Domuz Kalbi Nakli Haram mı?
ABD’li cerrahların, 7 saatlik bir operasyonla kalp rahatsızlığı olan bir hastaya domuz kalbi nakletmesi bilim dünyasında çığır açtı. Türk uzmanlar, ABD’de yapılan bu nakil operasyonunu değerlendirdiler.
ABD'nin Maryland Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde doktorlar geçen hafta, dünyada ilk kez genetiği değiştirilmiş bir domuz kalbini insana nakletti. Geçen Eylül ayında da Amerika'nın New York Üniversitesi'nde genetiği değiştirilmiş bir domuz böbreği insan vücuduna geçici olarak bağlamış ve başarı sağlamıştı. Bu gelişmeler, dünyanın birçok ülkesinde milyonlarca insana umut oldu.
Prof. Dr. Bingür Sönmez: Domuzdan nakil denenmesinin nedeni bağışıklık sisteminin insana daha yakın olması ile 6 ayda erişkin hale gelerek 12 yavru yapabilmesi. Domuz embriyosu alınarak laboratuvarda 4 reddetme geni bloke ediliyor, 6 kabul geni ise aktive ediliyor. Dolayısıyla hastanın bağışıklık sisteminin organı kabul etmesi sağlanıyor. Organ nakilleri için çok büyük bir ümit kaynağı. Burada iki risk var. Biri erken reddetme, diğeri ise kronik reddetme. Vücut, organı 4 gün içinde reddederse erken reddetme oluyor. Şu an için bu süre aşılmış gibi görünüyor ve kronik reddetme dönemine giriliyor. Eğer hasta 3 ay içinde reddetmezse başarı üstüne başarı demektir. Domuzun ömrünün az, yaşlanma hızının ise çok fazla olması bir diğer risk. Buradaki başarı aslında nakil yapan kalp cerrahlarının değil daha ziyade genetik mühendislerinin başarısıdır. Türk bilim insanlarının da bunu yapabilme imkânı vardır. Türkiye’de de çok değerli hocalar ve altyapı mevcuttur. Benzer başarıyı burada da bekliyoruz.
KALP NAKİLLERİNDE KADAVRA YETERSİZ Prof. Dr. Melih Us: Organ nakillerinde Kalp Nakli, ihtiyacı karşılamıyor. Çünkü böbrek ve karaciğerde hasta öldükten sonra organı hızlıca alabilirsiniz ancak kalpte sadece beyin ölümü gerçekleştirildikten ve kalp fonksiyonları bozulmamış ise organ alınabiliyor. Yapay kalp ise sınırlı bir süre kullanılabiliyor. Ancak bir hayvandan nakil olduğunda bu ayarlanabilir, çünkü vücuda uyum sağlıyor. Dolayısıyla bu olay organ nakillerinde en önemli dönemeç. Buradaki en büyük risk domuzun kalbinin büyümesi ihtimali. İnsan kalbi 18-20 yaşlarından sonra büyümüyor ancak domuzlarda böyle değil. Bir diğer risk de beklenmedik bağışıklık tepkileri olabilir. Umarım bu hasta bir başlangıç olur. Bunda başarı sağlanmasa bile gelecekte başarılacaktır.
ORGAN KITLIĞINA ÇARE OLABİLİR Türk Kardiyoloji Derneği Genel Sekreteri Prof. Dr. Ertuğrul Okuyan:Kalp nakillerinde en büyük sıkıntımız canlıdan nakil yapılamaması. Böbrek ve karaciğerde aileden vericiler olabiliyor ancak tedaviye cevap vermeyen hastalar için tek umut kalp nakli. Türkiye’de pandemi öncesi yılda 100 kadar kalp nakli gerçekleştiriliyordu. Ancak pandemi nedeniyle son 2 yılda, nakil sayısı yıllık 30’a kadar düştü. Fakat bekleyen hasta sayısı binden fazla. Temel amaç, hayvanların insanların organları için bir nevi yedek parça olması durumu. Başarılı olursa bu nakiller organ kıtlığına çözüm getirir.
DOMUZDAN KALP NAKLİ HARAM MI? Diyanet İşleri Başkanlığı:Hayati öneme sahip bir tedavinin helal olan nesnelerle yapılabilme imkânı bulunmadığı hâllerde (zaruret gereği), haram olan nesnelerden de yararlanılabilir. Bu itibarla, kalp kapakçığının değişmesi zorunlu olan bir hastanın tedavisinde, helâl yollarla bir alternatif bulunmaması ya da bulunan diğer çözümlerin verimli ve sağlıklı olmaması halinde, domuzdan elde edilen kalp kapakçığının kullanılması da caiz olur.
Prof. Dr. Bayraktar Bayraklı İslam'a göre domuz etinin yenilmesi haram. Akıllardaki soru, domuzdan alınan bir organın insana nakledilmesinin hükmünün ne olduğu. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Emekli Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bayraktar Bayraklı’ya göre zaruret halinde domuz organının kullanılmasında bir sakınca yok.
“İslam dini açısından hiçbir sakıncası yok”
Prof. Dr. Bayraklı, İslam dininin normal şartlar altında ölmüş hayvan, domuz eti ve kanı haram kıldığını söyledi. Zaruret hali bulunmadıkça Müslümanlar’ın bunları yemesinin veya damara zerk etmesinin caiz olmadığını ifade eden Bayraklı, “zaruret”in durumu değiştirdiğini söyledi.
Bayraklı, “Allah ayetinde, ‘aç kalınması durumunda ölmektense fazla olmamak şartıyla domuz eti yenebilir’ diyor. Yani zaruret gereği insanın sağlığı söz konusu olduğu zaman kalp nakli, böbrek nakli veya herhangi bir organ nakli domuzdan insana yapılabilir. Hiçbir sakıncası da yoktur” dedi.