşımaktadır. Bunları sırası ile inceleyelim:
Diş temizliği çok önemlidir. Hz. Muhammed (sav)’in de ağız ve diş temizliğine çok önem verdiği bilinmektedir. Ancak oruç tutulan günlerde ihtiyatlı davranıp imsak vakti girmeden dişler fırçalanmalıdır. Macunsuz olarak her zaman fırçalamak mümkündür. İmsak vakti başladıktan sonra macunla birlikte dişleri fırçalamak, tükürüğe karışan macun boğazı geçmemek şartıyla, tenzihen mekruhtur; boğazdan geçerse oruç bozulur. Macunu ağza almanın tenzihen mekruh olmasının sebebi, oruçlu iken, yutulması halinde orucu bozacak bir şeyin ağza alınmış olmasıdır. Bu durum, mahiyet olarak, yemeğin tadına bakmak için yemekten bir parçayı ağzına koymak gibidir.
Yemeğin tadına bakmak da tenzihen mekruh olmakla birlikte, evde huzurun kaçmaması için, yemeğin tadına bakılabilir. Ancak bu konuda da yeterince dikkatli davranıp, boğazdan bir şey geçirmemek ve yemeğin tadı hakkında kanaat sahibi olduktan sonra, ağzı güzelce yıkayıp yemeğin niteliklerinden temizlemek gerekir.
Sakız, eğer şeker, mentol vb. bir katkı maddesi içeriyorsa, çiğnenerek tükürük yutulduğu takdirde orucu bozar. İçinde katkı maddesi yoksa tükürük bezlerini çalıştırmakla sınırlı kalacağı için, orucu bozmaz, ancak mekruh olur. Ağır bir işte çalışmayanların, katkı maddesi içermezse bile sakız çiğnememeleri gerekir.
2-İğne Yaptırmak Orucu Bozar mı?
Orucu bozan asıl şeyler yemek, içmek ve cinsel temasta bulunmaktır. Mahiyet olarak bunlara benzer şeyler de orucu bozar. Ağızdan ilaç almak, damara serum bağlamak, kuvvet içeren iğneler yaptırmak da böyledir.
Tedavi edici iğne yaptırma konusu ihtilaflıdır.
Ebu Hanife, derin yaralara sürülen ve böylece karın veya beyne ulaşan ilaçların orucu bozacağını söylemiştir. Bu fetvadan yola çıkanlar iğne ile deri altına zerk edilen her türlü ilacın da orucu bozacağı kanaatine varmışlardır.
İmam Ebu Yusuf ile İmam Muhammed ise, yara üzerine sürülen ilacın orucu bozmayacağını söylemişlerdir. Bu fetvadan yola çıkanlar ise, iğnenin orucu bozmayacağı konusunda kanaat serdetmişlerdir. Hanefi mezhebinde İmam Ebu Yusuf ile İmam Muhammed bir konuda ittifak etmişler ise fetva buna göre verilir. Dolayısıyla serum sayılmayan ve besleyici nitelik taşımayan iğnelerin orucu bozmayacağı söylenebilir.
Ancak oruç gibi önemli bir konuda böyle bir ihtilaf ortaya çıktığında ihtiyatlı davranmak en risksiz yoldur.
Kendisine konu sorulan kişiler, her iki görüşü de naklettikten sonra, tercihi mazeret sahibine bırakabilirler. Birbirine zıt olan iki fetvadan sadece birini söyleyip ötekini bilerek gizlemek, ihtiyatlı bir ilim adamına yakışmaz; doğru olan, ilim adamının iki fetvayı da söyledikten sonra, kendi kişisel tercihini beyan etmesidir.
3-Göze Kulağa ve Burna İlaç Damlatmak Orucu Bozar mı?
Burun, yemek borusuyla doğrudan bağlantılı olduğu için, oruçlu iken bu yoldan alınan ilaçlar orucu bozar. Burna Damlatılan ilacın bir damlayı geçmemesi halinde orucun sıhhatine zarar vermeyeceğine dair fetvalar vardır.
Göze damlatılan ilaç orucu bozmaz.
Kulağa damlatılan ilacın orucu bozmayacağı fikri daha kuvvetli olmakla birlikte, konu tartışmalıdır.
4-Oruçlu iken Bilerek Bir Şey Yiyip İçmenin Hükmü Nedir?
*Oruçlu iken bilerek bir şey yiyip içen kişinin orucu kefaret orucu tutacak şekilde bozulur. Anılan kişi, araya gün sokmadan, altmış gün üst üste oruç tutar. Bilerek bozduğu gün sayısı kadar da kaza eder. Şafii mezhebine göre orucun ancak cima ile bozulması sebebiyle kefaret gerekir.
5-Oruçlu iken Hata Sonucunda Bir Şey Yiyip İçmenin Hükmü Nedir?
*Hata ile bir şey yutan kişinin orucu, gününe gün kaza gerektirecek şekilde bozulur. Çünkü hatayı işlememek mümkündür. Mesela abdest alırken ağzını yıkayan bir kişinin istemeden boğazına su kaçırması böyledir. Ayrıca anılan kişi, hata ile bir şey yuttuğu gün başka şeyler yiyip içmemelidir.
6-Oruçlu iken Unutarak Bir Şeyler Yiyip İçmenin Hükmü Nedir?
*Oruçlu iken unutarak bir şeyler yiyip içen kişinin orucu bozulmaz. Yeyip içtikleri, Allah’ın kendine ikramıdır.
7-Oruç Tutan Kişi, Nelere Dikkat Ederse Sevabı Artar?
Oruç tutan kişinin, orucunun sevabını arttırmak için, yerine getirmeye çalışacağı şeyler şöyle sıralanabilir:
*Sahura kalkmak.
*İmsak vaktine yakın zamanda sahur yapmak.
*İftar vakti başlar başlamaz iftar etmek.
*Dilini gereksiz konuşmalardan alıkoymak...
*Fakirleri iftar yemeğine davet etmek…
*Sadaka vermek.
*Kur’an’ı yüzünden okumak veya dinlemek.
*Kur’an’ın anlamını ve tefsirlerini okumak.
*İnsanlara güzel davranmak, gönül almak…
*Gerekli olanlar için imsak vakti girmeden gusül yapmak.
*Sürekli abdestli bulunmak...
*Allah’ı anmak.
*İftar ederken dua etmek
Yukarıda sayılan hususlara uymak, orucun sevabını arttırdığına göre, bu hususlara riayet etmemek ise, doğal olarak, orucun sevabının az olmasına neden olur.