İmam-ı Azam'dan Sözler

[MERVE DEMİR]

İmam-ı Azam'dan Sözler

İMAM-I AZAM'DAN Güzel Sözler ve Tavsiyeler


1) Ancak ilmi bir ihtiyaçtan dolayi devlet baskani ile yakin iliski içinde ol.
Onun yaninda ates içerisinde imis gibi ol. Çünkü sultan kendisi için
istedigini baska hiç kimse için istemez.

2) Devlet baskani sana bir mesele arzettiginde, söylediklerini kabul
edecegine kani olmadikça, o meseleyi çözmeyi kabul etme.

3) Avamin (siradan seviyesiz ve bilgisiz insanlarin) arasinda,
sorulmadan rastgele konusma.

4) Avamin ve tacirlerin yaninda ilme ve dine ait olmayan sözlerden
kaçin ki, mala ragbet ve sevgin üzerinde durulmasin.

5) Avam arasinda ne gül, ne de tebessüm et, yilisIk olma.

6) Gereksiz yere çarsiya - pazara sIkça çikma.

7) Olgunluga erismemis yeni yetismelerle çok konusma, senli benli
olma.

8) Sokaklarda, mescidlerde yeyip içme. Yol kenarlarindaki çesme ve
sulardan su içme.

9) Yol ortasinda oturma. Yok illâ da oturacaksan hiç olmazsa
mescidlerde otur.

10) Dükkanlarda oturma.

[Emekdar Üye]

20) Talebelerine, sanki onlar senin çocuklarinmis gibi egil ki, onlarin
ilme arzulari artsin.

21) Hakki söyleme konusunda sultan dahil hiç kimseden korkma.

22) Insanlarin hatalarinin ardina düsme, aksine onlarin güzelliklerini
gör. Ancak dini konularda hatalarini gördüklerini diger insanlara bildir ki
ondan sakinsinlar ve ona uymasinlar. Bu konuda hiç kimsenin makam
ve mevkisinden çekinme ki, hiç kimse dini bozmaya, bidatleri
hortlatmaya cesaret edemesin. Çünkü Allah bu konuda senin ve dinin
yardimcisidir.

23) Senden baskalarinin yaptigindan daha çok ibadet ve taatte
bulunmaya çalis ki, ilmin meyveleri üzerinde görülsün.

24) Alimleri bulunan bir yere vardiginda orada sadece sen varmis
havasina bürünme. Halki etrafina toplayip çekip çevirmeye kalkisma.
Onlarin hocalarina dil uzatma. Lüzumsuz ve yersiz tartismalara girme.
Delilsiz, kaynaksiz konusma. Onlardan biri imis gibi ol. Yoksa sana
hased ederler.

25) Allah için, hep göründügün gibi ol. Nasilsan öyle görün.

26) Tartisma aninda korkak olma. Yoksa bildiklerini karistirirsin, dilin
tutulur kalir.

27) Çok gülmekten sakin, çünkü o kalbi öldürür.

28) Ancak agir basli bir sekilde yürü. Hoppa ve kaypak olma.

29) Islerinde aceleci olma.

30) Biri arkandan çagirinca ona kulak verme. Çünkü arkalarindan ancak
hayvanlar çagirilir.

[Emekdar Üye]

31) Konusurken bagirip çagirma. Lüzumsuz yere sesini yükseltme.
Sakin ve agirbasli ol.

32) Yalniz kaldiginda oldugu gibi insanlarin yaninda da Allah'i zikret.

33) Namazlardan sonra kendine ait bir virdin (Allah'i zikir, sükür, Kur'ân
tilaveti ve duâ) olsun.

34) Her ay oruç tutacagin belirli günlerin bulunsun. Bu konuda baskalari
seni örnek alsin.

35) Mecbur kalmadikça alis-veris isleri ile ugrasma. Bu islerini
güvendigin kisilere gördür.

36) Kendini kontrol et, baskalarini gözet ki, ilmin ile hem dünyan hem
de ahiretinden yararlanilsin.

37) Dünyaliklarina ve bulundugun haline güvenme. Çünkü Allah tüm
bunlardan seni hesaba çekecektir.

38) Ölümü çokca hatirla.

39) Hocalarin için duâ ve istigfarda bulun.

40) Kabirleri, ilmi ile amel eden zatlari ve mübârek yerleri çokca ziyaret
et.

[Emekdar Üye]

41) Dine dâvetin disinda hevâ ve heves ehli ile düsüp kalkma. Oyun
oynama. Sövüp sayma.

42) Ezan okundugunda hemen mescide kos.

43) Insanlarin sirlarini açiga vurma.

44) Seninle istisare edenle sen de istisare et, ancak rastgele insanlarla
degil, seni Allah'a yaklastiracagini bildigin kisilerle.

45) Cimrilikten sakin. Aç gözlü ve yalanci olma. Saçmalama. Her isinde
mürüvvetini, insanligini muhafaza et.

46) Her halukâda beyaz, açikrenkli elbise giy.

47) Dünyaya çokca haris olma, gönül zenginligi içinde ol. Fakir olsan
bile kanaatkârligini, gönül zenginligini ortaya koy.

48) Esyalarini rastgele insanlara degil, güvendigin kisilere teslim et.
Islerini de onlara gördür.

49) Su adinin bayagisi olan dünyayi hep hakir gör, geçici olduunu
aklindan çikarma. Allah katinda olanin daha hayirli ve daha kalici
oldugunu unutma.

50) Bir toplum seni öne geçirmedikçe, ne namazda ne de baska islerde
onlarin önüne geçme.

51) Ilim meclislerinde kizma, kendini bilgisizlerle ölçme.

52) Bu ögütlerime saril ki, Allah'in izni ile önünde sonunda ondan
faydalanasin. Beni de duândan unutma. Ben ancak senin ve
müslümanlarin maslahatlari, yararlanmalari için bu tavsiyeleri yaptim.

[CaferTayar]

İmam-ı Azam hazretleri oğluna şu nasihatte bulunuyor:

Ey oğlum;
500 bin hadis arasından seçtiğim şu 5 hadise uy.
Amel ancak niyetledir. Ve bir kişiye ancak niyet ettiği vardır.
Kişinin malayaniyi (manasız boş söz) terk etmesi İslamiyet’inin güzelliğindendir.
Kendi nefsiniz için istediğiniz ve sevdiğiniz şeyi, din kardeşiniz için de istemedikçe hiç biriniz tam iman etmiş sayılmazsınız.
Şüphesiz helâl belli, haram da bellidir. Allah güzeldir, ancak güzel şeyleri kabul eder.
Müslüman, Müslümanlara eliyle ve diliyle zarar vermeyen kimsedir.
Sen, Allah’ın azabından kork ve rahmetini um; havf ile reca (ümit ve korku) arasında ol. Fakat ümidin korkuya (recân havfe) galip gelsin.
Sıhhatli olduğun halde, korku ve rahatlık arasında sabit ol.
Cenab-ı Allah hakkında hüsn-i zanda bulun.
Oğlum! Bozuk itikatli olanlardan uzak olmanı, kalb-i selim sahibi olarak ölmeni isterim. Şüphesiz Allah (cc) Gafûr ve Rahîm’dir.
Evladım! Bilesin ki, insanlarla iyi geçinemediğin takdirde, anan-baban dahi olsalar, onları kendine düşman etmiş olursun.
Fakat insanlarla iyi geçinebilirsen, yakının olmasalar bile onları kendine bir anne ve bir baba gibi yakınlaştırabilirsin.?
Bir şehre vardığın zaman insanlar sana ilgi gösterecek ve seni ziyaret edeceklerdir.
Seni takdir edeceklerdir. Onları daima hak ettiği konumda tutmaya çalış.
Onlar arasından izzet ve ilim sahibi olanlara iyi davran, onlara değer ver.
Yaşlılara hürmet, gençlere şefkat göstermeyi ihmal etme. Halka yakınlaşmaya çalış.
Günahkâr kimseleri idare et; ama arkadaşlarını hayırlı insanlardan seç.
İdarecileri hakir görme. Kimseyi incitme. Onurunu koruma hususunda gevşeklik gösterme.

Sırrını kimseye açma.
Kendisini sınayıncaya kadar kimseye itimat etme.
Bayağı insanlardan arkadaş edinme. Sana yakıştırılamayacak şahıslarla ilişki kurma.
Sakın cahil kimselere kendini fazla açmayasın.
Ne kimsenin davetini, ne de kimsenin hediyesini kabul et
İnsanlarla iyi geçinmeye, karşılaştığın fenalıklara karşı sabır ve tahammül göstermeye, güzel ahlaklı ve geniş kalpli olmaya çalış.
Sürekli aynı elbiseyi giyme. Kendine iyi bir binek seç.
Bol bol güzel kokular kullan. Kendine, özel ihtiyaçlarını karşılayacak kadar zaman ayır. Ailenin durumunu gözet.

Onları eğitmek ve yetiştirmek için teşebbüse geç.
Eğitim konusunda yumuşak kalpli ol.
İnsanları hatalarından dolayı uyarırken fazla kınama.
Zira bu durum onların pişmanlık duygularını yıpratıp hatalarından dönme ihtimalini azaltır.

İnsanları bizzat kendin terbiye etmeye kalkışma ki onlar nezdindeki saygınlığına
Zarar gelmesin.
Namazlarına özen göster. Yiyeceğinden ikram et.
Zira cimri bir kimse asla toplumun saygınlığını kazanıp onlara önder olamaz.
Seni halkın durumundan haberdar edecek bir sırdaş edin ki,
Bir kötülük haberi aldığında onu düzeltme imkânı bulasın.
Bir iyilik haberi aldığında da halka olan ilgi ve yardımın artar.
Seni ziyaret edeni de etmeyeni de sen ziyaret et.
Sana iyilik de yapsalar, kötülük de yapsalar sen bütün insanlara iyi davran.
Bağışlayıcı ol. İyiliği emret. Seni ilgilendirmeyen şeylere karışma.
Sana zararı dokunacak insanlardan uzak dur. Herkesin hakkını gözet.
Arkadaşlarından biri hastalandığında bizzat onu ziyaret et ve adamların aracılığıyla
Kendisiyle alakadar ol.
Aranızdan uzaklaşan arkadaşlarınızı sorup soruşturun.
Senin yanına gelmeyenlerin sen bizzat yanlarına uğra; hal ve hatırlarını sor.
Seninle ilişkiyi kesenlerle sen ilişkiyi kesme. Yanına gelene ikramda bulun.
Kendisinden kötülük gördüğün kimseye sen iyilik yap.
Arkadaşlarınızdan birisi öldüğünde onun hakkını ödeyin ve ona karşı
Vazifelerinizi yerine getirin.
Kimin başına iyi bir şey gelirse onu tebrik edin.
Kimin de başına kötülük gelirse onu teselli edin, sıkıntısını paylaşın.
Senden işini görmeni isteyen kimsenin işini gör.
Yardımına ihtiyacı olan kimseden yardımını esirgeme.
İnsanlara, kötü kimseler de olsalar elinden geldiğince merhametle yaklaş.
Herhangi bir sebeple insanlarla aynı mecliste bulunmak veya aynı mescitte bir araya gelmek durumunda kalır da

kendi görüşlerine aykırı fikirlerle karşılaşırsan
Onlarla tartışmayı sen başlatma.
Fakat görüşlerini sorarlarsa önce onların benimsediği görüşleri beyan eder;

sonra da bu konuda başka görüşler de vardır, diyerek bunları ispatlamaya çalışırsın.
Eğer sana kulak verirlerse senin kadrini bilirler.
Seninle aynı görüşü paylaşmayan kimselere böyle bir nebze bilgi ver ki,
Onun üzerinde düşünsünler.
Onları daima açık bilgilere dayanarak ikna etmeye çalış,
Sakın akıllarının ermeyeceği derin bilgilerle onları ikna etmeye çalışma.
İlim meclislerine gelenlerle hemhal ol.
Kendilerine yer yer latife yap ve hal hatırlarını sor.
Zira böyle davranırsan gerek sana karşı gerekse ilme karşı alakaları artmış olur.
Zaman zaman onlara ziyafet ver. Hatalarını görmezden gel.
İhtiyaçlarını karşıla, onlara yumuşak davran, müsamahakâr ol.
Hiçbirine kendilerinden sıkıldığını belli etme. Onlardan biri gibi davran.
Sana nasıl davranılmasını istiyorsan sen de insanlara öyle davran.
Kendine layık gördüğün ilgi ve iltifattan onları mahrum bırakma.
Şahsına karşı sorumluluklarını unutma, özel durumlarını gözet. İnsanları tahrik etme.
Senden usanan kimselere karşı sen bıkkınlık gösterme.
Seni dinleyeni sen de dinle.
İnsanların sana yüklemediği sorumlulukları sen de insanlara yükleme.
İnsanlar kendileri için neye razı iseler, sen de onlar hakkında ona razı ol.
Onlar hakkında daima iyi niyetli ol.
Dürüstlükten taviz verme. Büyüklük taslama.
Sana ihanet etseler de sen sakın insanlara ihanet etme.
Emanetine ihanet edilmiş de olsan emaneti sahibine teslim et.
Vefayı elden bırakma. Takvaya sarıl.
Diğer dinlere bağlı olan insanlarla kendi teamüllerine göre ilişkini sürdür.
Eğer bu nasihatlerimi tutarsan selamet bulmanı umarım.?


İmam-ı Azam Ebû Hanîfe’nin yanında ilim tahsilini tamamlayan Yusuf bin Halit es-Semtî[,
Memleketi Basra’ya dönmek için hocasından izin ister.
İmam Ebu Hanife, insanî ilişkiler, ilim erbabının mertebeleri, nefis terbiyesi,
avam-havas her çeşit insanın eğitimi ve onların durumundan haberdar olmak gibi
konularda gerekli nasihatlerde bulunmak üzere kendisine biraz beklemesini;
bu vesileyle memleketine döndüğünde ilmine tesir kazandıracak bir araç edinebileceğini
ve şu sözleriyle kendisine nasihat eyler:

hazırlayan cafer tayyar

[maşuk]

aciz de açmıştı bu bahsi ama..
Tekerrür etmiş olduk sayenizde.

[Seleme]

Hocam Allah razı ola...İçinden not edilmesi gerekli çok faydalı bölümler var.
"Yiyeceğinden ikram et.
Zira cimri bir kimse asla toplumun saygınlığını kazanıp onlara önder olamaz." Efendimiz islama davet etmek için çevresindeki insanlara yemek yedirirdi.
"Sen, Allah’ın azabından kork ve rahmetini um; havf ile reca (ümit ve korku) arasında ol. Fakat ümidin korkuya (recân havfe) galip gelsin."müslüman denge insanıdır havf ve reca arasında olmak lazım ama ümit etmek daha ağır basmalıdır.
"Bağışlayıcı ol. İyiliği emret. Seni ilgilendirmeyen şeylere karışma. " Allah-u Teala tarafından affedilmek mi istiyorsunuz o zaman affedici olun.

[Emekdar Üye]

İMAM-I AZAM'DAN TAVSİYELER


1) Ancak ilmi bir ihtiyaçtan dolayi devlet baskani ile yakin iliski içinde ol.
Onun yaninda ates içerisinde imis gibi ol. Çünkü sultan kendisi için
istedigini baska hiç kimse için istemez.

2) Devlet baskani sana bir mesele arzettiginde, söylediklerini kabul
edecegine kani olmadikça, o meseleyi çözmeyi kabul etme.

3) Avamin (siradan seviyesiz ve bilgisiz insanlarin) arasinda,
sorulmadan rastgele konusma.

4) Avamin ve tacirlerin yaninda ilme ve dine ait olmayan sözlerden
kaçin ki, mala ragbet ve sevgin üzerinde durulmasin.

5) Avam arasinda ne gül, ne de tebessüm et, yilisIk olma.

6) Gereksiz yere çarsiya - pazara sIkça çikma.

7) Olgunluga erismemis yeni yetismelerle çok konusma, senli benli
olma.

8) Sokaklarda, mescidlerde yeyip içme. Yol kenarlarindaki çesme ve
sulardan su içme.

9) Yol ortasinda oturma. Yok illâ da oturacaksan hiç olmazsa
mescidlerde otur.

10) Dükkanlarda oturma.

[Emekdar Üye]

11) Ipek ve ipek karisimi elbiseleri giyme, ahmakliga yol açar.

12) Evlilik hayatinin tüm ihtiyaçlarini karsilayabilecek duruma
gelmedikçe evlenme. Önce ilim taleb et, sonra helâl mal kazan, sonra
da evlen.

13) Gençliginde hep ilimle ugras. Çünkü gençlik, gönlün ve zihnin bos
ve temiz oldugu andir.

14) Her daim Allah'tan kork, emaneti edâ et, seviyeli seviyesiz tüm
insanlara nasihat et.

15) Hiç kimseyi küçük görme. Kendi vakarini tanidigin gibi baskalarinin
vakar ve haysiyetini de tani.

16) Bilgisiz kisilerle özellikle dini konularda tartismaya girme.

17) Tartisma kurallarina uymayanlar ve çikar elde etmek için
tartisanlarla tartisma.

18) Her kim sana soru sorarsa, sadece sorusuna cevab ver. Meseleyi
fazla dagitma.

19) Kazançsiz ve aziksiz on yil da kalsan ilimden yüz çevirme. Çünkü
ilimden yüz çevirdiginde maiset derdi, geçim sIkIntisi sana musallat
olur.

20) Talebelerine, sanki onlar senin çocuklarinmis gibi egil ki, onlarin
ilme arzulari artsin.

21) Hakki söyleme konusunda sultan dahil hiç kimseden korkma.

22) Insanlarin hatalarinin ardina düsme, aksine onlarin güzelliklerini
gör. Ancak dini konularda hatalarini gördüklerini diger insanlara bildir ki
ondan sakinsinlar ve ona uymasinlar. Bu konuda hiç kimsenin makam
ve mevkisinden çekinme ki, hiç kimse dini bozmaya, bidatleri
hortlatmaya cesaret edemesin. Çünkü Allah bu konuda senin ve dinin
yardimcisidir.

23) Senden baskalarinin yaptigindan daha çok ibadet ve taatte
bulunmaya çalis ki, ilmin meyveleri üzerinde görülsün.

24) Alimleri bulunan bir yere vardiginda orada sadece sen varmis
havasina bürünme. Halki etrafina toplayip çekip çevirmeye kalkisma.
Onlarin hocalarina dil uzatma. Lüzumsuz ve yersiz tartismalara girme.
Delilsiz, kaynaksiz konusma. Onlardan biri imis gibi ol. Yoksa sana
hased ederler.

25) Allah için, hep göründügün gibi ol. Nasilsan öyle görün.

[Emekdar Üye]

26) Tartisma aninda korkak olma. Yoksa bildiklerini karistirirsin, dilin
tutulur kalir.

27) Çok gülmekten sakin, çünkü o kalbi öldürür.

28) Ancak agir basli bir sekilde yürü. Hoppa ve kaypak olma.

29) Islerinde aceleci olma.

30) Biri arkandan çagirinca ona kulak verme. Çünkü arkalarindan ancak
hayvanlar çagirilir.

31) Konusurken bagirip çagirma. Lüzumsuz yere sesini yükseltme.
Sakin ve agirbasli ol.

32) Yalniz kaldiginda oldugu gibi insanlarin yaninda da Allah'i zikret.

33) Namazlardan sonra kendine ait bir virdin (Allah'i zikir, sükür, Kur'ân
tilaveti ve duâ) olsun.

34) Her ay oruç tutacagin belirli günlerin bulunsun. Bu konuda baskalari
seni örnek alsin.

35) Mecbur kalmadikça alis-veris isleri ile ugrasma. Bu islerini
güvendigin kisilere gördür.

36) Kendini kontrol et, baskalarini gözet ki, ilmin ile hem dünyan hem
de ahiretinden yararlanilsin.

37) Dünyaliklarina ve bulundugun haline güvenme. Çünkü Allah tüm
bunlardan seni hesaba çekecektir.

38) Ölümü çokca hatirla.

39) Hocalarin için duâ ve istigfarda bulun.

40) Kabirleri, ilmi ile amel eden zatlari ve mübârek yerleri çokca ziyaret
et.

41) Dine dâvetin disinda hevâ ve heves ehli ile düsüp kalkma. Oyun
oynama. Sövüp sayma.

42) Ezan okundugunda hemen mescide kos.

43) Insanlarin sirlarini açiga vurma.

44) Seninle istisare edenle sen de istisare et, ancak rastgele insanlarla
degil, seni Allah'a yaklastiracagini bildigin kisilerle.

45) Cimrilikten sakin. Aç gözlü ve yalanci olma. Saçmalama. Her isinde
mürüvvetini, insanligini muhafaza et.

46) Her halukâda beyaz, açikrenkli elbise giy.

47) Dünyaya çokca haris olma, gönül zenginligi içinde ol. Fakir olsan
bile kanaatkârligini, gönül zenginligini ortaya koy.

48) Esyalarini rastgele insanlara degil, güvendigin kisilere teslim et.
Islerini de onlara gördür.

49) Su adinin bayagisi olan dünyayi hep hakir gör, geçici olduunu
aklindan çikarma. Allah katinda olanin daha hayirli ve daha kalici
oldugunu unutma.

50) Bir toplum seni öne geçirmedikçe, ne namazda ne de baska islerde
onlarin önüne geçme.

51) Ilim meclislerinde kizma, kendini bilgisizlerle ölçme.

52) Bu ögütlerime saril ki, Allah'in izni ile önünde sonunda ondan
faydalanasin. Beni de duândan unutma. Ben ancak senin ve
müslümanlarin maslahatlari, yararlanmalari için bu tavsiyeleri yaptim.