Mısırdaki AB-ARAP Zirvesine Tepki
Tarihteki ilk AB-Arap zirvesinin 9 gencin idam edildiği Mısır’da düzenlenmesi tartışma yarattı. Avrupa Konseyi Başkanı ise birçok konuda ‘görüş birliği’ içinde olmadıkları ülkelerle Rusya ve Çin tehlikesi nedeniyle bir araya geldiklerini ima etti.
AVRUPA Birliği ve Arap ülkeleri arasında tarihte ilk kez düzenlenen zirve Avrupa basınında tepkiyle karşılandı. Geçen hafta 9 genci idam eden Mısır’ın Şarm el Şeyh kentindeki zirve, ülkedeki insan hakları ihlallerine meşruiyet zemini sağlamakla eleştiriliyor. İngiliz The Guardian gazetesi, dün yayımlanan ‘Etkinliğin kendisi bir ilk ama yaklaşım tanıdık’ başlıklı başyazıda, “Mısır’ın yakın geçmişindeki en kötü insan hakları krizi devam ederken, AB ülkeleri bu gibi meselelerdeki ‘sessiz diplomasi’lerinden söz ediyorlar. Sonra da (Mısır Cumhurbaşkanı) Sisi ile ilişki kurmaya devam ederek 2013’de darbeyle iktidarı ele geçirmesinden bu yana oluşan zulüm sicili nedeniyle ihtiyaç duyduğu uluslararası meşruiyet havasını sağlıyorlar” ifadelerini kullandı.
AVRUPA’DAN ÜST DÜZEY KATILIM
Financial Times (FT) gazetesi de zirveyi Mısır’da düzenleyen Brüksel’in ‘siyasi amaçlar uğruna otoriter rejimlere meşruiyet sağladığı’ kaygılarına yol açtığını yazdı. FT, Mısır parlamentosunun bu ay Abdülfetah el Sisi’nin giderek otoriterleşen yönetimini 2034’e kadar uzatacak bir teklife destek verdiğini hatırlatırken, “AB için zamanlama bundan daha kötü olamazdı” dedi. Zirveye aralarında İngiltere Başbakanı Theresa May ve Almanya Başbakanı Angela Merkel’in de yer aldığı çok sayıda Avrupalı üst düzey isim katıldı. Merkel, dün “AB ve Arap Birliği ülkelerinin kaderleri birbirine bağlı. Bunu göç ve mülteci konusunda yaşadık. İkili ilişkileri geliştirmek önemli” dedi. 21 aktif üyesi bulunan Arap Birliği ülkelerinden 11’i zirvede kral, emir ve cumhurbaşkanı seviyesinde temsil edildi.
TUSK’TAN ÇİN VE RUSYA MESAJI
AB Konseyi Başkanı Donald Tusk zirvedeki muhataplarıyla birçok konuda görüş ayrılıkları bulunduğunu kabul ederken, “İşbirliği yapmamız ve bölgemizden uzak küresel güçlere meydanı bırakmamamız lazım” dedi. Donald Tusk’ın ‘Çin ve Rusya’ isimlerini kullanmamasına rağmen ismi açıklanmayan üst düzey bir AB yetkilisi, Tusk’ın söz konusu iki ülkeyi ima ettiğini aktardı. AFP haber ajansı, ‘AB, Arap ülkeleriyle zirveyi Çin ve Rusya ABD’nin yarattığı boşluğu doldurmaya çalışırken, bölgedeki çıkarlarını korumanın bir yolu olarak görüyor’ dedi.
NE OLMUŞTU?
Mısır Yargıtayı, 2015’te Mısırlı başsavcı Hişam Berekat’a düzenlenen suikasta ilişkin davada yargılanan Müslüman Kardeşler’e yakın 9 sanık hakkında verilen idam cezalarını Kasım 2018’de onaylamıştı. Sanıklar ise ifadelerinin işkenceyle alındığını belirtmişti. 9 sanık yine de geçen hafta idam edilmişti. Son idamlarla 2013 darbesinden sonra idam edilenlerin sayısı 42’ye yükselmişti.
‘PRENSİ ÇAĞIRMADILAR’
Alman Bild gazetesi Suudi Veliaht Prensi Muhammed’in zirveye davet edilmediği için Suudi cephesinin Kral Selman tarafından temsil edildiğini öne sürdü. Prens, gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın ölüm emrini vermekle suçlanıyor. CNN International ise Prens’in kısa süre önce devasa ölçekte ticaret anlaşmaları yaptığı Asya ziyaretini hatırlatırken, “Prens Batı’ya şunu söylüyor: Benden uzak durabilirsiniz ama yalnız değilim” dedi. Bild, zirveye Sudan Devlet Başkanı Ömer el Beşir’in de gelmemesine dikkat çekti. Beşir hakkında Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin uluslararası arama kararı bulunuyor.
MAY’E ‘BREXİT’İ ERTELE’ BASKISI
İNGİLTERE’nin AB’den ayrılmasıyla (Brexit) ilgili anlaşmaya Avam Kamarası’ndan onay alamayan Başbakan Theresa May, iç siyaset açısından riskli gördüğü ‘erteleme’ opsiyonunu devreye sokmama tavrını sürdürüyor. Mısır’ın Şarm el Şeyh kentinde yapılan AB-Arap zirvesine katılan May ile görüşen AB Konseyi Başkanı Tusk, 29 Mart yaklaştıkça erteleme ihtimalinin yükseldiğini belirterek “Erteleme rasyonel bir karar olur ancak May bu senaryodan kaçınabileceği görüşünde” dedi. Güven ÖZALP / BRÜKSEL