Allah Dilediğini Doğru Yola İletip Dilediğini Saptırır mı?

[Mihrinaz]

Allah Dilediğini Doğru Yola İletip Dilediğini Saptırır mı?

ALLah DİLEDİğİNİ DoğRu YoLa İLEtİp, DİLEDİğİNİ saptıRıR mı? KaLpLERİ mühüRLER mİ?


Allah, benzersiz rahmet ve merhametinin bir gereği olarak tüm kullarının doğru yolda olmalarını diler ancak hiçbir kulunun sapmasını dilemez ve bu sapıştan razı olmaz. Şayet böyle olmasaydı insanları uyarmak ve doğru yola davet etmek üzere elçiler ve kitaplar göndermez ve insanları kendi hallerine terk ederdi. İnsan Allah’ın dilemesine rağmen bir şey yapamaz. Ancak Allah’ın dilemesi, insanın ne dilediğine bağlıdır. Kişi Allah’a inanmak ve inancının gereklerini yerine getirmek için erdemli bir hayat yaşamayı diliyor ve buna göre hareket ediyorsa Allah da kulunun bu yöndeki dileğini destekler ve işini kolaylaştırır. Kişi Allah’ı inkâr etmeyi, dini gereklilikleri dikkate almamayı ve kendi nefsine göre bir hayat yaşamayı diliyor ve tercih ediyorsa Allah bu kişinin dilek ve tercihinden razı olmaz ancak ona engel de olmaz. Yani başka bir ifade ile Allah, sapmayı dileyenin sapmasına engel olmaz ve kişinin bu konudaki seçimine izin verir. Kendisine yönelen kimseyi de doğru yola yöneltir.* Üstelik Allah, yoldan sapmış olanlardan başkasını da saptırmaz.*

* Allah dileyen kimsenin sapmasını diler, kendisine yönelen kimseyi ise doğru yola yöneltir. Rad Suresi 27

* Allah, yoldan sapmışlardan başkasını saptırmaz. Bakara Suresi 26

Ayetlerden de görüldüğü gibi Allah’ın dilemesi kulun o konudaki istek ve yönelişi ile ilgilidir. Kişi hidayete ermek ister ve her türlü şirk ve çirkinlikten arınmış bir şekilde temiz bir kalp ile Allah’a yönelirse Allah da onun hidayetini nasip eder ve ondan razı olur. Sapmayı dileyen kişiden ise razı olmaz ama bu kişi sapkınlık konusunda ısrarcıysa, Allah da ona engel olmaz.* Gerçeği yalan sayarak Allah’a nankörlük eden kişinin Allah’ın hiç kimseye ihtiyaç duymadığını bilmesi gerekir. Allah kullarının gerçeği yalanlayarak nankörlük etmelerinden razı olmaz ancak daha önce de ifade edildiği gibi buna engel de olmaz. Allah şükreden kullarının şükrünü kabul eder ve bundan razı olur. Dönüş Allah’a olduğuna göre bu dünyada inanması, inkâr etmesi ya da bu ikisi arasında bir yol tutması noktasında Allah kimseyi zorlamaz ancak kişilerin tercihlerinin hesabını sormayı da unutmaz.* Allah iman ya da inkâr etmesi noktasında kulunu zorlamaz. Zorla ettirilmiş imanın değeri, zorla ettirilmiş inkârın da Allah katında sorumluluğu olmaz.

*Kim ahiret kazancını elde etmek isterse, onun bu alandaki yatırım (şevkini) artırırız; kim de bu dünya kazancını elde etmek isterse, ona da onu veririz: ama onun ahirette bir payı olmaz. Şura Suresi 20

*Eğer gerçeği yalanlayıp nankörlük ederseniz; bilin ki Allah’ın size hiçbir ihtiyacı yoktur. O, kullarının gerçeği yalanlayarak nankörlük etmelerinden hoşnut olmaz. Eğer şükrederseniz ondan hoşnut olur. Hiç kimse bir başkasının yükünü yüklenmez. Nihayetinde dönüşünüz Rabbinizedir. Böylece yapmış olduklarınızı size haber verecektir. Kuşkusuz O, sinelerde olanı en iyi bilendir. Zümer Suresi 7

Bu yüzden ayetlerde “Allah’ın sizin için dileyip takdir ettiklerini yapın” değil, “Dilediğinizi yapın; nasıl olsa O yaptığınız her şeyi görmektedir.” denilmiştir. *Yine ayetlerde “Allah’ın dilediği iman etsin, dilediği de inkâr etsin” değil, “Gerçek Rabbinizdendir. Artık dileyen kimse iman etsin, dileyen kimse de inkâr etsin” denilmiştir. * Ayetlerde, içinizden öne geçmeyi veya arkada kalmayı dileyen herkes için denilmiş ama içinizden öne geçmesini ya da arkada kalmasını dilediğim herkes için denilmemiştir. *Ayetlerde vahyin insanları uyaran ilahi bir öğüt ve hatırlatma olduğu ifade edilirken aynı zamanda Rabbine ulaşmayı dileyen kişinin bu öğüt ve hatırlatmadan hareketle bir yol tutması söylenir.* Kur’an ayetlerinde açık bir biçimde Allah’ın, inkârcı ve nankör olmayı kimsenin kaderi kılmadığını, kişi inkârda ısrar etmedikçe ve kendini gerçeğe kapatmaya şartlamadıkça kimsenin kalbini mühürlemediğini, kişi sapmayı dilemedikçe ve sapkın kalmakta ısrar etmedikçe kimseyi saptırmadığını, insana vermiş olduğu özgür iradeyi yok saymadığını ve kişinin üzerinden sorumluluğu kaldırmadığını ortaya koymaktadır. Aksi türlüsü hem Allah’a iftira hem de bunca Kur’an ayetini yok sayma anlamına gelecektir ki böyle bir tutum ve anlayışın kişiyi gerçeği inkâra sürüklemesi kaçınılmazdır.*İman ve inkârın psikolojik ve felsefi boyutları göz ardı edilmemelidir. Her iki taraf da bunu kendince felsefi temellere dayandırabilmektedir.*

* Dilediğinizi yapın; nasıl olsa O yaptığınız her şeyi görmektedir. Fussilet Suresi 40

* De ki: Bu gerçek Rabbinizdendir. Artık dileyen kimse iman etsin, dileyen kimse de inkâr etsin. Kehf Suresi 29

*İçinizden öne geçmeyi veya arkada kalmayı dileyen herkes için. Müddessir Suresi 37

*İşte bu, uyarı dolu bir öğüttür: Artık dileyen Rabbine ulaştıran bir yol tutsun! Müzzemmil Suresi 19

*Artık iman ederseniz, sizin için hayırlı olur. Nisa Suresi 170 ; Allah’ın davetçisine icabet edin! Ahkaf Suresi 31 ; Rabbinizden gelen sınırsız bir bağışa erişmek için yarışın! Hadid Suresi 21 ; Onlara ne oluyor da iman etmiyorlar? İnşikâk Suresi 20 ; Ey kitap ehli! Hakikate şahit olduğunuz halde niçin Allah’ın ayetlerine iman etmiyorsunuz? Âli İmran Suresi 70 ; Kendi hayrınıza olarak, buna bir son verin. Nisa Suresi 171 ; Yalanlarınızla Allah’a iftira etmeyin! Taha Suresi 61 ; Meşru ölçünün dışında yetimin malına asla yaklaşmayın! En’am Suresi 152 ; İsra Suresi 34 ; Zinaya yaklaşmayın! İsra Suresi 32 ; Meşru karşılık dışında asla bir cana kıymayın! İsra Suresi 33 ; Yeryüzünde bozgunculuk çıkarmayın. A’raf Suresi 56 ; Ayetlerimi az bir değer karşılığında satmayın! Yalnız bana karşı takvalı(duyarlı) olun! Bakara Suresi 41 ; Bu, kendi ellerinizle yaptıklarınızın karşılığıdır. Unutma ki Allah’ın kullarına zulmetme ihtimali bulunmamaktadır! Âli İmran Suresi 182

Toplumların içinde bulundukları durumlar da onların kaderi değildir. İnsanlar azgınlık edip sınırı aşmadıkça Allah hiçbir toplumu saptırmaz. İnsanlar hatalarından vazgeçmedikçe ve o hataları telafi etmek üzere iman edip salih ameller üretmedikçe, Allah hiçbir toplumu kendiliğinden doğru yola ulaştırmaz.* Bireyler için de aynı durum geçerlidir.* Allah kimseye haksızlık yapmaz. Kim doğru yola ulaşırsa, sadece kendi iyiliği için doğru yola ulaşmış; kim de saparsa, kendi aleyhine sapmış olur. İnsanın nefsi, (ahirette) kendisi için yeterli bir hesap sorucudur.

*Bunun sebebi, bir toplum kendilerinde bulunanı değiştirinceye kadar Allah’ın onlara verdiği nimeti değiştirmemesi ve şüphesiz ki Allah’ın duyan ve bilen olmasıdır. Enfal Suresi 53

* (Kişiler) kendilerindekini değiştirinceye kadar Allah hiçbir toplumu değiştirmez. Allah bir topluma kötülük diledi mi, artık onun için geri çevrilme diye bir şey yoktur. Onların O’ndan (Allah’tan) başka yardımcıları da yoktur. Rad Suresi 11

*Her insanın uçup (gittiğini sandığı davranışlar)ını boynuna bağladık. İnsan için kıyamet gününde, (önünde) açılmış bir kitap (amel defteri) çıkartacağız. (Kendisine şöyle diyeceğiz): “Kitabını oku! Bugün hesap görücü olarak sana kendi nefsin yeter.” Kim doğru yola ulaşırsa, sadece kendi iyiliği için doğru yola ulaşmış; kim de saparsa, kendi aleyhine sapmış olur. Hiçbir (günah) yüklüsü, başkasının (günah) yükünü yüklenemez. Biz bir elçi gönderinceye kadar (kimseye) azap ediciler değiliz. İsra Suresi 13-15