Mutezile, ahlaki açıdan Allahın adalet ve hikmet sıfatlarının irade hürriyetinin temeli olduğunu savunur.
İnsan kendi fiillerinin yaratıcısıdır.
Ahlaken iyi ve kötü akıl tarafından bilinebilir.
Çünkü iyi ve kötü objektiftir ve bu anlamda evrenseldir.
Eşarilere göre ise, insan fiillerinin yaratıcısı olamaz.
Çünkü Allahın kudret ve iradesi dışında hiçbir şey gerçekleşemez. insanın fiillerinde hürriyet değil sorumluluk önemlidir.
iyi ile kötü akıl tarafından bilinemez.
Bir şey Allah iyi dediği için iyi, kötü dediği için kötüdür.
Diğer bir ifadeyle Allahın emrettiği iyi, yasakladığı ise kötüdür.
iyi ile kötü sübjektiftir ve bu nedenle evrensel olamaz.
Maturidiler de ahlaki iyi ile kötünün akıl tarafından bilinebileceğini dolayısıyla objektif ve evrensel olduğunu kabul eder.
Bu nedenle insan fiillerinde hürdür.
İnsan fiillerinin yaratıcısı değil, kazananıdır.
|