Din eğitimi 10.hafta

[Medine-web]

Din eğitimi 10.hafta

DİN EĞİTİMİ 10.HAFTA
YAYGIN DİN EĞİTİM KURUMLARI OLARAK KURAN KURSLARI

1- TÜRKİYE’DE KURAN KURSLARININ TARİHSEL GELİŞİMİ
Cumhuriyet döneminde 3 Mart 1924 tarihli Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile ülkedeki bütün eğitim kurumları Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlanmıştır. Aynı kanunla Şeriye ve Evkaf vekaleti kaldırılarak Başbakanlığa bağı Diyanet İşleri Başkanlığı kurulmuştur. Aynı yılın Mayıs ayında yayınlanan genelgeyle medreseler kapatılmış, medreselerle birlikte Osmanlı döneminde yüksek seviyede Kuran öğretimi yapılan Dar’ül Kurra’lar da kapatılmıştır.Bunların yerine Darulfünun’da bir İlahiyat Fakültesi ve İmam Hatip mektepleri açılmıştır.

Cumhuriyet döneminde resmi olarak Kuran Kursları ilk olarak 1925 yılında bütçe görüşmelerinde 50 milletvekilinin önergesiyle gündeme gelmiştir. Buna göre Diyanet İşleri Başkanlığı bünyesinde hafız yetiştirmek üzere 10 kişilik kadro için tahsisat yapılmıştır. Aynı yıl 9 Kuran Kursu açılarak resmen eğitime başlamışlardır.
1928 yılında harf inkılâbıyla birlikte Arap harfleriyle Türkçe yazma yasaklandığından 1929'da mevcut Kuran Kursları kapatılmıştır. 1930 yılında ise yapılan yeni bir değişiklikle sadece 12 yaşından büyüklere Kuran-ı Kerim, namaz sureleri ve duaların öğretilmesi için izin verilmiştir. 1932 ile 1946 yılları arasında başlangıçta 9 olan Kuran Kursu sayısı 61'e çıkmış ve öğrenci sayıları ise 232'den 2765'e yükselmiştir. Bu dönemde 1930 yılında öğrenci azlığı gerekçesiyle İmam Hatip mekteplerinin kapatılmasıyla 1949 yılına kadar Kuran öğretiminin ve temel dini bilgilerin öğretiminin resmi olarak yapıldığı tek kurum Kuran Kursları olmuştur. 1950 yılında Kuran Kursu sayısı 127’ye öğrenci sayısı ise 8706’ya yükselmiştir.

1965 yılında Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkındaki 633 sayılı kanunun ve 1971 yılında da Diyanet İşleri Başkanlığı Kuran Kursları Yönetmeliği çıkarılmıştır.1977 yılına kadar Kuran Kursları birer meslek okulu gibi çalışmış, din görevlisi ihtiyacı İmam-Hatip Lisesi mezunları ile karşılanmaya başlanınca Kuran Kursları sadece Kuran’ı yüzünden okumanın, namaz sure ve dualarının ve ilmihal bilgilerinin öğretildiği, hafızlık yaptırıldığı yerler haline gelmiştir. Değişen koşullara ve ihtiyaçlara göre 1990 yılında yeni bir Kuran Kursları Yönetmeliği hazırlanmıştır.
18.08.1997 tarihinde yürürlüğe giren kanunla ilköğretimin zorunlu ve kesintisiz sekiz yıla çıkarılması Kuran Kurslarında önemli değişikliklere neden olmuştur.

Sekiz yıllık kesintisiz ve zorunlu ilköğretim kanunundan sonra Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkındaki kanuna, 22 Temmuz 1999 tarihli 4415 sayılı Kuran Kurslarıyla ilgili ek kanun maddesi ilave edilmiştir.
3 Mart 2000 tarihinde “Diyanet İşleri Başkanlığı Kuran Kursları ile Öğrenci Yurt ve Pansiyonları Yönetmeliği”hazırlanmıştır.Söz konusu yönetmelikle Kuran Kurslarının açılışında Diyanet İşleri Başkanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığının koordineli çalışması; kurslara kayıt yaptırabilmek için ilköğretimin tamamlanmış olması; Diyanet İşleri Başkanlığı dışında vakıf ve dernekler dâhil hiçbir gerçek ve tüzel kişinin kurs açamayacağı belirlenmiştir.

2- KURAN KURSU EĞİTİMİNDE TEMEL İLKE VE HEDEFLER
Kuran Kurslarının gayesi; Öğrencilerin; Kuran-ı Kerim’i doğru ve usulüne uygun okuyabilmelerini sağlamak, İbadetleri yerine getirebilecek yeterlikte Kuran ezberine sahip olabilmelerini sağlamak, Ezber yeteneği bulunanların hafızlık yapmalarına yardımcı olmak, İbadetler ile ilgili bilgilerini davranışa dönüştürmek, Kuran-ı Kerim’i mealinden okuma alışkanlığı kazandırmak
Hz. Peygamber’in yaşantısından değerler üretebilmelerine yardımcı olmaktır.

Kuran Kurslarına ilişkin temel ilkeler ise şu şekilde sıralanmaktadır:
- Kuran Kurslarını sevgi merkezli anlayışa sahip, öğrenci merkezli yöntemleri izleyen bir anlayışa kavuşturmak,
- Eğitim-öğretim süresince din, vicdan, düşünce ve ifade özgürlüğü ile çelişen etkinliklere yer vermemek,
- Kuran kurslarını yalnızca Kuran okumayı öğreten değil, topluma gerçek anlamda “din eğitimi” veren işlevsel ve çağdaş kurumlar haline getirmek,
- Kuran kurslarında bilimsel din eğitimi kriterlerini esas almak,
- Eğitim birimlerimizi fizikî şartlar ve eğitim süreçleri bakımından yeniden yapılandırarak işlevselliğini artırmak,
- Eğitim ve kültür seviyeleri yüksek, kendisiyle ve toplumla barışık, söz ve davranışlarıyla örnek bir hayat sergileyebilen Kuran kursu öğreticilerine sahip olmak,
- Öğrencilere İslam Dini’nin değerlerini, insan hayatına anlam kazandıran unsurlar olarak fark ettirmek,
- Öğrencilerin öğrendiği değerlerden yardım alarak kendi çözümlerini üretebilmelerine yardımcı olmak,
- Öğrencilere İslam Dini’nin Allah-insan, İnsan-İnsan ve İnsan-Tabiat ilişkilerini düzenleyen boyutunu fark ettirmek,
- Hoşgörü ortamının oluşturulmasında İslam Dini’nin değerlerini yorumlayarak katkıda bulunabilmelerine yardımcı olmaktır.

GÜNÜMÜZDE KURAN KURSU ÇEŞİTLERİ VE MEVCUT DURUM
Uzun Süreli Kuran Kursları
3 Mart 2000 tarihinde çıkarılan Diyanet İşleri Başkanlığı Kuran Kursları ile Öğrenci Yurt ve Pansiyonları yönetmeliğine göre bu kurslar Diyanet İşleri Başkanlığı’nca, ilköğretimi bitirmiş, en az 15 öğrenci müracaatı sonrasında, Milli Eğitim Müdürlükleri, Sağlık Müdürlükleri ve Başkanlık Müfettişlerinin yerinde yaptıkları inceleme sonunda verdikleri raporlara göre açılmaktadır. Diyanet
Uzun süreli Kuran Kurslarında eğitim-öğretim haftada 5 gün, yılda 32 haftadır. Kuran-ı Kerim’i Yüzünden Okuma Programında 18 saat Kuran-ı Kerim, 3 saat ibadet, 1'er saat itikat, siyer ve ahlak dersleri olmak üzere haftada toplam 24 saat ders yapılmaktadır. Bu programın süresi bir yıldır. Bu süre gerektiğinde en fazla bir yıl daha uzatılabilmektedir. 2000 yılında Kuran Kursu sayısı 3368 iken, 2008- 2009 dönemi itibariyle bu sayı 7657’ye yükselmiştir.2008-2009 yılı verisine göre öğrencilerin yaklaşık % 95 i bayanlardan oluşmaktadır.
Hafızlık Eğitimi
Kuran Kursunda bir yıl Kuran’ı yüzünden okumayı öğrenenlerden hafız olmak isteyenler, eğitim-öğretim yılı sonunda yapılacak bir sınavla seçilmektedir.Hafızlık süresi iki yıl olup bu süre en fazla bir yıl daha uzatılabilir. Hafızlık çalışması yapılan kurslarda, haftalık ders programı 24 saat üzerinden düzenlenmektedir Bu sürenin 20 saati Kuran-ı Kerim, 1 saati itikat, 1 saati ibadet, 1 saati siyer, 1 saati de ahlak dersi için ayrılmaktadır.Hafızlık belgesi alan öğrenci sayısında 2001 yılından sonra önemli bir düşüş görülürken, son yıllarda ise hafif bir artış gözlenmektedir. Ayrıca 2000’li yılların başında hafızlık belgesini alan erkek öğrenci sayısı bayan öğrenci sayısından çok iken, bu durum son yıllarda özellikle bayanlar lehine değişmiştir.
Yaz Kuran Kursları
“Milli Eğitim Bakanlığının denetim ve gözetiminde açılan bu kurslardan ancak ilköğretimin 5. sınıfını bitiren öğrenciler yararlanır.Kursların süresi iki ayı ve haftada beş günü geçemez. Kurslar camiler, kurs binaları ve müftülüklerce uygun görülecek diğer yerlerde açılır.Kurslarda iki saati Kuran-ı Kerim ve meali, bir saati ise itikat, ibadet, siyer ve ahlak dersi olmak üzere günde üç saat eğitimöğretim yapılır. Yaz kursları için bitirme sınavı yapılmaz ve herhangi bir belge verilmez”.
Son yıllarda öğrencilerin eğitim ihtiyaçları, eğitimin süresi, öğrenci velilerinin tatil programları, eğitimin etkin ve verimli bir şekilde yürütülebilmesi vb. etkenler dikkate alınarak “kurlu sistem”e geçilmiştir.Bu kurslarda görev alan din hizmetleri personeline Bakanlar Kurulu Kararı ile 01.07.2005 tarihinden itibaren ek ders ücreti ödenmeye başlanmasıdır. Öğrenci sayısı 2000 yılı rakamlarına oranla 2008 yılında iki katından daha fazla artmışır.

KURAN KURSU ÖĞRETİCİLERİ, ÖĞRETİM PROGRAMLARI VE DERS MATERYALLERİ

Diyanet İşleri Başkanlığı 2008 yılı istatistiklerine göre 4388'i kadrolu, 5387 kişi ise sözleşmeli ve geçici olmak üzere 9775 öğretici görev yapmaktadır.Bu kişilerin 8693'ü bayan 1082’si ise erkektir. Buna göre yaklaşık olarak Kuran Kursu öğreticilerinin % 88'i bayanlardan, % 11 erkek öğreticiden oluşmaktadır.
2000 yılında hazırlanan ve halen yürürlükte olan Kuran Kursları yönetmeliğinin 15. maddesine göre kurslarda Başkanlıkça hazırlanan öğretim programları uygulanmakta yine Başkanlıkça hazırlanan ders kitapları ile diğer eğitim araçları kullanılmaktadır.Yine 50 yılı aşkın bir zamandan beri görev yapan yaz Kuran Kursları için de ancak 2004 yılında ayrıntılı bir program hazırlanmıştır. Başkanlık 2004 yılında çıkarılan yaz Kuran Kursları öğretim programını daha da geliştirerek 2005 yılında kur sistemine göre yeniden düzenlemiştir