DEUZEM Mezhepler Tarihi Ünite Özetleri
1. ÜNİTE
1) MEZHEP NEDİR)
GİDİLEN YOL,TUTULAN YOL,BENİMSENEN GÖRÜŞTÜR.
2) İLK İSLAM ALİMLERİNİN MEZHEBLER TARİHİNE VERDİKLERİ İSİMLER NELERDİR?
MAKALAT,İLMÜL-MAKALAT VEYA İLMÜ MAKALTIL-FIRAKTIR.
3) TAŞKÖPRÜ ZADE YE GÖRE MAKALATÜL-FIRAK NEDİR?
İLAHİ AKİDELERE MÜTEALLIKBATIL MEZHEPLERİ KAYDETMEKTEN BAHSEDEN İLİMDİR.
4) İLK MAKALAT TÜRÜ ESERLERİ SAYINIZ.
1)EL-YEMAN BİN REBAB ESERİ KİTABÜL-MAKALAT HARİCİDİR
2)) AMİR EL-HANEFİ NECDET B. UVEYMİR HAVARİCİN NECDŞYYE FIRKASININ REİSİDİR
3))MUHAMMEDB. EL-HEYSAM KERRAMİYYEDENDİR 4))EL-KA’Bİ EBU’L –KAASIMABDULLAHB.AHMED B.MAHMUD EL-BELHİ MU’TEZİLEDENDİR
5))EBU ALİ EL-HÜSEYN B.ALİB. EL-YEZİD EL-KERABİSİ CEBRİYYEDENDİR
6)) MUHAMMDE B. ŞEDDAD ZURKAN MU’TEZİLEDEN VE ENNAZZAM ESHABINDANDIR
7))EBU İSA MUHAMMDED B. HARUN EL-VERRAK MU’TEZİLEDENDİR
5)MATURİDİNİN ESERİNİN ADI NEDİR?
KİTABÜL-MAKALATTIR.
6)EBUL- HASEN EŞARİ NİN EHLİ SÜNNETE MUHALEFET EDEN İSLAM FIRKALARININ MAKALELERİNDEN VE İHTİLAFLARINDAN SÖZ EDEN KİTABININ İSMİ NEDİR?
MAKALATÜL-İSLAMİYYİN VA’HTİLAFUL-MUSALLİN DİR.
7)FIRKALAR DAİR YAZILAN VE GÜNÜMÜZE KADAR ULAŞAN İLK ESER NEDİR?
EBUL- ABBAS ABDULLAH B. ŞİRŞİR EN-NEŞAİ EL- EKBER İN KİTAB FİHİ USULU’NNİHAL EL-LETİ İHTELEFE FİHİ EHLU’S-SALAT IDIR.
8)MEZHEPLER HAKKINDA TARAFSIZ KALAN VE İLMİ ZİHNİYETTEN AYRILMAMAYA ÇALIŞAN ALİM KİMDİR?
EŞ’ARİ DİR.
9)GAZZALİ YE GÖRE USULUD-DİN NELERDİR?
TEVHİD,NÜBÜVVET,ME’AD DIR.
10)KUR’AN AYETLERİ KAÇA AYRILIR?
2 YE AYRILIR MUHKEM MÜTEŞABİH .
11)MUKEM NEDİR?
KESİN ANLAMLI AYETLER KENDİSİYLE KASTEDİLEN ŞEYİN BELLİ OLDUĞU AYETLERDİR.
12)MÜTEŞABİH NEDİR?
MANALARININ GİZLİ OLAMLARINDAN DOLAYI KOLAYCA İDRAK EDİLEMEYEN VE PEK ÇOK ANLAMA İHTİMALİ OLAN AYETLERDİR.
13)SELEFİYYE VE HALEFİYYE NİN MÜTEŞABİHLER KONUSUNDA TUTUMLARI NE OLMUŞTUR?
SELEFİYYE MÜTEŞABİHLAERİ YORUMLAMATAN KAÇINMIŞ ALLAH BİLİR DEMİŞTİR HALEFİYYE KUR’AN ANLAŞILMAK İÇİN İNMİŞTİR,KUR’AN IN ANA İSTİKAMETİNDE YORUMLANMALI VE AÇIKLANMALI DEMİŞTİR.
14)MEZHEPLERİN DOĞUŞUNA TE’SİR EDEN SİYASİ SEBEBLER NELERDİR?
HZ OSMAN DEVRİ İLE BAŞLAYAN EMEVİ –HAŞİMİ ÇEKİŞMESİ KIRTAS OLAYI BUNLARDAN BİR KAÇIDIR
15)İSLAM MEZHEPLERİ TARİHİNİN YAZILI ESERLERİNE NE AD VERİLMİŞTİR?
MAKALE
16DİNİ BİR KONUNUN İNANÇ MESLESİ SAYILMASI İÇİN HANGİ ŞARTLAR GEREKLİDİR?
O MESELEYE İMAN HAKKINDA MÜSLÜMALARIN TAM BİR İTTİFAK HALİNDE OLMASI VE MESELEYİ KABUL KONUSUNDA BİRLEŞMİŞ OLAMALARI ŞARTTIR.
İSLAM MEZHEPLERİ TARİHİ ÜNİTE 1
1.Mezhep kelimesinin arapça anlamı nedir?
Cevap;gidilen yol,tutulan yol,benimsenen görüş.
2.Fırka nedir?
Cevap;belli bir şahıs veya o şahsa uyan daha doğrusu görüşleri etrafında birleşen topluluğun çoğunlukla siyasi ya da az iddialı ifade ile Allah ve din adına egemenlik tesisi için çıktıkları yolda islamı(Kuranı)veya islamiyeti(Kuran ve sünnet)anlayış şekillerini yansıtır.
3.Mezhepler tarihi nasıl doğmuştur?
Cevap;Hz.peygamberin ölümünden sonra meydana gelen toplumsal değişimin sonucunda dini ve siyasi gayelerle vucut bulmuş islam düşünce ekollerini incelemek üzere doğan bilimdir.
4.mezhepler tarihinin tanımı nedir?
Cevap;islam düşünce ekolleri diyebileceğimiz beşeri ve toplumsal oluşumların;DOĞDUKLARI ORTAMI DOĞUŞ SEBEPLERİNİ,TEŞEKKÜL SÜREÇLERİNİ,FİKİRLERİNİ,MENSUPLARINI,EDEBİYATINI,Y AYILDIĞI BÖLGELERİ VE İSLAM DÜŞÜNCESİNE KATKILARINI temel kaynaklardan hareketle zaman mekan bağlamında ve fikir hadise irtibatı çevresinde betimleyici bir metotla ve tarafsız bir gözle inceleyen bilim dalıdır.
5.islam nedir?
Cevap;islam KURAN I KERİM ADEMEKTİR.herhangi bir yorum karışmamış halindeki vahiy.
6.islamiyet nedir?
Cevap;KURAN I KERİM ve SÜNNET tir.peygamberimizin sünnetiyle yorumlanmış şekli.
7.müslümanlık nedir?
Cevap;islamiyet;YAŞANILAN ZAMAN,İÇİNDE BULUNULAN COĞRAFYA,İKLİM,SİYASİ,İTİKADİ,TARİHİ,SOSYAL ŞARTLAR VE o toprakların tarihi boyunca var olmuş daha eski kültürlerin etkisiyle değişik,rekli ve hatta zengin yorumlara anlayışlara biçimlere dönüşmüştür.İŞTE KİTAP VE SÜNNETİN MÜSLÜMANLAR TARAFINDAN YAŞANILAN BU BİÇİMİNE DENİR.
8.İnsanın Kuran ı Kerimi ve sünneti ilmi ve zihni kavraması nelere göra değişiklik arz eder?
Cevap;Müslümanın zekasına,eğitim durumuna,bilgi ve kültür birikimine,hayat anlayışına,kişilik yapısına,olayları algılama biçimine,iç dünyasına,toplumsal şartlara göre değişebilir.
9.İlk islam alimlerinin islam mezhepleri tarihine verdikleri isimler nelerdir?
Cevap;makalat….ilmul makalat…ilmu makalatil firak
10.islam mezhepleri tarihide bilinen ilk isim ve kaynak nedir?
Cevp; Makalat
11.Taşköprü Zade ye göre mezhep tanımı nedir?
Cevap;ilahi akidelere müteallik batıl mezhepleri kaydetmekten bahseden ilimdir.
12.Taşköprü Zade nin mezhep e verdiği isim nedir?
Cevap;makalatul fırak
13.kaynaklar tarafından eserlerinin bizlere kadar ulaşmadığı bildirilen İLK makalat sahipleri kimlerdir?
Cevap;El Yeman b.Rebab Muhammed b. Şedat
Amir EL Hanefi Necdet b. Üveymir
Muhammed b. El Heysam
El Kabi Ebul Kaasım Abdullah b. Ahmet b. Mahmut El Belhi
Ebu Ali El Hüseyin b. Ali b.Yezid El Kerabisi
14.Ehli sünnet mensuplarının makalat yazmalarının gayeleri nelerdir?
Cevap;Ehli sünnet dışındaki fırkaların makalat kitaplarında ele alınıp savunulan görüşlerini açıklamaktı.Onların bu konudaki görüşlerini ortaya koymaları bir bakıma kendi inanış ve anlayışlarını dile getirmak
15.El milel ve n nihal esrlerinin yazılışındaki en önemli sebep nedir?
Cevap;Ehli sünnetin islamiyeti savunma işini kendine bir vazife olarak yüklemiş olması idi.Onlara göre asli vazifeleri Resulullahtan kalan Kuran ve sünneti;siyasi içtimai ve yabancı kültürler istikametinden veya alışılmışın dışında ele alan tefsir ve tevillerden kurtarmaktı.
16.Zamanımıza ulaşan en eski mezhepler tarihi eseri nedir?
Cevap;Ebul Abbas Abdullah b.şirşir En Naşi El Ekber.. ESERİ:Kitap Fihi Usulun Nihal EL leti ihtelefe fihi Ehlüs Salat
17.Ehli sünnetin Ehli Hadis koluna mensup olduğu halde mezhepler konusunda en tarafsız kalan ve ilmi zihniyetten ayrılmamaya çalışan ilk ve önemli alim kimdir?
Cevap; EBUL HASAN EL EŞ ARİ
18.Et tenbih ve r Redd Ala Ehlil Ehva Vel Bida isimli eseri günümüze ulaşan hicri 4.asıda eser veren alim kimdir?
Cevap;El Malati EŞ Şafi (et TARAFİ)
19.Hicri 3. ve 4. Asırda Ehli sünnet dışında eser veren fırkaların alimleri?
Cevap;En Nevbahti Ebu Halef el Eş ari El KUMMİ
20.Hicri 5.yy ilk ismi kimdir?
Cevap;EL BAĞDADİ
21.Hicri 5yy da Zahiriyye fırkasına mensup olan sünni yazar kimdir?
Cevap; Ebu Muhammed ALİ b. Hazm El Endulisi EZ ZAHİRİ
22.Eserlerinde tarafsızlığı sebebiyle ithamlara maruz kalan 5yy yazarı kimdir?
Cevap;Ahmed Eş ŞEHRESTANİ
23.5YY mezhepler tarihi yazarları kimlerdir?
Cevap; Bağdadi El endelusi ez Zahiri El ısferaini Eş şehrestani
24.6yy mezhepler tarihi yazarları kimlerdir?
Cevap;Ebu Said Neşvanul Himeyri
Abdurrahman b. El Cevzi
25.7yy mezhepler tarihi yazarları kimlerdir?
Cevap;Fahreddin Er Razi
26.Mezhepler tarihi araştırmalarında yapılması gerekenler nelerdir?
Cevap;1)imkanlar azami ölçğde zorlanarak itikadi,tarihi,coğrafi,siyasi,içtimai iktisai ve sair şartları tam olarak anlamaya çalışmak. 2)Mevcut kaynakların özellikleri göz önünde bulundurularak verilen bilgileri imkanlar ölçüsünde coğrafya,antropoleji,etnoloji vb alanların verileri ışığında değerlendirme hususunda fevkalade hassas davranmak. 3)Kullanılacak bilgiler ve haberleri nakleden ravilerin siyasi temayülleri,kabile mensubiyetleri,içtimai mevkileri ile meziyetleri ve zaafları gibi şahsi vasıflarının tesbiti olabileceği
27.Hz. Peygmberim Kurtuluşa eren fırka hadisi hakkaında;
EL MAKDİSİ=Bu hadisin tam zıttı bir rivayet ortaya koymuştur.
EL BAĞDADİ-EL İSFERANİ-EŞ ŞEHRİSTANİ=Akıl almaz şaşırtıcı yollara baş vurmak
İBN HAZM=Hadis isnad bakımından sahih degil demiştir.
IGNAZ GOLDZİHER=iman ayrı ayrı yetmiş şubedir. Anlamındaki başka bir hadisten çıkarılmış olduğunu söyler
EL EŞ ARİ=Hadisin doğru ya da yanlışlığı hakkında susmuş.sanki görmezden gelmiştir.
28.Usulud din nelerdir?(islam inancının kökü)
Cevap;1)Allaha iman (Tevhid)
2)nübüvvete iman (nübüvvet)
3)ahirete iman (me ad)
29.Dini bir konunun inanç meselesi sayılabilmesi iman edilmesi gerekli hususlardan olabilmesi için gereken şartlar nelerdir?
Cevap;1)Kuran ı Kerimin açık ve tevile imkan tanımayan ayetlerinin bu meseleye iman etmenin şart olduğu hakkında müslümanların tam bir ittifak halinde bulunması. 2)Müslümanların islamın başlangıcından bu güne kadar bu meseleyi kabul hususunda birleşmiş olmaları.(buna İSLAM AKİDESİ denir)
30.Akıl maddi sahada ne demektir? Manevi olarak ne demektir? İlim olarak ne demektir?
Cevap;MADDİ=Hayvanı bağlamak MANEVİ=Bilmek anlamak şuurlu olmak İLİM=Kalp ve gönül
31.Mezheplerin doğuşundaki farklılığın sebepleri nelerdir?
Cevap;1)Dini inancın özüne dahil olmayan meselelerine bakıştaki farklılık
2)müteşabih ayetlere bakış
3)insanın içinde yaşadığı coğrafya itibariyle sahip olduğu bir takım hususiyetler
4)israiliyyat
32. Hz. Peygamberden sonra ümmet arasında cereyan eden EN ÖNEMLİ VE İLK ihtilaf nedir?
Cevap;Hilafet
22.Eserlerinde tarafsızlığı sebebiyle ithamlara maruz kalan hicri 5 yy yazarı kimdir?
Cevap;Ebu Muhammed Ali b. Hazm El Endelusi Ez ZAHİRİ
İSLAM MEZHEPLERİ TARİHİ ÜNİTE 1
1.Mezhep kelimesinin arapça anlamı nedir?
Cevap;gidilen yol,tutulan yol,benimsenen görüş.
2.Fırka nedir?
Cevap;belli bir şahıs veya o şahsa uyan daha doğrusu görüşleri etrafında birleşen topluluğun çoğunlukla siyasi ya da az iddialı ifade ile Allah ve din adına egemenlik tesisi için çıktıkları yolda islamı(Kuranı)veya islamiyeti(Kuran ve sünnet)anlayış şekillerini yansıtır.
3.Mezhepler tarihi nasıl doğmuştur?
Cevap;Hz.peygamberin ölümünden sonra meydana gelen toplumsal değişimin sonucunda dini ve siyasi gayelerle vucut bulmuş islam düşünce ekollerini incelemek üzere doğan bilimdir.
4.mezhepler tarihinin tanımı nedir?
Cevap;islam düşünce ekolleri diyebileceğimiz beşeri ve toplumsal oluşumların;DOĞDUKLARI ORTAMI DOĞUŞ SEBEPLERİNİ,TEŞEKKÜL SÜREÇLERİNİ,FİKİRLERİNİ,MENSUPLARINI,EDEBİYATINI,Y AYILDIĞI BÖLGELERİ VE İSLAM DÜŞÜNCESİNE KATKILARINI temel kaynaklardan hareketle zaman mekan bağlamında ve fikir hadise irtibatı çevresinde betimleyici bir metotla ve tarafsız bir gözle inceleyen bilim dalıdır.
5.islam nedir?
Cevap;islam KURAN I KERİM ADEMEKTİR.herhangi bir yorum karışmamış halindeki vahiy.
6.islamiyet nedir?
Cevap;KURAN I KERİM ve SÜNNET tir.peygamberimizin sünnetiyle yorumlanmış şekli.
7.müslümanlık nedir?
Cevap;islamiyet;YAŞANILAN ZAMAN,İÇİNDE BULUNULAN COĞRAFYA,İKLİM,SİYASİ,İTİKADİ,TARİHİ,SOSYAL ŞARTLAR VE o toprakların tarihi boyunca var olmuş daha eski kültürlerin etkisiyle değişik,rekli ve hatta zengin yorumlara anlayışlara biçimlere dönüşmüştür.İŞTE KİTAP VE SÜNNETİN MÜSLÜMANLAR TARAFINDAN YAŞANILAN BU BİÇİMİNE DENİR.
8.İnsanın Kuran ı Kerimi ve sünneti ilmi ve zihni kavraması nelere göra değişiklik arz eder?
Cevap;Müslümanın zekasına,eğitim durumuna,bilgi ve kültür birikimine,hayat anlayışına,kişilik yapısına,olayları algılama biçimine,iç dünyasına,toplumsal şartlara göre değişebilir.
9.İlk islam alimlerinin islam mezhepleri tarihine verdikleri isimler nelerdir?
Cevap;makalat….ilmul makalat…ilmu makalatil firak
10.islam mezhepleri tarihide bilinen ilk isim ve kaynak nedir?
Cevp; Makalat
11.Taşköprü Zade ye göre mezhep tanımı nedir?
Cevap;ilahi akidelere müteallik batıl mezhepleri kaydetmekten bahseden ilimdir.
12.Taşköprü Zade nin mezhep e verdiği isim nedir?
Cevap;makalatul fırak
13.kaynaklar tarafından eserlerinin bizlere kadar ulaşmadığı bildirilen İLK makalat sahipleri kimlerdir?
Cevap;El Yeman b.Rebab Muhammed b. Şedat
Amir EL Hanefi Necdet b. Üveymir
Muhammed b. El Heysam
El Kabi Ebul Kaasım Abdullah b. Ahmet b. Mahmut El Belhi
Ebu Ali El Hüseyin b. Ali b.Yezid El Kerabisi
14.Ehli sünnet mensuplarının makalat yazmalarının gayeleri nelerdir?
Cevap;Ehli sünnet dışındaki fırkaların makalat kitaplarında ele alınıp savunulan görüşlerini açıklamaktı.Onların bu konudaki görüşlerini ortaya koymaları bir bakıma kendi inanış ve anlayışlarını dile getirmak
15.El milel ve n nihal esrlerinin yazılışındaki en önemli sebep nedir?
Cevap;Ehli sünnetin islamiyeti savunma işini kendine bir vazife olarak yüklemiş olması idi.Onlara göre asli vazifeleri Resulullahtan kalan Kuran ve sünneti;siyasi içtimai ve yabancı kültürler istikametinden veya alışılmışın dışında ele alan tefsir ve tevillerden kurtarmaktı.
16.Zamanımıza ulaşan en eski mezhepler tarihi eseri nedir?
Cevap;Ebul Abbas Abdullah b.şirşir En Naşi El Ekber..
ESERİ:Kitap Fihi Usulun Nihal EL leti ihtelefe fihi Ehlüs Salat
17.Ehli sünnetin Ehli Hadis koluna mensup olduğu halde mezhepler konusunda en tarafsız kalan ve ilmi zihniyetten ayrılmamaya çalışan ilk ve önemli alim kimdir?
Cevap; EBUL HASAN EL EŞ ARİ
18.Et tenbih ve r Redd Ala Ehlil Ehva Vel Bida isimli eseri günümüze ulaşan hicri 4.asıda eser veren alim kimdir?
Cevap;El Malati EŞ Şafi (et TARAFİ)
19.Hicri 3. ve 4. Asırda Ehli sünnet dışında eser veren fırkaların alimleri?
Cevap;En Nevbahti Ebu Halef el Eş ari El KUMMİ
20.Hicri 5.yy ilk ismi kimdir?
Cevap;EL BAĞDADİ
21.Hicri 5yy da Zahiriyye fırkasına mensup olan sünni yazar kimdir?
Cevap;Ebu Muhammed ALİ b. Hazm El Endulisi EZ ZAHİRİ
22.Eserlerinde tarafsızlığı sebebiyle ithamlara maruz kalan 5yy yazarı kimdir?
Cevap;Ahmed Eş ŞEHRESTANİ
23.5YY mezhepler tarihi yazarları kimlerdir?
Cevap;Bağdadi El endelusi ez Zahiri El ısferaini Eş şehrestani
24.6yy mezhepler tarihi yazarları kimlerdir?
Cevap;Ebu Said Neşvanul Himeyri Abdurrahman b. El Cevzi
25.7yy mezhepler tarihi yazarları kimlerdir?
Cevap;Fahreddin Er Razi
26.Mezhepler tarihi araştırmalarında yapılması gerekenler nelerdir?
Cevap;1)imkanlar azami ölçğde zorlanarak itikadi,tarihi,coğrafi,siyasi,içtimai iktisai ve sair şartları tam olarak anlamaya çalışmak. 2)Mevcut kaynakların özellikleri göz önünde bulundurularak verilen bilgileri imkanlar ölçüsünde coğrafya,antropoleji,etnoloji vb alanların verileri ışığında değerlendirme hususunda fevkalade hassas davranmak. 3)Kullanılacak bilgiler ve haberleri nakleden ravilerin siyasi temayülleri,kabile mensubiyetleri,içtimai mevkileri ile meziyetleri ve zaafları gibi şahsi vasıflarının tesbiti olabileceği .
27.Hz. Peygmberim Kurtuluşa eren fırka hadisi hakkaında;
EL MAKDİSİ=Bu hadisin tam zıttı bir rivayet ortaya koymuştur.
EL BAĞDADİ-EL İSFERANİ-EŞ ŞEHRİSTANİ=Akıl almaz şaşırtıcı yollara baş vurmak
İBN HAZM=Hadis isnad bakımından sahih degil demiştir.
IGNAZ GOLDZİHER=iman ayrı ayrı yetmiş şubedir. Anlamındaki başka bir hadisten çıkarılmış olduğunu söyler
EL EŞ ARİ=Hadisin doğru ya da yanlışlığı hakkında susmuş.sanki görmezden gelmiştir.
28.Usulud din nelerdir?(islam inancının kökü)
Cevap;1)Allaha iman (Tevhid)
2)nübüvvete iman (nübüvvet)
3)ahirete iman (me ad)
29.Dini bir konunun inanç meselesi sayılabilmesi iman edilmesi gerekli hususlardan olabilmesi için gereken şartlar nelerdir?
Cevap;1)Kuran ı Kerimin açık ve tevile imkan tanımayan ayetlerinin bu meseleye iman etmenin şart olduğu hakkında müslümanların tam bir ittifak halinde bulunması. 2)Müslümanların islamın başlangıcından bu güne kadar bu meseleyi kabul hususunda birleşmiş olmaları.(buna İSLAM AKİDESİ denir)
30.Akıl maddi sahada ne demektir? Manevi olarak ne demektir? İlim olarak ne demektir?
Cevap;MADDİ=Hayvanı bağlamak MANEVİ=Bilmek anlamak şuurlu olmak İLİM=Kalp ve gönül
31.Mezheplerin doğuşundaki farklılığın sebepleri nelerdir?
Cevap;1)Dini inancın özüne dahil olmayan meselelerine bakıştaki farklılık
2)müteşabih ayetlere bakış
3)insanın içinde yaşadığı coğrafya itibariyle sahip olduğu bir takım hususiyetler
4)israiliyyat
32. Hz. Peygamberden sonra ümmet arasında cereyan eden EN ÖNEMLİ VE İLK ihtilaf nedir?
Cevap;Hilafet