İlk Dönem İslam Tarihi 7/8/9/10 Ünite Özetleri
İLK DÖNEM İSLAM TARİHİ
7.ÜNİTE : HZ. EBU BEKİR DÖNEMİ
-Müslümanların ilk halifesi : Hz. Ebu Bekir
-Babasının adı Osman (Ebu Kuhafe adıyla da bilinir). Annesinin adı ise Ümmü’l-Hayr Selma Bint Sahr’dır.
-Hz. Ebu Bekir’in cahiliye döneminde adı Abdü’l-Kabe idi. Hz. Peygamber Müslüman olmasından sonra onun adını Abdullah olarak değiştirdi. O, Allah Resulünün cehennemden azat edildiğini müjdelemesi sebebiyle “Atik”, onun peygamberliğini ve getirdiği haberleri tereddütsüz kabul etmesi sebebiyle de “Sıddık” olarak anılmıştır.
-Hayattayken bütün aile fertleri İslam’a girmiş tek sahabi: Hz. Ebu Bekir
-Hz. Ebu Bekir İslami ilk kabul eden birkaç sahabeden biriydi.
-Beni Mustalik (Müreysi) Gazvesinde muhacirlerin sancaktarıydı, Tebük Seferi’nde de Müslümanların en büyük sancağını taşıdı.
EBU BEKİR’İN HALİFE SEÇİLMESİ
-Sözlükte hilafet; Birinin yerine geçmek, yerini doldurmak, vekalet veya temsil etmek gibi anlamlara gelir.
-Terim olarak hilafet; İslam devletlerinde Hz. Muhammet’ten sonraki devlet başkanlığı makamını ifade eder.
-Sa’d b. Ubade, Hz. Ebu Bekir’e biat etmemiştir.
-Hz. Ebu Bekir’in halifeliğine Ümeyyeliler de itiraz etmişlerdir. Ebu Süfyan b. Harb, Hz. Ebu Bekir’e biat etmenin gerek Haşimiler gerekse Ümeyyeliler adına kınanacak bir davranış olduğunu dile getirmiş ardından da Hz. Ali’yi halifeliğini ilan etmeye çağırmıştır. Ancak Hz. Ali reddetmiş ve fitne çıkarmakla suçlamıştır. Ayrıca kendilerinin bu göreve Hz. Ebu Bekir’i layık gördüklerini beyan etmiştir.
EBU BEKİR’İN İLK İCRASI; ÜSAME ORDUSUNUN SEFERE GÖNDERİLMESİ
-Hz. Peygamber 4000 kişilik bu orduyu, Mute seferinde şehit düşen Müslümanların kanını yerde bırakmamak için hazırlamıştır. Komutanlığını Üsame b. Zeyd’e vermiştir ancak hastalandığı için gönderememiştir. Bu durumda Hz. Ebu Bekir orduyu Hz. Peygamber’in belirlediği hedefe göndermek için harekete geçmiştir.
-Bu seferde Hz. Üsame misyonu itibariyle Müslümanların gücünü ortaya koymuş ve bölgede bazı asi kabileleri itaat altına almıştır.
RİDDE OLAYLARI
RİDDE OLAYLARI VE SEBEPLERİ
-Dinden çıkma ve isyan hareketleridir.
-Sözlükte ridde; Bir şeyden dönmek, vazgeçmek, yüz çevirmek, gidilen yoldan geri dönmek anlamlarındadır.
-Terim olarak ridde; İman ettikten sonra İslam dininden dönmek anlamındadır.
-Müdlic kabilesinden; Esved el-Ansi, Beni Hanife’den; Müseylime, Beni Esed’den Tuleyha b. Huveylid gibileri peygamberlik iddiasıyla isyan başlatmışlardır. Buna MÜTENEBBİ denir.
-Arap yarımadasında bütün olarak dinlerinde sebat edenler sadece Medine, Mekke ve Taif halkıdır.
-Ridde olaylarında Medine yönetimine isyan edenlerin bir kısmı sahte peygamberlerin (münebbi) etrafından toplanıp tamamen Müslümanlık dairesi dışına çıkarlarken (irtidat), bazıları ise İslam üzere kalacaklarını ancak zekat vermeyeceklerini söylemişlerdir.
-DİNİ SEBEPLER: Hz. Peygamber zamanında Müslüman olduklarını söyleyen ama kalpten iman etmeyen çıkarlar uğruna Müslüman olan topluluğun, Hz. Peygamber öldükten sonra eski dinlerine dönmeleri ve peygamber olduğunu iddia edenlere inanmaları
-SİYASİ SEBEPLER: Peygamberlik iddiasında bulunanların aslında birer kabile reisi olmaları.
-EKONOMİK SEBEP: Zekat vermek istememeleri.
Arapların kabileleri niçin irtidat etmişlerdir ?
-Kalplerinin yeni dine ısınmaması ve eski bağımsız konumlarına dönmek istemeleri.
RİDDE OLAYLARININ BASTIRILMASI
-Bu bastırma faaliyetlerinde başta;
*Halid b. Velid
*İkrime b. Ebu Cehil
*Halid b. Sa’id b. el-As
*Amr b. As
*Huzeyfe b. Mihsan
*Arfece b. Herseme
*Şurahbil b. Hasene gibi komutanlar yer almıştır.
-Akraba savaşı adı verilen bu çarpışmalar, Müslümanların Bedir’den sonra o güne kadar yaptıkları muharebelerin en şiddetlisi kabul edilir.
-Bu savaşta şehit olanların sayısı 2200 kişi olup bunların 700’ü kuran hafızı idi.
Ridde ve İrtidat Olaylarında Bulunanlar;
-Tuleyha; Şiddetli çarpışmalar sonucunda mağlup olmuş ve Gatafan, Esed kabilesine sığınarak yeniden İslamı kabul etmiştir.
-Secah ve Beni Temim
-Müseylime
-Bekir b. Vail
-Umman ve Mehre’de ki arap kabileleri
-Esved el-Ansi : İslam tarihinde riddeyi ilk başlatan şahıs kabul edilir.
-Eş’as b. Kays el-Kindi
EBU BEKİR DÖNEMİ FETİHLERİ
-Onun dönemindeki askeri harekat, Irak (Sasaniler’in) ve Suriye (Bizans’ın) olmak üzere 2 bölgeyi hedef alıyordu. Bu da Müslümanların, dönemin iki büyük gücü olan Bizans ve Sasaniler’le aynı anda karşı karşıya gelmesi demekti.
A)IRAK FETİHLERİ
-İlk hedef ; Hire
-Hire bölgesinde Farslar ve Araplar birbirlerine karşılıklı saldırılar düzenliyorlardı. Bunlardan Arap asıllı Müsenna b. Harise eş-Şeybani, Hz. Ebu Bekir’den kendisinin Sasanilerle savaşmak üzere görevlendirilmesini istedi. Halife isteğini kabul etti ve Müsenna Müslüman kimliğiyle Farslılara karşı önemli bir mücadele verdi.
-Hire haklı cizye karşılığında barış anlaşması yapmak istediler. Bunun üzerine anlaşma yapıldı. Hz. Ebu Bekir’in Hire halkına tanıdığı haklar, çevre bölgelerdeki kabileleri de harekete geçirdi ve Müslüman idaresine aynı şartlar da girmek istediler.
Ele Geçirilen Yerler;
-Übülle (liman şehri)
-Hübeyre şehri
-Hire
-Barusma (Banıkya)
-Enbar şehri
-Aynüttemr
Sebebi : Müslümanların, Araplarla Faslılar arasındaki tampon bölgeyi ele geçirmek istemeleridir.
B)SURİYE FETİHLERİ
*Ebu Ubeyde b. Cerrah; Cabiye’ye
*Yezid b. Ebu Süfyan; Belka’ya
*Şurahbil b. Hasene; Ürdün’e
*Amr b. As; Arebe’ye ordusunu yerleştirdi.
-Suriye topraklarında Müslümanlarla Bizanslıların karşı karşıya geldikleri ilk büyük savaş ECNADEYN MUHAREBESİDİR; Müslümanların galip gelmiştir. Bu üstünlük Müslümanlara Suriye kapılarını açmıştır.
EBU BEKİR’İN VEFATI
-Ecnadeyn savaşının meydana geldiği günlerde Hz. Ebu Bekir hastalanmıştı. Ecnadeyn savaşının sonucunu öğrendikten kısa bir süre sonra 63 yaşında vefat etti.
-Vefatından önce, yerine seçilmek üzere Hz. Ömer’i belirledi. Bu konuda ki isteğini AHİTNAME unvanıyla bir vasiyet metninde belirtti.
***İstişare = İslam tarihinde bunun siyasi anlamda sistemleşmiş şekline “şura” denilir.
***Medine de;
-Davalara bakma görevi; Hz. Ömer
-Beytülmal Emini (Hazine Görevlisi); Ebu Ubeyde b. Cerrah
-Devlet Katipliği; Zeyd b. Sabit, Hz. Ali, Hz. Osman