[FECR]

Tevbe 71.ayet üzerinde tefekkür edilmesi ve kavramların bol olduğu bir ayettir.
-Veli/dostluk kavramı
-Mar'uf(İyilik) kavramı
-Münker(Kötülük) kavramı
-Namaz(salat) ve İkame etmek
-Zekat kavramı
-Allah'a itaat
-Rasulune itaat
-Allah'ın Rahmeti
-Allah'ın Aziz ve Hakim sıfatı
-----------------
Mümin erkek ve kadınlar birbirlerinin velisidir ayetini anlamak için veli kavramını iyi şekilde anlamamız gerekir.
Velayet-vali-vilayet-mevla-Veli(öğrenci,çocuk vs kişinin velisi) gibi kavramlar aynı kökten gelir.Anlam birlikteliği mevcutur.Bugünkü şekliyle kullanılan veli-evliya kavramı ise zaman içerisinde veli kavramının anlam kaymasından kaynaklanmıştır.
Veli kavramına kelime olarak şu anlamlar verilmiştir:
Bir kimsenin veya bir topluluğun bir başkasına kendisini ilgilendiren her konuda tasarruf hakkını devretmesi ve bu hakkı devralan şahsın, aralarında meydana gelen hukukî bağa dayanarak kimseden izin alma ihtiyacı duymaksızın bu hakkı kullanması ve onu kendisine tevdî edenler üzerinde, koruma, gözetme, yardım etme, işlerine müdâhale ve üzerine aldığı işi onun adına idare etme bakımından tam bir yetkiye sahip olması anlamları verilmiştir.
Kur'anda veli kavramının kullanılışı konusu uzun bir konu olduğu için sadece bu ayette veli nasıl kullanılmış ona bakalım:
Mümin erkek ve kadınların birbirlerinin velisi olmasının açılımı ayetin geri kalanını çok güzel açıklıyor:Birbirlerine iyiliği-ma'rufu emredip,münkerden-kötülükten alıkoyarlar.
Müminler (erkek-kadın) bu ilke uydukları sürece Allahın yolundan ayrılmamış,vasat ümmet olmuş olurlar(Başka bir ayette belirtildiği gibi)
Bu ayetteki Ma'ruf kavramından ne anlamamız gerekir.
Meallerde ma'ruf iyilik olarak çevriliyor.Kur'an meallerine baktığımız zaman "hasene" "hayr" "birr" ""salih" gibi kimi kavramlar da iyilik olarak çevriliyor.Allah bu kavramları gelişigüzel kullanmaz.Bu kavramlar Türkçe'ye iyilik olarak çevrilmesine rağmen aralarında ince farklılıklar,ayrıntılar vardır.
Mar'uf kelime anlamı olarak "bilinen-tanınan" anlamına gelir.Yani sadece müslümanlarca değil bütün insanlar için de iyi kabul edilen şeyler anlamındadır.Tarih boyunca insanlar bunları iyilik-güzel olarak kabul ettikleri amellerdir.Mesela;
-Doğru konuşmak,yalan söylememk
-Emanete riayet etmek
-Yolda kalmışa,güçsüzlere yardım etmek
-Adaletli olmak
-İnsanlara iyilik yapmak
-Anne-babaya iyi davranmak
vs gibi hasletlerin hepsi ma'ruf kavramının içerisine girer.
Bu kavramın zıddı da münkerdir.Buna örnek olarak da;
-Adam öldürmek
-Hırsızlık yapmak
-Zina etmek
-Yalan söylemek
-Emaneti sahibine vermemek
vs gibi hasletlerde tarih boyunca münker-kötü kabul edilen hasletlerdir.
O zaman ma'ruf kavramına "ortak iyi" münker kavramına da "ortak kötü" anlamı verilebilir.
Mümin erkek ve kadınlar bir birlerini bu iyi olan hasletleri yapmakla ve kötü olan hasletlerden uzaklaştırmakla bir birlerine yardımcı olurlar,velilik yaparlar.
Ayrıca Mümin erkek ve kadınlar namazlarını devamlı kılarlar ve bu namaz onları fahşa ve münkerden alıkoyar.Ayrıca maldan zekat vererek hem mallarını hem de nefislerini temizlerler.(Namaz ve zekat kavramı da uzun olduğundan kısa keselim)
Ayrıca Mümin erkek ve kadınlar Allah'a ve Rasulune itaat ederler.Yani hayatlarını Kur'an ve sünnete göre düzenlemeye çalışırlar.Rasule itaatın Allah'a itaat olduğunu ve Allah'a itatın yolunun da Rasule itaatten geçtiği gerçeğini her zaman göz önünde bulundururlar.
Allah'a rahmetine mazhar olabilmemin şartlarından bazılarını bu ayet çok güzel bir şekilde ortaya koyuyor.
İnsanın hayatında ma'ruf yoksa ,namaz yoksa ,zekat yoksa ,Allah'a ve rasulue itaat yoksa Allahın rahmeti de olmayacağını bu ayet güzel bir şekilde ortaya koyuyor.