MANTIK soru ve cevapları(FIRAT İLİTAM)

[Medineweb]

MANTIK soru ve cevapları(FIRAT İLİTAM)

MANTIK

S-1) Mantık ilmini sistemli bir kuruluş haline getiren kimdir?
C-1) Aristotales.

S-2) İslam dünyasının ilk filozofu kimdir?
C-2) Kindi.

S-3) Muallimi-Sani diye adlandırılan düşünür kimdir?
C-3) Farabi.

S-4) Mantığı ciddi anlamda meşrulaştıran ve İslami ilimlere uyarlayan kimdir?
C-4) Gazali.

S-5) Mantık kaç ilke üzerine devam eder?
C-5)Dört. Özdeşlik,çelişmezlik,üçüncü şıkkın imkansızlığı,yeter-sebep prensibi.

S-6) Bir şey ne ise odur. Bir şey kendisinden başka bir şey değildir ifadesi hangi ilkenin tanımıdır?
C-6) Özdeşlik ilkesi.

S-7) Aynı niteliğin aynı özneye,aynı bakımdan hem ait hemde ait olmamasının söz konusu olmayacağı hangi ilkenin tanımıdır?
C-7) Çelişmezlik prensibi.

S-8) Bir şey ya vardır ya yoktur. Bu ifade mantıkta hangi ilkenin tanımıdır?
C-8) Üçüncü şıkkın imkansızlığı.

S-9) Her olayın bir sebebi vardır. Sebepsiz bir şey olmaz ifadesi hangi ilkenin tanımıdır?
C-9) Yeter-sebep prensini.

S-10) Genel anlamda mantığın konusu nedir?
C-10) Tasavvur ve Tasdik.

S-11) Cins,tür,ayrım,hassa,irinti hangi ilmi öğrenmek için gereklidir?
C-11) Beş tümel.(isagoci)

S-12) Mantıkta en çok kullanılan yöntem hangisidir?
C-12) Kıyas.

S-13) Bir yargıdan diğer bir yargıya nasıl ulaşması gerektiğini gösteren formülün adı nedir?
C-13) Formel mantık.

S-14) Mantığın amacı nedir?
C-14) Tanım ve kıyasın doğru olanını yanlış olanından ayırt etmek.

S-15) Fiziği bir ağaca,Ahlakı verimli bir tarlaya,fizikle ahlakı koruduğu için mantığıda sura benzetenler kimlerdir?
C-15 Stoacılar.

S-16) Mantığı nahiv ilmine benzeten kimdir?
C-16) Farabi.

S-17) 2400 yıllık geçmişi olan ilim hangisidir?
C-17) Mantık.

S-18) Mantıktan başka kesin bilgiyi elde etmenin mümkün olmadığı tezini öne süren düşünür kimdir?
C-18) Gazali.

S-19) Mantık,duyuların yanıltmalarına karşı insana aklın güvenilirliğini gösterir.görüşü kime aittir?
C-19) Gazali.

S-20) Mantığı,herhangi bir bilimle uğraşmadan önce öğrenilmesi gerek şeydir. diye netelendiren düşünür kimdir?
C-20) Aristotales.

S-21) Mantık ifadesi ilkkez kimler tarafından kullanılmıştır?
C-21) Stoacılar.

S-22) Felsefe’yi mantık,fizik ve ahlak olmak üzere üçe ayırak kimlerdir?
C-22) Stoacılar.

S-23) Mantığı ilkkez bölümlere ayıran kimdir?
C-23) Petrus ramus.

S-24) Muallimi-Evvel olarak bilinen düşünür kimdir?
C-24) Arsitotales.

S-25) Revakilerin diğer adı nedir?
C-25) Stoacılar.



Tasavvuratın kısımlarını açıklayınız. ( ÖNEMLİ )
- Tasavvuratın 2 ana başlığı vardır. Bunlardan ilki Mebadi-i Tasavvurat ( külliyat-ı hamse), ikincisi ise Makasıd-ı Tasavvurat ( kavl-i şarih ) tır.
1.Mebadi-i Tasavvurat ( külliyat-ı hamse): Alt başlıklarını açıklayalım.
a. Delalet ve kısımları
b. Lafız ve kısımları
- Müfred – Müellef
- Külli – cüz’i
- Küllinin kısımları: Zati – Arazi
Zatinin Kısımları: Cins, Nevi, Fasıl
Arazinin Kısımları: Hassa, Araz-ı Amm
2.Makasıd-ı Tasavvurat ( kavl-i şarih )
a. Tarifin kısımları: Had, Resim
22) Tasdikatın kısımlarını açıklayınız. (ÖNEMLİ )
- Tasdikatın da 2 ana başlığı vardır. Birincisi Mebadi-i Tasdikat ( kaziyeler ), ikincisi Makasıd-ı Tasdikat ( istidlal ) tır

HAzırlayan: Hafiz Murat Tekin

[Medineweb]

Mantık Soruları ve Cevapları
1) Mantık kelimesinin kelime anlamı nedir?
- Mantık kelimesi Yunanca Logike kelimesinin Arapça karşılığıdır. Kelime anlamı ile logike, hem söz hem de akıl anlamlarına gelir.
2) Mantıksal düşünmenin yararı nedir?
- Mantıksal düşünme insanı doğru yola sevk eder. Düşünmenin zihinsel oluşumunu sağlar ve düşünme esaslarını kurallar olarak ortaya çıkarır.
3) Klasik mantığın sistematiğini kim hazırlamıştır?
- Aristoteles
4) Formel mantığın özellikleri nelerdir?
- İnsan zihninin işleyiş kanunları ile ilgilenir. Düşünülen nesneyi/şeyi değil; salt düşünen zihnin kendisini dikkate alır. Zihnin işleyiş kanunlarını, doğru işlemesi için gerekli kural ve şartları gösterip, doğru hükümler vermeyi ve geçerli çıkarımlarda bulunmayı öğretir.
5) Mantık ilminin gayesi nedir?
- Düşünme sırasında insanı hatadan ve açık vermekten korumak, çelişki ve tutarsızlıktan onu uzak tutmaktır.
6) Aristo’nun Organon ( ilimlere giriş) diye adlandırılan 6 kitap nelerdir?
- 1. Kategoriler, (mekulat-ı aşere)
2. Peri-ermaniyas (ibare, külliler ve önermeler)
3. Birinci analitikler (tahlilü’l kıyas)
4. İkinci analitikler ( burhan )
5. Topikler ( cedel )
6. Sofistika ( sofistik deliller - mulağata

7) Mantık ilminin faydaları nelerdir?
- Düşünme esnasında insanı hata yapmasını engeller.
Düşünme sırasında ve düşünceleri ifade sırasında ölçülü ve mutedil olmak için gerekli kuralları ve kalıpları verir.
8) Tasavvur nedir?
- Nesneyi tanımlayıcı mahiyetteki bilgilerdir.
9) Tasdik nedir?
- Hükümlü bilgidir. ( kitap bilginin en eski aracıdır) cümlesindeki bilgi sözcüğü tasdik’tir.
10) Dedüksiyon nedir?
- Zihnin tümel ve genel bir önermeden tikel veya tekil bir önermeye geçiş suretiyle yaptığı akıl yürütmeye tümden gelim/dedüksiyon denir.
11) Endüksiyon nedir?
- Tümevarım olarak da adlandırılan bu akıl yürütme biçimi bilimsel bilginin elde edilmesine yardımcı olan akıl yürütme biçimidir.
12) Aklın ilkeleri nelerdir?
- Özdeşlik (ayniyet/identity ilkesi)
Çelişmezlik ilkesi: (Adem’i tenâkuz/non-contradiction)
Üçüncü Halin Ġmkânsızlığı Ġlkesi (Middle Exclu)
Yeter sebep ilkesi (reason sufficient)

13) Aklın ilkeleri tanımın elde edilmesinde nasıl bir rol oynar?
- Mantık ilkeleri akıl için evrensellik ve zorunluluk ifade eder. Akıl bu ilkelere bağlı olarak çalışmakta ve bu ilkeler çerçevesinde çıkarımda bulunmaktadır.
14) Mantık ilmine dair meseleleri bir araya getiren sınıflandıran ve ona ilmi bir hüviyet veren kimdir?
- Aristoteles
15) Mantık ilmiyle ilgilenen ilim adamlarından birkaçını söyleyiniz.
- İbn Rüşd, Necmeddin el Katîbî, Ebu İshak el-Kindî, Ahmed b. El- Tayyib es-Serahsî, Muhammed b. Zekeriyya er-Râzî, Ebu Nasr el-Fârâbî, İbn Sinâ, Gazalî
16) İbn Sina’nın takipçileri olarak öne çıkan mantıkçılar kimlerdir?
- Behmenyâr, Ma‟sûmî, Cürcânî, İbn Zeyle, Levkerî, Îlâkî, Ömer b. Sehlan es-Savî.
17) Kavram ne demektir?
- Gerçek olsun veya olmasın bir şeyin zihindeki tasarımıdır.
18) Terim ne demektir?
- Kavramın ses ve söze bürünerek dilde vücut bulmasıdır.
19) Kavram ve imge arasında nasıl bir fark vardır?
- Kavram, zihnimizde düşünülmüş olan herhangi bir şeye işaret eder. Yani bir duygusal izlenim değil,
20) İmge ve hayal arasındaki fark nedir?
- İmge, tekil nesnenin duyusal izleniminin zihinde tasavvuruna nedir.
Hayal ise, o imgenin sonraki bir zamanda zihinde hatıra getirilmesine denir.
21) Tasavvuratın kısımlarını açıklayınız. ( ÖNEMLİ )
- Tasavvuratın 2 ana başlığı vardır. Bunlardan ilki Mebadi-i Tasavvurat ( külliyat-ı hamse), ikincisi ise Makasıd-ı Tasavvurat ( kavl-i şarih ) tır.
1.Mebadi-i Tasavvurat ( külliyat-ı hamse): Alt başlıklarını açıklayalım.
a. Delalet ve kısımları
b. Lafız ve kısımları
- Müfred – Müellef
- Külli – cüz’i
- Küllinin kısımları: Zati – Arazi
Zatinin Kısımları: Cins, Nevi, Fasıl
Arazinin Kısımları: Hassa, Araz-ı Amm
2.Makasıd-ı Tasavvurat ( kavl-i şarih )
a. Tarifin kısımları: Had, Resim
22) Tasdikatın kısımlarını açıklayınız. (ÖNEMLİ )
- Tasdikatın da 2 ana başlığı vardır. Birincisi Mebadi-i Tasdikat ( kaziyeler ), ikincisi Makasıd-ı Tasdikat ( istidlal ) tır.