[Mihrinaz]

4 . Ünite ( Avrupa Ve Türkiye 1838-1918)

123_ Burjuva: Ticaret yaparak bu değerleri kazanan ve şehirlerde yaşayan tüccarlar zümresi

124_ Yakın Doğu Coğrafyasına Yönelen Ülkeler Hangilerdir? Venedik, Portekiz ve Fransa’dan sonra İngilizler de ham madde temini ve mamul madde ihracı için önemli gördükleri Yakın Doğu coğrafyasına yönelmişlerdir

125_ Osmanlılara Balta Limanı Antlaşması’nı İmzalamak Zorunda Bırakmıştır. 1838 yılında imzalanan bu antlaşma ile ingi- liz tüccarı en imtiyazlı millet olduğu gibi diğer ülkelerden getirilen malların da ser- bestçe ticaretini yapma imtiyazı elde etmiştir. Anlaşmaya göre vergi ihracatta % 9 olurken ithalatta % 2 olarak belirlenmiştir.

126_ Osmanlı Devletini İlk Dış Borçlanması Hangi Tarihtedir? 1854 tarihînde dış borçlanma başlamıştır.

127_ Hangi Ülkenin Vatandaşlarına Kapitülasyondan Yararlanma Hakkı Tanındı? (1699) sonra Avusturya, Venedik, Leh ve Macar vatandaşı olan tüccarın; Küçük Kaynarca Antlaşması (1774) ile de Rus tüccarın kapitülasyonlardan yararlanmalarına izin vermek zorunda kalmıştır.

128_ Sanayi İnkılâbı Nedir? 18.yüzyıldan itibaren tekniğin, Sınai üretimin ve ulaştırma imkânlarının gelişmesi ile çağdaş dünyada ortaya çıkan değişimi ifade eden kavram “Sanayi İnkılâbı”dır.

129_ Avrupa’nın Endüstrileşmiş Ülkeleri, Kendi Nüfus Ve Toprak Büyüklüğüyle Orantılanamayacak Kadar Büyük Toprakları Sömürge Yönetimleri Altına Sokmak Suretiyle Sanayileşmenin Gereğini Yerine Getirmişlerdir. İngiltere’nin sömürge toprakları, anavatan topraklarının 94 katı idi. Fransa’nın % 5’i; Almanya’nın % 16’sı anavatan topraklarıyken geri kalanı koloni topraklarıdır. 1914’te sömürgeci ülkeler dışında kalan dünyanın % 68’i sömürge; % 11’i yarı sömürge toprağı iken bağımsız devletlerin toprakları ise sadece % 21’dir. Yine sömürgelerde yaşayan nüfus % 60, yarı sömürgelerde yaşayan nüfus % 22, bağımsız devletlerde yaşayan nüfus da % 18’dir.

130_ Sömürgecilik Rekabetinde Osmanlıyla İyi İlişkiler Kuran Devletler Hangileridir? Orta Doğu’daki kârlı ticareti nedeniyle İngiltere, ispanya, Fransa, Portekiz’le sömürgecilik rekabetinde Osmanlıyla iyi ilişkiler kurmaya özen göstermiştir. 18. yüzyılı başlarında Osmanlı-İngiliz ticari ilişkileri gerileme dönemine girerken siyasi ilişkiler etkili bir gelişme göstermiştir.

131_ İngiltere’nin Osmanlı Toprak Bütünlüğünü Savunur Olmasının Asıl Sebebi Nedir? Hindistan ve Uzak Doğu’daki sömürgelerine giden yolun Osmanlı Devleti’nin elinde olması ve zengin Orta Doğu coğrafyasını ele geçirmek istemesine dayanmakta idi. Osmanlı Devleti’nin İngiltere için geniş bir pazar olması da İngiliz politikasına yön veren diğer bir husustur

132_ 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı’na Kadar Sürdürmüştür. Bu savaştan sonra İngiltere, Osmanlı toprak bütünlüğünü korumaktan vazgeçmiş, kendi güçlü donanmasını kullanarak bölgedeki çıkarlarını korumayı tercih etmiştir.

133_ Üç İmparatorlar Ligi Nedir? 1871 yılında Alman, Avusturya-Macaristan ve Rus imparatorları bir araya gelerek “Üç imparatorlar Ligi” olarak bilinen bir toplantı yapmışlar ve sözlü olarak üç devletin Avrupa’da ortak politika takip etmeleri kararı almışlardır.

134_ Sömürgecilikte Gören İtalya’nın teşebbüsüyle 1882 tarihînde Almanya, Avusturya ve İtalya arasında bir ittifakı anlaşması yapılmıştır. 1887 tarihînde Rusya ile yeniden bir ittifak anlaşması yapan Almanya, Avrupa’da kesin bir üstünlük kurmuş oluyordu

135_ Panslavizm’in Siyasi Alandaki En Önemli Temsilcisi Kimdir? İstanbul’da elçi olarak göreve 1864 yılında başlayan General Nikolay Pavloviç ignatiyev’dir.

136_ İgnatiev’in Daha İstanbul’a Gelmeden Önce Şark Masası Müdürlüğü Yaptığı Dönemde Başlıca Üç Amacı Vardı. Bunlar, 1856 Paris Antlaşması’nda yer alan Rusya’nın Karadeniz’de donanma bulundurma yasağının kaldırılması, İstanbul ve Boğazlarda Rus nüfuzunun sağlanması ve Balkanlar’daki bütün Slavların Rusya’nın nüfuzuna sokulmasıdır.

137_ İtalya Birliği Ne Zaman Kuruldu? 14 Mart 1861’de Birleşik İtalya Krallığı’nı dünyaya açıklaması ve Piyomente Kralı Viktor Emanuelle’i İtalya Kralı olarak seçmesiyle İtalya birliği kurulmuştur

138_ Kuzey Almanya Birliğini Nedir? Prusya, Avusturya ile girişmiş olduğu savaştan galip çıktıktan sonra (1867) Kuzey Almanya Birliğini kurmuştur

139_ Osmanlı Devleti’nin Yaşayacağı Badirelerin Başlangıcı Hangi Ülkelerdir? İngiltere-Fransa- Rusya-Avusturya-İtalyaAlmanya arasında gelişen olaylar ve siyasi hesaplar, doğrudan değilse de dolaylı olarak Osmanlı Devleti’nin yaşayacağı badirelerin başlangıcı sayılabilir

140_ Türkiye Misyonu; Batı Türkiye, Merkezî Türkiye ve Doğu Türkiye olmak üzere üç ayrı bölgeye ayrılmış

141_ Fransa Ve Mısır Hangi Tarihte Nereleri İşgal Etti? 1830’da Cezayir’i işgal eden Fransa, 1881 yılında da Tunus’u işgal etmiştir. Fransa’nın Tunus’u işgalinden bir yıl sonra 1882 yılında İngiltere’nin de Mısır’ı işgal etmesi İtalya’yı da harekete geçirmiştir

142_ Üçlü İttifak’ı Hangi Devletler Kurdu? Almanya, Avusturya-Macaristan ve İtalya Üçlü ittifak’ı;

143_ Üçlü İtilaf Hangi Devletler? İngiltere, Fransa ve Rusya Üçlü itilaf’ı oluşturmuşlardır.

144_ Birinci Dünya Savaşı Nasıl Başladı? 28 Haziran 1914 tarihînde Saray-Bosna’da Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun veliahdı Arşidük Fransuva Ferdinand’ın Gabriel Princip adlı Sırp asıllı bir öğrenci tarafından öldürülmesini bahane eden Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun Sırbistan’a harp ilan etmesiyle Birinci Dünya Savaşı başlamıştır. Bu tarihten hemen sonra Almanya, Rusya’ya; Fransa da Belçika’ya harp ilan etmişlerdir.

145_ Türkiye’yi İttifak Dairesine Sokmak İçin Herhangi Bir Teşebbüste Bile Bulunmamıştı Neden? Birbiriyle savaşan rakiplerin artık, Türkiye’nin paylaşılması meselesini anlaşarak hep birlikte halletmek istedikleri anlaşılmaktadır. Zira Üçlü itilaf, ta Güney Amerika hükümetlerine varıncaya kadar her tarafta kendine müttefikler ararken Türkiye’yi ittifak dairesine sokmak için herhangi bir teşebbüste bile bulunmamıştı. Aksine itilaf Devletleri bu savaşın, Türkiye ile olan derin ve hayati alakasını gizlemek ve Türkleri yalnız ve çaresiz bırakabilmek için her şeyi yapmışlardı.

146_ Osmanlı Devleti I. Dünya Savaşına Nasıl Katıldı? Yavuz ve Midilli adları verilen bu gemilere, Türk bayrağı çekilip Enver Paşa’nın emriyle Amiral Souchon komutası altına verilmişti. Kamuoyuna İngiltere’nin el koyduğu Osmanlı savaş gemilerinin yerine Almanya’nın hediyesi şeklinde sunulan bu gemiler 29 Ekim 1914’te Karadeniz’de Odesa, Sivastopol ve Novorosisk limanlarını bombalamışlar, Rus donanmasıyla savaşmışlardır. Bu savaşa Hamidiye gemisi ile bazı Türk savaş gemileri de katılmıştı.

147_ Osmanlı Devletine Ne Zaman Harp İlan Edildi? 5 Kasım 1914 tarihînde itilaf Devletleri, Osmanlı Devleti’ne resmen harp ilan etmişlerdir. 11 Kasım 1914’te de Osmanlı Devleti aynı devletlere resmen harp ilanında bulunmuş, 14 Kasım’da ise bütün İslam âlemine hitaben itilaf Devletlerine karşı Cihad-ı ekber çağrısı yapılmıştır.

148_ I Dünya Savaşındaki Cepheler Hangileridir? Kafkas Cephesi, Kanal Cephesi, Çanakkale Cephesi, Irak Cephesi, Galiçya Cephesi, Hicaz Cephesi, Filistin Cephesi,

149_ Kafkas Cephesi: 1 Kasım 1914’te Rusların Doğu Beyazıt’tan saldırıya geçmeleri ile Kafkas Cephesi açılmıştır

150_ Rus İşgalleri Van İle Sınırlı Kalmamış, Doğu Anadolu’da Hızla İlerleyen Ruslar Nereleri İşgal Etti? Ruslar, 16 şubat 1916’da Erzurum’u, 18 Nisan’da Trabzon’u, 16 şubat’ta Muş’u, 3 Mart’ta Bitlis’i, 15 Temmuz’da Bayburt’u, 25 Temmuz’da Erzincan’ı işgal etmişlerdir.

151_ Brest-Litovsk Antlaşması Nedir? 1917 yılında Rusya’da Bolşevik ihtilali’nin çıkması üzerine Rusya ile 3 Mart 1918 tarihînde Brest-Litovsk Antlaşması imzalanmıştır. Anlaşma gereği geri çekilen Rus kuvvetleri ağır silahları ve malzemelerini iş birliği yap- tıkları Ermeni çetelerine bırakacaklardır.

152_ Ayastefanos Antlaşması Nedir? Rusların eline geçmiş olan Elviye-i Selase (Üç Vilâyet: Kars, Ardahan, Batum) kurtarıldığı gibi Ruslar, Doğu Anadolu’da işgal ettikleri topraklardan çekilmeyi de kabul etmişlerdir

153_ Kanal Cephesi Hangi Tarihte Oldu? 1 Kasım 1914’te İngilizlerin Süveyş Kanalı’nda Akabe Limanı’nı bombardıman etmeleri ile Filistin-Suriye cephesi açılmıştır. Kanalı’na ulaşılmıştır. İngilizlerin bölgeye yığdığı 150.000 kişilik kuvvetine karşı 35.000 kişilik bir Türk kuvveti vardır. Aynı gece taarruz edilmiştir.

154_ İkinci Kanal Hareketinde Türk Ordusu Neden Çekildi? 16 Temmuz 1916 tarihînde çok sayıda Alman askerînin de iştirak ettiği ikinci Kanal harekâtında da Türk ordusu büyük zayiatlar verip çekilmek zorunda kalmıştır. Nitekim 1916 yılının sonunda kuvvetlerini takviye etmiş olan İngilizler karşı harekete geçerek Sina yarımadasını ele geçirip Suriye sınırına dayanacaklardır.

155_ Çanakkale üzerindeki mücadelesi ne zaman başladı hangi askerler vardı? Düvel-i Muazzama kuvvetlerinin 3 Kasım 1915’te Seddülbahir ve Kumkale istihkâmlarının bombalanması ile başlamıştır. Bu kuvvetler içinde İngiliz ve Fransız birlikleri ile birlikte Rum ve Yahudi gönüllüler, Anzaklar (Avustralyalı, Yeni Zelandalı askerler), Sihler, Gurkalar, Sudanlı zenciler, Senegalli, Faslı askerler de bulunuyorlardı.

156_ Asıl Çanakkale Muharebeleri ne zaman oldu? 19 ve 25 Şubat 1915 tarihînden itibaren başlamış ve 8,5 ay sürmüştür. 18 Mart 1915 tarihînde 18 Müttefik gemisi boğazları zorlamış ve geçebileceklerini düşünmüşlerdi. Müttefiklerin 6 gemisi batırılmış ve “Çanakkale geçilmez” hükmü ile geri dönmek zorunda kalmışlardır.

157_ Çanakkale’de nerelere asker çıkarıldı? 25 Nisan’da Saros’a, 26 Nisan’da Kumkale’ye, 27 Nisan’da Seddülbahir ile Tekeburnu arasına çıkarma yapmışlardır. Çanakkale Muharebelerinde “Kitre Muharebeleri” diye isimlendirilen bu savaşlar destanlarla doludur

158_ Seddülbahir Muharebesi de nedir? “Zığındere Muharebesi”dir ki 6 Temmuz’a kadar sürmüştür. 8 Ağustos’ta Anafartalar Grup Komutanı olan Miralay (Albay) Mustafa Kemal ile 9 Ağustos’ta Kocaçimen, Conkbayır, Kanlısırt’ta cereyan eden muharebelerde I. Anafartalar Zaferi kazanılmıştır. 10 Ağustos’ta Conkbayırı Muharebelerinde Mustafa Kemal’in göğsüne bir şarapnel parçası isabet etmiş ancak göğsündeki saat onu korumuştur.

159_ II. Anafartalar Zaferi ne zaman oldu? 14-21 Ağustos’ta Kireçtepe, Aslantepe Muharebeleri yapılmış, 21 Ağustos’ta II. Anafartalar Zaferi kazanılmıştır

160_ Irak Cephesi nedir? İngiltere, Basra Körfezi’nden kuzeye doğru çıkıp Rusya ile irtibat kurmak, Türk kuvvetlerinin İran’a girip Hindistan yolunu tehdit etmesini önlemek istiyordu

161_ Hicaz Cephesi kimler savaşa davet edildi? Osmanlı Devleti dünya savaşına girdikten kısa bir süre sonra şeyhülislâm Mustafa Hayri Efendi’nin hazırladığı “Cihad-ı Mukaddes” fetvası ilan edilerek Kırım, Türkistan, Hindistan, Afganistan ve Afrika Müslümanlarını İngiltere, Fransa ve Rusya’ya karşı savaşa davet edilmişti.

162_ Ermenilerin soykırım kanıtı hangi tarihte oldu? 1915 Şubat’ında Süleymanlı (Zeytun) kasabasını işgal ederek Müslüman halka soykırımda bulunmaları sadece bir örnektir.

163_ Ermenilerin faaliyetlerinin durdurulması için hangi tarihte yazı gönderildi? 24 Nisan 1915 tarihînde vilayetlere ve mutasarrıflıklara gizli bir tamim göndermiş ve Ermeni komite merkezlerinin kapatılması, evrakına el konulması ve komite elebaşlarının tutuklamasını istemiştir.

164_ 27 Mayıs 1915 tarihînde çıkarılan geçici bir kanunla asayişi bozan silahlı saldırgan ve direnişçilerin tecavüz ve direnişleri sırasında imha, casusluk ve vatana ihanet eden köy ve kasaba halkını başka yerlere sevk ve iskan etme yetkileri orduya devredilmiştir. Üç maddeden oluşan kanun şöyledir:  Seferde ordu, kolordu, fırka kumandanları, bunların yardımcıları ve bağımsız bölge komutanları halk tarafından herhangi bir surette hükümetin emirlerine ve ülkenin savunmasına, güvenliği korumaya ilişkin uygulamalara karşı koymak, silahla saldırı ve direnme görülürse hemen askerî kuvvetle şiddetli biçimde cezalandırmaya ve saldırıyı bütünüyle yok etmeye yetkili ve zorunludur.  Ordu ve bağımsız kolordu ve fırka kumandanları askerî kurallara aykırı veya casusluk ve ihanetlerini hissettikleri köy ve kasabalar halkını ayrı veya topluca diğer yerlere sevk edilebilir ve yerleştirebilirler.  Bu kanun yayın tarihînden itibaren geçerlidir.

165_ Ermeni vatandaşların başka yerlere nakledilmesi (tehcir),işlemleri nasıl oldu? Cephelerin güvenini sarsacak bölgelerde uygulanmıştır. Bunlar, Kafkas ve İran Cephesi’nin gerisinde bulunan Erzurum, Bitlis ve Van bölgeleri ile Sina Cephesi gerisinde bulunan Mersin ve İskenderun bölgeleridir. Daha sonra isyan çıkaran ve Ermeni komitecilerine yataklık yapan diğer vilayetlerdeki Ermeniler de tehcire tabi tutulmuşlardır.

166_ Mustafa Kemal Hangi Cephelerde Savaştı? Suriye-Filistin Cephesi, Kanal Cephesi, Çanakkale Cephesi, Sakarya Muhaberesi