İrade Kullandıkça Gelişir/ Bağırmama Haftası-medineweb

[Mihrinaz]

İrade Kullandıkça Gelişir/ Bağırmama Haftası-medineweb

Bagirmama Haftası

Lutfen okuyun

"Çocuk beyninin yönetici kısmı gelişmemiştir. Bu ne demek? Hani bir şey söylemek istersiniz, ama susarsınız, çünkü aklınızdan geçeni söylerseniz işten atılacağınızı bilirsiniz. Hani bir şey yapmayı çok istersiniz, ama yapmazsınız, çünkü yaparsanız ayıplanacağınızı, yaralanacağınızı ya da bir şekilde kötü sonuç doğuracağını bilirsiniz. Kendinizi durdurursunuz. İşte beynin ön kısmında "dur" diyen bir bölüm var. Tek görevi bu değili çok daha karmaşık, ama o "dur" kısmı çok önemli ve o kısım bebeklerde neredeyse hiç çalışmıyor.

Çocuklarda da sıfıra yakın. Ergenlerde iyi kötü çalışıyor, ama kapıyı kapatsa da, kilidi yok. 20-25 yaşına geldiniz mi, artık oldukça gelişmiş oluyor. Ondan sonrasında fazla gelişmediği düşünülüyor.
Bu ne demek? Çocuğunuz işte bu yüzden durmadan konuşuyor. Sus diyen bir yer yok beyninde. Canı konuşmak isteyen bir çocuksa konuşuyor.

Çocuğunuz bu yüzden siniri bozuldu mu, hop ağlamaya başlıyor. Ağlama diyen, sakin ol diyen kısım yok gibi daha. Karşınızda akıllı gibi görünen birisi var, akıllı da, ama o akla eş değer bir kontrol mekanizması yok. Frensiz, vitessiz bir araba beyni ve çocuk onunla yol almaya çalışıyor.

Çocuğunuz bu yüzden bir ağlamaya başladı mı, duramıyor. Neye ağladığını bile unutsa, ağlamak istemese de, kendini durduramıyor. Bildiğiniz, durdurma mekanizması yok gibi.

Canı tatlı yemek istediğinde, o anda yemek istiyor. Dur bekle, yemekten sonra yersin, şeker zararlı, bunu hiç yeme diyen bölüm çok zayıf. Duramıyor.
Sizin beyniniz öyle değil ama. Sizin beyninizin yöneticisi iş başında. Yani iradeniz.
Ve...

Ve buna rağmen istemeden lafa karışıp, yemeyeceğim deyip çikolata yiyor, bağırmayacağım deyip bağırıyorsunuz. Buna rağmen. Çocuğunuzun kontrol mekanizması ağırlık kaldırma kapasitesi gibi. Çocuğunuza 20 litrelik su taşıtmıyorsanız, yetişkin gibi kendini kontrol etmesini bekleyemezsiniz. Mümkün değil.

Çocuğun iradesinin ağırlık kaldırma becerisiyle orantılı olduğunu hayal edin. Çocuğunuza demir ağırlıklar vermeyin. Ondan yetişkin sabrı, olgunluğu beklemeyin.

O yüzden kendinizi kontrol edeceksiniz. O yüzden çocuğun sinirlenip, kontrolünü kaybedeceği durumları baştan yaratmayacaksınız. Çocuğu uykusuz bırakmayacak ve strese sokmayacak, karakterine aykırı davranmaya zorlamayacak, gereksiz kurallar ve gereksiz bir titizlikle yormayacaksınız.

İradeyi Tassaruflu Kullanmak:

Çocuğunuzun iradesi var, ama çok kısıtlı. Evet, irade sınırlı miktardadır ve kullandıkça azalır. Kan şekeri düşünce irade azalır (bu nedenle diyet dünyanın en zor şeylerinden biridir). Uykusuz kalınca irade azalır. Dikkaet gerektiren bir iş yapınca irade azalır.Komik bir şey söyleyeyim, seçim yapınca irade azalır. Yani insan kıyafet seçerken, iradesini tüketir. Menüden yemek seçmek iradenizi tüketir.
Bir süre iradenin tekrar toparlanması gerekir.

Rutin bu nedenle inanılmaz rahatlatıcıdır. İnsanın (ve çocuğun) kaçta yatacağı, yatmadan ne yapacağı, nerede saat kaçta yiyeceği, ne zaman, ne kadar televizyon izleyeceği bellidir. Bunun pazarlığı yapılmaz, çünkü alışkanlık olmuştur. Sorgulanmaz. Düşünülmez. Yormaz. İrade kullanımı gerektirmez. Her akşam yatarken, acaba yatağın ne tarafında yatayım diye düşünüyor musunuz? Hayır. Çünkü beyin fazla seçenek istemez. Çok işi var. Bir de yatak tarafı seçmekle uğraştırmayın. Alıştığını yapar. Alışkanlıklar, enerji tassaruflu ampül gibidir. Sağlıklı alışkanlıklar akıl sağlığını korur, iradeyi besler.
Rutinde seçim yoktur. Seçim yapmak yetişkinleri bile yorar ve fazla seçenek insanları mutsuz eder! Bunu biliyor muydunuz? Hiç seçeneksizlik de mutsuz eder. O zaman?

Tüyo 2: Seçenek sunun, ama az seçenek sunun. Küçük çocuk için ideali iki seçenektir. Bunu mu istiyorsun, bunu mu? Bitti. Hem seçeneği olduğu için sevinir, hem de 10 şey arasından seçerken tükenip siniri bozulmaz. Alışveriş yaparken ona seçenek sunun. Bütün mağaza senin, hadi seç demeyin. Restoranda seçenek sunun. Sabah giyinirken, kıyafetini seçmek isterse, seçenek sunun. Kitap alırken de, günü planlarken de. Mümkünse seçenek sunun, ama çok değil. Kendiniz için de üç beş seçenekten fazlasının huzursuzluk ve mutsuzluk yarattığını bilin.

Tüyo 3: "Bazı çocuklar susuyor ama!" demeyin. Karakterler farklıdır ve açıkçası bazı çocukların anne-babası olmak daha zordur. Bazı çocuklar konuşmak istemiyor. Konuşmak istememek ile, konuşmak isteyip de susmak farklı. Bazı çocuklar pencereden atlamak istemiyor. Benim oğlum hayatının ilk 2 yılını muhtelif şekillerde intihar teşebbüsleri ile geçirdi. Bunu yapmamasını beklemedik. Tedbir aldık, çünkü pencereden atlamak isteyen bir bebeğe atlama demek çok işe yaramadığını fark ettik. Yapma demeyin, kavga etmeyin, bağırmayın, tedbir alın. Çevreyi düzenleyin. Ve bazen de kabullenin. Kabullenin. Çocuğunuz durmadan takla atıyorsa, bibloları kaldırın ve yere takla atabileceği bir alan açın. Takla atma demeyin. Yani çocuğa uygun çevre hazırlayın. Evet, Aslı'nın oğlu Torgunç takla atmıyor, çünkü onun takla atası yok, sizinkinin var. Kabullenin.

Tüyo 4: İrade kullandıkça gelişen bir şeydir ve egzersizle geliştirilebilir. Şu anda bilmeniz gereken şu. Her bağırmadığınızda, iradenizi tüketiyorsunuz. Ama bunu yaptıkça da, iradeniz güçleniyor. İrade aynı bir kas gibidir ve sporla kas güçlendirmek nasıl yorucu ve ağrılı ve zaman gerektiren bir şey ise, iradeyi geliştirmek de öyledir. Bağırmama haftası boyunca, aç kalmayın, kan şekerinizi düşürmeyin, sağlıklı besinlerle destekleyin. Uykunuzu alın. Ve fazla seçim yapmayın, önemli meselelere kafa yormayın. En önemlisi ise, iradenin gelişen bir kas olduğunu, devam ederseniz, gittikçe daha kolaylaştığını, gittikçe daha başarılı olduğunuzu göreceksiniz.

Bugün bağırdınız mı? Eeee? Ağlamayın. Önünüze bakın ve bağırmalar arasındaki süreyi uzatmaya bakın. Bir gün 1 aydır bağırmadığınızı fark edebilirsiniz."

Aysuda Kolemen