Çocuk, Bayram ve Oruç

[NUR]

Çocuk, Bayram ve Oruç

ÇOCUKLAR küçük yaştan itibaren İslâm adına ilk defa onun bayramlarıyla karşılaşırlar. Onlar için din, babalarının aldığı cici cici elbiseler veya bayramda büyüklerin kendilerine verdikleri hediyeler veya bayram yerinde tatlı tatlı vakit geçirmek için başvurdukları oyun ve eğlencelerdir. Böyle kendilerine neşe, şefkat ve hediye getiren, fakat kendilerinden hiçbir şey istenmeyen bayrama ve dolayısıyla dine müteşekkir olurlar.
İslâm’ın namaz, oruç gibi ibadetlerle değil de, öncelikle bayram vasıtasıyla temasa geçmesi ve daha sonra yaşları ilerledikçe hallerine göre daha başka mükellefiyetlerden onları mesul tutması gelişi güzel, tesadüfi değildir. Bu, onlara bir şey teklif etmeden, onlardan bir şey istemeden önce, onlara bir şeyler vermenin lüzumunun bir ifadesidir. Bu münasebetle İslâm, onların seviyesine inerek, onların anlayacağı dilde, hoşlanacağı şekilde, kendini onlara takdim etmiştir. Ayrıca bu sayede İslâm, çocukların çocukluk hatıralarına karışarak bütün bir ömür boyu onlardan ayrılmaz, daha doğrusu onların bir parçası haline geliyor.
Şu halde, ister kendi çocuklarımız, ister akraba, eş-dost çocukları, isterse de fakir fukara çocukları olsun, elden geldiği kadar onlara, bütün bir ömür boyu unutamayacakları tatlı hatıralarla dolu günler geçirtmeye çalışmalıyız ki, bu sayede bayrama, dolayısıyla İslâm’a kendilerini daha yakın hissetsinler, bayram ve İslâm’ı sevsinler. Kişinin çocukluğu, büyüklüğünün babasıdır.

[NUR]

Oruç çocuğa
maddi değerlerin üzerinde manevi değerleri öğretir

BAYRAMLARI tanıyıp sevdikten sonraki yıllarda çocuklar oruçla da tanışır. Çocukların, her türlü yemek, meyve ve soğuk suların karşısında hiçbir maddi karşılık olmaksızın ve ummaksızın aç susuz kalmaları onlara, gözle görünen, elle tutulan maddi âlemi, yani maddi değerlerin, para ve rütbenin üstünde birtakım manevî değerlerin var olduğunu kabul ettirir. Böyle yetişen gençlerin kafalarında, madde üstü bir takım manevi değerler belirginleşir. Çünkü ne kendi ne de kendi gibi başkaları, ne para ne de başka menfaatler için aç kalmaktadır. Öyle ise paranın bile yaptıramayacağını yaptıran bu manevi güç, paradan ve onun gibi her şeyden yüksek, hem çok yüksektir. Böylece gençler paraya, şehvete tapmaz, değer vermez olurlar. Yani para için yaşamazlar. Onu gaye değil, vasıta kabul ederler.

Oruç çocuğa
hareketlerinden mesul
olacağını öğretir

ORUÇ sayesinde çocuklarımız hiç kimse yokken kendini gören ve bütün hareketlerini takip eden, fakat kendisinin göremediği bir varlığın mevcut olduğunu derk edince, bütün hareketlerinde tedbirli, temkinli olması gerektiğini, aksi takdirde yaptığı hareketlerden mesul olacağını da kavramaya başlar. Bu da çocukta kendi kendini kontrol altında tutma, yaptığı, daha doğrusu yapacağı bütün işlerde kendi kendini hesaba çekme alışkanlığını doğuracaktır. Böylece çocukta, her türlü maddi baskıdan uzak, sağlam bir şahsiyetin gelişmesi mümkün olacaktır. Yani, hareket ve faaliyetlerinde zahiren serbest, fakat aslında bir takım manevî müeyyidelere bağlı, onlara göre hareket eden insanlar olarak yetişeceklerdir.
Oruç çocuğu
yetişkin olmaya özendirir

ÇOCUKLARIN ve gençlerin oruç tutmaları, yani büyüklerin yaptığını yapmış olmaları, aynı zamanda, onları büyüklerin safına geçirecek ve diğer konularda da büyüklere benzeme arzusuyla hareketlerinde daha olgun, daha ağırbaşlı olmalarına sebep olacaktır. Böylece memleketin geleceği olan gençler, küçükten itibaren yaptıklarından mesul olma, sorumluluk hissiyle büyürler. Başka bir deyişle, yaptıkları her harekette ondan doğacak sonuçları düşünen, karşılaştığı müşkül meselelerde mensup olduğu dinin değer ölçülerine göre şahsen, kendi kendine karar verebilen insanlar olarak toplumdaki vazifelerine hazırlanırlar.

— Ali Murat Daryal, Dini Hayatın Psiko-sosyal Temelleri

[GÖKCEN_AZRA]

çocukken ne kadar neşeli tutardık orucumuzu
bir hevesle beklerdik bayramı...
oruç sonrası ödüllendirmeler de ne kadar çok hoşumuza giderdi

[nurşen35]

Mübarek Ramazan ayının nihayete erdiği günlerdeyiz. Haklı bir mutluluk kaynağı olarak bayram bizi karşılamaktadır. Gidilecek ve kabul edilecek ziyaretler, bunlara dair yapılan hazırlıklar vs. derken, yoğun bir temponun bizi kuşatacağı malum. Bu yoğunlukta kaybolmamak, daha da iyisi bu süreci çocuklarımıza kazandırabileceğimiz pek çok güzelliğe vesile kılmak elimizde. Hem bizim hem de çocuklarımızın istifade edebileceği bir bayram için, hayata geçirebileceğimiz birkaç hususu inceleyelim.



1- Bayram coşkusunu çocuklara yaşatmak:
Samimi anlamda yaşamadığımız bir duyguyu, muhatabımıza (bu kişi küçük bir çocuk bile olsa) hissettirmek olanaksızdır. Bu sebeple, bayram sevincini ebeveyn olarak önce bizim derinden duymamız gereklidir. Sevincin getirdiği heyecan muhakkak davranışlarımıza olumlu manada etki edecektir. Bayrama özel bir önem atfedildiğini ve bunun anne – babasını mutlu ettiğini gören çocuk, bu duruma kayıtsız kalamayacaktır. Eve genel bir şenlik havasının hâkim olması, aile üyelerinin birbirlerine duydukları sevgiyi kökleştirecek, bağlarını kuvvetlendirecek, iletişimlerini kolaylaştıracaktır.



2- Bilincinde olunan bir bayram:
Bayram için duyulan sevincin, coşkunun, mutluluğun önemi büyük. Ama gözden kaçırılmaması gereken bir nokta, bu hislerin altlarının doldurulmasıdır. Bunu sağlamak adına bayram öncesi, aile üyelerinin katıldığı küçük bir toplantı tertiplenebilir. Bayramı ve bayramın bize sunduğu imkânları konuşmak, çocuklara işin ehemmiyetini kavratacaktır. Böylece bu günleri, çocuklar daha bilinçli bir şekilde yaşayacaklardır.



3- Dini vecibelere çocukların dikkatini çekmek:
Dini vecibeler çocuklara sevdirici bir şekilde sunulursa gerçek manada karşılığını bulur. Bayramlar bunun için kaçırılmaz birer fırsattır. Baba ile kılınan güzel bir bayram namazı, camii cemaatiyle bayramlaşma, Peygamber Efendimiz’in çocuklarla geçirdiği bayram sohbetlerini anımsatma, aile büyüklerinin kabirlerini ziyaret etme gibi sayabileceğimiz pek çok ibadet, çocuğun din ile irtibat kurmasını kolaylaştıracaktır.



4- Çocuklarla bütünleşmek:
Maişet temini nedeniyle günün büyük bir kısmını iş ortamında geçiren babalar, çocuklarıyla ilgilenecek zamanı pek bulamazlar. Hâlbuki erkek çocukların bu konudaki ihtiyacı büyüktür. Rol model olarak babalarını görmeleri, onlarla bütünleşmeleri gerekmektedir. Bayram günlerinde babayla gerçekleştirilecek faaliyetler, bu anlamdaki ihtiyaçları karşılamada yardımcı olacaktır.



5- İnsani değerlerin çocuklara kazandırılması:
Maddi ve manevi paylaşım, yardımlaşma, dargınları barıştırma, akraba / komşu ilişkilerini kurma ve geliştirme gibi insani değerler, diğer günlere nazaran bayramda daha rahat çocuklara kazandırılabilir. Tabii öncelikle bu değerleri bizim benimsememiz, davranışa dökmemiz gereklidir. Bayram, bu anlamda birçok tatbikat alanına vesile olmaktadır. Huzurevi, yetimhane ziyaretleri, yoksullar için ayırdığımız fitre sadakalarının dağıtımı, akraba birlikteliğinin güçlendirilmesi, eş – dost için hazırlanan hediyelerin verilmesi gibi davranışlara bizzat çocuğun iştirak etmesi, onun yaşamında bu konularda söylenen birçok sözden daha etkili olacaktır. Sadece acıma değil yardım, sözde akrabalık değil gerçek ilgi çocuk zihninde yer bulacak, topluma duyarlı olma noktasında hassasiyetleri gelişecektir.



6- Bayramın verimini artıracak küçük bir plan:
Bayram günlerindeki hareketlilik, yoğunluk çocuğun belirsizlik yaşamasına yol açabilir. Hâlbuki aile içinde karara bağlanan küçük bir plan mevcut olursa, çocuk bir adım ötesinde ne olacağını bilmenin rahatlığında olacaktır. Elbette bu plan sadece yetişkinlerin düşüncelerinden oluşan ‘yapılacaklar listesi’ haline dönüşmemelidir. Aile üyelerinin (özellikle çocukların) tümünü hesaba katan bir plan olmalıdır. Ziyaret edilecek yerler, uygulanması doğru ya da yanlış davranışlar gibi açıklamalar olmakla beraber çocuk, ergen, yetişkin gibi tüm bireylerin beklentilerini içeren ortak bir plan, bugünlerde çok işimize yarayacaktır. Üstelik bu yoğunlukta dahi fikirlerinin alındığını gören çocuk ihmal edilmediğini, kendisine kıymet verildiğini düşünecektir.



7- Bayram harçlıkları:
Son olarak, çocuklarımızın bayram harçlıklarına değinelim. Öncelikle anne – baba bu konuda asla müdahaleci olmamalıdır. Elbette faydalı olduğuna inanılan önerilerde bulunmak güzel bir davranıştır. Fakat zorlamak, çocuk adına ne yapılacağına karar vermek doğru değildir. Çocuğumuzu, para harcama konusunda israfkar görüyor isek, bu problemin geniş bir zaman diliminde çözümlenebileceğini unutmamalıyız.







Alıntı...