Siloam yazıtı İsrail'e iade mi ediliyor?

[Kara Kartal]

Siloam yazıtı İsrail'e iade mi ediliyor?

The Times of Israel: Türkiye, 2 bin 700 yıllık Siloam Yazıtı'nı iade ediyor
Yazıtta ne anlatılıyor?

Paleo-İbranice dilinde yazılmış 6 satırlık yazıtta inşaatı gerçekleştiren kazıcıların hikayesi anlatılıyor. Satırlarda, "Bu sesler karşılıklı birbirine bağıranların sesiydi. Çünkü orada kuzey ve güneyden açılan tünel birleşiyordu. Ve o gün kanal açılmış oldu. Tünelin açılmasıyla her iki taraftaki işçiler ve kazmaları karşılaştılar" ifadeleri yer alıyor.

İsrailli yetkililer uzun süredir antik eseri ülkelerine götürmek için uğraşıyor. 2017'de İsrail Kültür Bakanı Miri Regev, yazıt karşılığında iki fil teklif etmiş ancak öneri reddedilmişti.

2007'de dönemin İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres, mevkidaşı Abdullah Gül'den İsrail'in kuruluşunun 70. yıl kutlamalarında sergilenmesi için eseri ödünç olarak istemişti. Gül olumlu yanıt verse de İsrail'in Gazze politikaları nedeniyle eser İstanbul'da kalmıştı.

Eski İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu da 1998'de yazıt karşılığında başka eserlerin teklif edildiğini söylemişti.

Arap Dünyası Araştırma Merkezi Başkanı Mehmet Tütüncü, Kanuni Sultan Süleyman'ın kayıp kitabesini 120 yıl sonra 2017'de İsrail Devlet Müzesi’nin deposunda bulmuş ve İsrail’in bu kitabeyi, İstanbul’daki yazıtla takas etmek istediğini söylemişti.

Ankara, yazıtın uzun zamandır Osmanlı mülkü olduğunu belirterek Türkiye'de kalmasında ısrarcıydı.

[Kara Kartal]

Haber ne yalanlandı, ne de doğrulandı.

Ama belli ki, duman ateş olan bir yerden çıkıyor.

Ya da sükut ikrardan geliyor.

Bilmiyorum ama meseleden benim haberdar olmamı sağlayan da, ciddi bir gazeteci, Şalom yazarı Karel Valensi oldu.

İsrail kaynaklarına yakın bir gazetecidir.

131 yıldır İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde sergilenmekte olan Siloam Yazıtı’nın “Jest olsun diye” İsrail’e iade edileceğini yazdı Valensi.

Haberi İsrail kaynaklarından almıştı. Zaten ardından İsrail gazeteleri de haberi verdiler.

Osmanlı’dan beri, tam 131 yıldır Türkiye’de olan, 2700 yıllık Siloam Yazıtı İsrail’e hediye edilecekti.

3 gün oldu, iddia ne Cumhurbaşkanlığı ne de Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yalanlandı.

Önce isterseniz Siloam Yazıtı ne ona bakalım.

Ahaz’ın oğlu ve 13. Yahudi Kralı Hezekiah, Milattan Önce 8. Yüzyılda Ortadoğu’da hızla yayılan Asurluların Kudüs’ü de kuşatmasından endişe ederek, kentin kuşatma sırasında susuz kalmaması için, su kaynaklarından birini bir tünel ile şehrin içindeki Siloam Havuzu’na bağlamaya karar verir.

Vakit kazanmak için, tünel iki uçtan kazılmaya başlanır.

Kazıcılar ortada buluşacaklardır.

Nitekim bunu başarırlar ve bu başarıyı kutlamak için bir yazı hazırlayıp, tünelin iki tarafının buluştuğu orta yerine duvara mıhlarlar.

Aradan bin yıllar geçer.

Tünel unutulur gider.

Ve 1880 yılında bir çocuk şans eseri tüneli yeniden keşfeder.

Tabii tünelin içindeki yazıtı da.

Ancak yazıt 1890 yılında çalınır.

Durumu öğrenen Osman Hamdi Bey, Kudüs sancağının başındaki İbrahim Hakkı Paşa’dan yazıtın bulunmasını ister.

Yazıtı çalan tüccar bulunur, yazıt alınır ve İstanbul’a yollanır.

Ve Osman Hamdi Bey’in kurduğu İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde o gün bugündür sergilenir.

Bu yazıt asla çalıntı değildir.

Bulunduğu günün yasalarına uygun şekilde imparatorluğun bir kentinden diğerine yollanmıştır.

Bu yüzden de İsrail’in yıllardır süren ısrarlı taleplerine rağmen geri verilmemiştir, İsrail tünele bu yazıtın bir replikasını asmak zorunda kalmıştır.

İşte İsrail’e “barışma nişanesi” olarak iade edildiği iddia edilen yazıtın hikayesi bu

Ancak bu iade, çok ciddi sorunlar doğurabilir.

Osman Hamdi Bey tarafından aynı dönemde, Sayda ya da Sidon kazıları sırasında çıkarılıp, İstanbul’a getirilmiş “Sidon Lahitleri” var mesela.

En ünlüleri “İskender Lahdi” olarak bilinen lahitler.

Bu durumda yarın öbür gün Ürdün de bunları isterse, ne yanıt vereceğiz.

Ya da Suudi Arabistan ile aramızı düzeltmek ve hatta belki de Suudi Arabistan Prensi’ni Türkiye’ye yatırım yapmaya ikna etmek için Kutsal Emanetleri de Suudilere geri mi vereceğiz!

İsterlerse ne diyeceğiz. “Sui misal emsal olmaz” mı!

O sui misali kendimiz yaptıysak bile!

Ya da “Bu haber doğru değil” diyerek rahatlayacak mıyız!

Fatih Altaylı

[Mihrinaz]

bu yazit #siloam sıradan bir tarihi eser değilmiş.

*Kudüs'te yıllardır uğruna çatışmalar yapılan tünelin hakkında
*Filistin - Israil arasinda çok önemli tezlerin kanıtı.
*İsrail'in tezini ispatlayan önemli kanıt
*Dış politik, siyasi boyutu var
*Daha önce 3 kez reddedilmiş talepleri
*Erdoğan şimdi neye dayanarak, ne karşılığı veriyor?
*Umarız kamuoyuna açıklanır öğreniriz

[Kara Kartal]

Evet abla. Bu yazıtı vermek Filistin davasına ihanet bi kere.
Bide İsrail yayınları iade diye bahsediyorlar. Sanırsın çalınmış. Bize ait bir yazit.tarihi değeri büyük. İsrail ısrarla istiyorsa ordan işkillenceksin zaten.