**Saç boyamak**

[ayel]

**Saç boyamak**

Saç Boyamak
Resulullah (s.a.v.) buyuruyor:

Hz. Câbir (r.a.) anlatıyor:
"Ebu Kuhâfe, Fetih günü Resülullah aleyhissalâtu vesselam'a getirilmişti. Saçları köpük gibi bembeyazdı. Aleyhissalâtu vesselâm:
"Bunu hanımlarından birine götürün(de bunun saç ve sakalının rengini) değiştirsin. Fakat siyah(a boyamak)tan da kaçınınız" buyurdular."

Süheybü'I-Hayr (r.a.) anlatıyor:
"Resülullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki:
"(Ağaran saç ve sakallarınızı boyamada) kullandığınız en iyi boya şüphesiz şu siyahtır. (Çünkü siyah boya) kadınlarınızı size daha çok rağbet ettiricidir, düşmanınızın içinde de hakkınızda daha çok korku doğurucudur."

Hz. Enes (r.a.)'a: "Resülullah aleyhissalâtu vesselâm saç ve sakalını boyadı mı?" diye sorulmuştu, şu cevabı verdi: "Aleyhissalâtu vesselâm, sakalının ön kısmında, onyedi veya yirmi tel kadar bir aklık görmüştür (bunlar için boya olur mu!) diye cevap verdi."

Ebû Hüreyre (r.a)'tan nakledilen bir hadiste şöyle buyurulur:
"Yahudi ve Hıristiyanlar (saçlarını) boyamaz. Siz onların aksini yapınız: yani saçlarınızı boyayınız"
(Buhârî, Enbiyâ, 50; Libas, 67; Müslim, Libas, 80; Ebû Dâvud, Tereccül, 18; Nesâî, Zîne, 14) .

"Saçın beyazlığını değiştirmek için kullandığınız şeylerin en iyisi kına ve keten bitkisidir"
(Ebû Dâvud, Tereccül, 18; Tirmizî, Libâs, 20; Nesâî, Zîne, 16; İbn Mâce, Libâs, 32; Ahmed b. Hanbel, V, 147, 150, 154).

İslâm'ın çıkışından önce yahudi ve hıristiyanlar güzel görünme ve süslenmenin Allah'a kullukla bağdaşmayacağını düşünerek, saçı boyayıp rengini değiştirmekten kaçınırlardı. Hz. Peygamber, ashabına bağımsız bir kişilik kazandırmak için saçı ve sakalı kına veya başka bir boya maddesi ile boyayabileceklerini bildirdi. Ancak bu emir bağlayıcı olmayıp mendupluk bildirir. (1)


Diğer yandan kullanılacak boyada siyah renk tercih edilmemelidir. Çünkü saç boyası genellikle yaşlı erkeklerin beyazlaşan saçları için söz konusu olur.
Siyah renk yaşlı kimseyi, olduğundan çok genç gösterir. Bu durum kınalama veya boyayı amacından saptırabilir.
Ancak saçı beyazlaşan kimse genç olursa, onun siyaha boyamasında bir sakınca görülmemiştir. Nitekim Sa'd b. Ebî Vakkas, Ukbe b. Âmir, Hasan, Hüseyin ve Cerîr gibi sahabelerin bu rengi tercih ettikleri nakledilmiştir. (1)
Genç kimsenin siyah boya kullanmasında da bir sakınca yoktur. Diğer yandan boya malzemesi olarak kına ve vesîme denilen, boya sanayiinde kullanılan bir bitkinin tercih edilmesi tavsiye edilmiştir El, ayak veya başa sürülen kınanın katı olan malzemesi temizlendikten sonra deri veya saçlarda bıraktığı renk, suyun deriye nüfûzuna engel değildir. Bu yüzden abdest veya gusle mani olmaz. (1)

Konuyla ilgili hadissleri değerlendiren islam bilginleri saçın siyah dışındaki renklere boyanmasını, kına ile boyanmasını kural olarak caiz görmekle birlikte, üçüncü şahısların yanlış anlamasına ve aldanmasına yol açacağı için siyahla boyanmasının cevazında müterredit davranmışlardır. Kadınların saçlarını siyaha boyatması ise umumuiyetle caiz görülür. (2)

Saç Boyası ve Gusül

Eğer saç boyası saç telleri üzerinde bir tabaka teşkil ederse gusle manidir. (3)
Su saçların aralarına ve altlarındaki deriye kadar geçecektir. Bunlar sık olsa bile, suyun ulaşması sağlanacaktır. Bunların araları ve dipleri kuru kalsa, gusül tamamlanmış olmaz. .... önemli olan diplerine suyun geçmesidir. (4)
Kaynaklar:
1) Şamil İslam Ansiklopedisi, Prof. Dr.Hamdi DÖNDÜREN - Uludağ Universitesi - İlahi,yat Fakültesi
2) İlmihal, İslam ve Toplum, Türkiye Diyanet Vakfı, İslami Araştırmalar Merkezi
3) Büyük Kadın İlmihali, Rauf PEHLİVAN
4) Büyük İslam İlmihali, Ömer Nasuhi Bilmen, Fatih Dersiamlarından, Eski Diyanet İşleri Başkanı
5) KÜTÜB-İ SİTTE

[Mihrinaz]

Saçları siyaha boyamak uygun mu?

Saçları boyamanın durumunu soran okuyucularıma farklı cevaplar vermişler. ‘Caizdir, değildir’ gibilerden zıt hükümler söylemişler. Bu zıt cevaplardan şüpheye düşenler de konuyu bize de sorma gereği duymuşlar. ‘Saç boyamanın dinimizdeki yeri nedir?’ demişler.


Önce cevapların farklı olma sebebine bir işarette bulunayım. Neden farklı cevaplar vermişler onu arz edeyim. Sonra farkların hükümlerini sıralamaya geçebiliriz. Efendim, saç boyama erkeğe göre ayrı, kadına göre ayrı hüküm alır. Nitekim yaşlıya göre ayrı, gence göre de ayrı hüküm aldığı gibi. Bu farklılıklardan dolayı farklı cevaplar verilmiş olunabilir. İsterseniz yaşlı erkeğin saç boyamasının hükmüne bir göz atalım önce:

- Saçları yaşlılıktan dolayı beyazlayan erkeğin beyazlarını siyaha boyatmasına mekruh gözüyle bakılmıştır. Zira yaşlı erkeğin saç ve sakalındaki beyazlar, onun saçını sakalını Müslüman olarak ağarttığının göstergesi sayılmaktadır. Bu ise mahşerde yaşlı Müslüman’ın iftihar belgesidir. Rabb’imizin müjdesi vardır saçını sakalını Müslüman olarak ağartanlara. Ak saçlı ihtiyar mahşerde diyebilecek ki: - Rabb’im, saçını sakalını Müslüman olarak ağartana azap etmeyeceğini bildirdin. İşte ben de huzuruna ak saçlı bir ihtiyar olarak geldim, bağışlanmamı istiyorum.

Ak saçlı ihtiyarın bu dileği kabul görecek, saçını sakalını Müslüman olarak ağartmanın hürmetine affa layık görülecektir. Bu sebeple affına sebep olacak beyazları siyaha boyamak gibi bir takdirsizlik yakışmaz yaşlı Müslüman’a. Bundan dolayı maneviyat büyükleri yaşlı erkeklerin saçlarındaki beyazları boyatmalarını büyük bir takdirsizlik olarak yorumlamış, hatta bazıları da mekruh görmüşlerdir. Özel sebeplerle boyatan büyükler istisna sayılmışlardır.

Ancak bu beyazlık yaşlılıktan değil de gençlikte hastalıktan dolayı meydana gelmişse, boyamaya caiz gözüyle bakılmış, genci yaşlı gösteren beyazların boyanmasında mahzur olmayacağı kanaatine varılmıştır.

Gelelim hanımların beyazlayan saçlarını siyaha ya da herhangi bir renge boyamalarına. Hanımlar erkekler gibi yasaklı değiller. Beyazlayan saçlarını diledikleri renge boyayabilirler. Yeter ki boya ile sağladıkları cazibelerini meşru yerde kullansın, beyinin dikkatini yabancılardan kendi üzerine çekmeyi hedef alsınlar. Kendilerini yabancılara cazip gösterip de başkalarının aile bağlarını gevşetmeye sebep olacak bir gösterişe meyletmesinler.

Hanımların beylerinin beğeneceği bakımlı görüntüye girmeleri, kendilerini nikâhlısına cazip hale getirmeleri, yasak olmak şöyle dursun, aksine müstehap olarak da görülmüştür. Yani sevap olan bir bakımlılık halidir, denilmiştir.

Saç boyamalarda akla gelen bir başka husus da kullanılan boyanın tabaka teşkil edecek kalınlıkta olmamasıdır. Hangi boya tabaka teşkil ederek saçın ıslanmasına engel olur, onu bilme gereği vardır. Saçları renklendirmek için kullanılan saç kremine de bu gözle bakmak gerekir. Parlattığı saç telleri üzerinde tabaka teşkil etmiyor, gusülde ve abdestte saçın ıslanmasını önlemiyorsa bir mahzur akla gelmez. Nitekim saça kına yakmakta mahzur şöyle dursun, sünnet olduğu bile ifade edilmiştir. Demek ki kına gibi tabaka teşkil etmeyen boyalarda, renklerde bir şüphe söz konusu olmamaktadır.

A.ŞAHİN