Yaz Kur'an Kurslarının Faydaları

[iklimya]

Yaz Kur'an Kurslarının Faydaları

NİTELİKLİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM

Yaz Kur’an Kurslarının, çocuklarımızın Kur’an eğitimi almaları ve dini bilgilerini öğrenmeleri ayrı bir önemi vardır. Yaygın eğitim çalışması olmasına rağmen örgün eğitim anlayışıyla sürdürülen bu kurslara, her yaz ilgi daha da artmaktadır. Özellikle de ilköğretim çağındaki öğrencilerin ve velilerinin bu kurslara yoğun ilgisinin olduğu görülmektedir. Bunun sebebi, temel ahlaki değerlerin çocuklara kazandırılması konusunda toplumdaki duyarlılık olmakla beraber yaşadığımız çağda, insani ve ahlaki değerlerin günden güne zayıflamasıdır diyebiliriz.

Özellikle iletişim araçları iyi kullanılamadığı için ahlaki erozyonun artması, çocukların da medya ve internetin olumsuz yönde etkisi altında kalması bu süreci hızlandırmıştır. Okullardaki temel ahlaki ve insani değerler konusunda eğitimin istenilen düzeyde olmaması bu kurslara öğrencilerin gönderilmesinde etkin olmaktadır. Yine ailelerin çocuklarına Kur’an öğretme gayretleri ve onları sokağın zararlarından koruma düşüncesi de bu kurslara ilginin sebeplerindendir.

Yaz Kur’an Kursları sebebiyle yaz tatilleri çocuklar için iki aylık bir okula; tatil olmaktan çok, eğitim-öğretimin yapıldığı bir sürece dönüşmektedir. Son yıllarda, bu kursların öneminin farkında olan Diyanet İşleri Başkanlığı, Yaz Kur’an Kurslarında verimliliği artırmak için çeşitli çalışmalar yapmaya başladılar. Bu çalışmaları çok olumlu görüyor ve takdir ediyoruz. Fakat bu yöndeki çalışmaların daha verimli olması için “Ortak akıl ve Paylaşım” toplantılarına ihtiyaç olduğu kanaatindeyiz.

İl ve ilçelerde Müftülüklerinin organizesiyle sivil toplum kuruluşlarının, Din Kültürü / İHL Meslek dersleri öğretmenlerinin ve bu alana ilgi duyan eğitimcilerin katılımıyla yapılan toplantılarda Yaz Kur’an Kurslarında kaliteli eğitim-öğretim için genel ve yerel stratejiler belirlenmelidir. Bu yazımızda Yaz Kur’an Kurslarının öneminden kısaca bahsederek nitelikli bir eğitim-öğretim için ne gibi çalışmalar yapılabileceği konusunda uygulamaya yönelik önerilerde bulunacağız.

devam ediyor...

[iklimya]

Yaz Kur’an Kurslarındaki Kazanımlar

Din eğitiminde, öğrenilen bilgilerin uygulanması çok önemlidir. Bu açıdan bakıldığında Yaz Kursları, cami-çocuk buluşmasını sağlayarak bazı dini görevlerin manevi bir hava içerisinde uygulandığı zamanlardır. Çocuklarımız, ailelerinde ve okullarında öğrendikleri dinî bilgilerini, bu kurslarda uygulayarak pekiştirirler. Yaşayarak öğrenirler. Yaşayarak öğrenme her din için de geçerli olan bir durumdur. Mâbedi ve ibadeti olmayan bir din yoktur. İslam dininin bazı emirleri cami eksenlidir. Bu sebeple camilerden uzak verilen din eğitimi eksik. Yaz Kursları bu önemli boşluğu doldurmaktadır. Dini uygulamalarda önemli bir yeri olan dua ve namaz sûreleri de daha çok bu kurslarda ezberlenmektedir.

Kur’an-ı Kerîm okumayı bilenlerin çoğunluğu, Kur’an okumayı ilk defa yaz Kur’an kurslarında öğrenirler. Temel dini bilgilerini de genellikle burada alırlar. Bu eğitimi alan çocukların çoğunun bir daha hayatları boyunca örgün eğitim anlayışıyla yeterli düzeyde Kur’an-ı Kerim ve Temel Dini Bilgiler eğitimi alamadıkları da bir gerçektir.

Çocuklarımızın dine, din eğitimine, din görevlilerine, camilere, Kur’an ve din eğitimine bakışlarını etkileyen ilk mekânlar Yaz Kur’an kurslarıdır. Çocukların çoğu-özellikle kız çocukları- ilk defa camiye gelmekte, imamlarla tanışmakta, Kur’an okumaya ve temel dinî bilgileri öğrenmeye çalışmaktadırlar. Cemaatle namaz kılmakta veya kılındığını görmektedirler. Bir ibadethaneyi içinde bulunarak daha yakından tanımaktadırlar. Hayata ve dine bakışlarını etkileyecek bir süreçten geçmektedirler. Bu kurslar, çocukların cami merkezli kaynaşmalarını sağlamakta ve yeni dostlukların kurmalarına vesile olmaktadır. Çünkü din eğitiminde ibadetler ve ibadet yapılan mekanlar önemlidir. Buralardaki uygulamalar ve gözlemler onların karakter gelişimlerinde etkin olmaktadır.

Yaz Kurslarındaki Kur’an-ı Kerim ve Temel Dini Bilgiler dersinin saatleri İlköğretimlerde bir yıl içinde okutulan ders saatinden yaklaşık bir kat fazla, liselerden ise üç kat fazladır. Bu rakam, yaz kurslarının din eğitimi ve öğretimi açısından değerlendirilmesi gereken önemli bir fırsat olduğunu ortaya koymaktadır.

Din eğitiminin kalitesi, din eğitimcisinin kalitesi ve niteliği ile doğru orantılıdır. Nitelikli bir eğitimcinin, kaliteli bir eğitim uygulamasıyla ancak istenen sonuç elde edilebilir. Hazırlanan programlar ve kitaplar ise birer araçtır. Programlar ve kitaplar ne kadar güzel olursa olsun verimli bir din eğitimi için öğreticilerin ve öğretim uygulamalarının çok iyi olması gerekir. Yazımın bundan sonraki bölümünde yaz kurslarında kaliteli bir eğitim için öğreticilerin davranışları ve öğretim uygulamaları üzerine bazı tecrübelerimi ve tekliflerimi sizlerle paylaşacağım.

devam ediyor...

[iklimya]

Nitelikli Öğreticiler

- İslam Dinini ve Yüce Kitabımız Kur’an-ı Kerim’i öğrettiğini düşünerek heyecanını ve şevkini daima canlı tutar. Caminin veya dersliğin kapısından ibadet bilinciyle, güler yüzle ve neşeyle girer. Yüzündeki tebessümle, öğretecekleri bilginin çocuklara güven ve huzur verdiğini hissettirir.

- Din eğitiminde gönüllülüğün önemini ve berekete vesile olduğunu bilir. Tatillerinden fedâkarlık yaparak Kur’an öğrenmeye gelen çocuklara eğitim vermenin önemli bir görev olduğunu bilir ve bu vazifenin manevi mes’ûliyetini yüreğinde hisseder.

- Özellikle ilk günlerde bütün yorgunluğuna rağmen gülümsemesini ve sıcak ilgisini hiçbir veliden ve öğrencinizden esirgemez. Eğitimde temel ilkelerden birisinin ilgi ve sabır olduğunu kendine telkin eder.

- Eline aldığı Elif-bâ kitabı ya da yüreği hizasında tuttuğu Kur’an-ı Kerim’le
neşe içerisinde Yaz Kur’an kursuna gelen öğrencilerin heyecanını gün boyu ve kurs süresince canlı tutmayı hedefler.

- Bir görevin öğretilmesinden çok sevdirilmesi gerektiğini bilir. Öğretmek değil, sevdirmek prensibinden yola çıkar. Sevgi, sabır ve hoşgörü temel prensiplerinden hareket ettiği sürece çok şeylerin öğretileceğini bilir. Öğrencilerle iletişimi dengeli olur. Onlara alçakgönüllü ve sevecen davranır. Disiplin adına onlarla arasına duvarlar ören bir öğretici olmaktan çekinir. Otoriter değil, öğrencilerinin sorunlarıyla ilgilenen ve onlara yol gösteren rehber bir öğretici olur. Öğrencilerinin duygularını, düşüncelerini anlamaya çalışır ve onlarla bütünleşir. Özel problemlerine zaman ayırarak onları aktif olarak dinlemeye çalışır. Kendisine veya çocuğuna nasıl davranılması gerektiğini düşünerek onlarla empati kurar.

- Öğrencilerinin yaşlarının getirdiği özellikleri ve psikolojisini bilir ve onları anlamaya çalışır. Bu konuda bilgi sahibi olmak için kitap ve dergilerden yararlanır. Araştırmalar yapar. Eğitimcilerden faydalanmaya çalışır. Onlar için bazı fedâkarlıklara katlanır. Eğitimde fedakârlık göstermeden iyi bir sonuç alınamayacağının bilincinde olur.

- Öğrencilerine değer verir ve onları önemser. Onların arasından ülkemize ve insanlığa büyük hizmetleri geçecek bir çocuğun çıkabileceğini unutmaz. Onların karakterinin oluşmasında ve hayatlarına hedef belirlemelerinde sesli yapacağı duaların da etkili olduğunu bilir. Kazandırmak istediği davranışlara göre açıktan dua eder.

- Yaz Kursu yaptığı camide eğer imam olarak da görev yapıyorsa cüppe ve sarığını giydiği zamanlar öğrencileriyle tokalaşır ve onlara güler yüzlü davranır. Bu davranışıyla bir din görevlisi olarak çok güzel izlenim bırakacağını ve çocukların gönüllerinde İslam dinini öğreten kimselere karşı bir sevgi oluşturacağını bilir.

- Cami imamı ve Kur’an hocası tarafından gönlü kırılan ve yüreğinde olumsuz iz bırakılan çocukların camiye, cemaate, dine ve Kur’an’a bakışının nasıl olacağını düşünür. Bunun için, her ne sebeple olursa olsun kesinlikle hiçbir öğrenciyi camiden ve dersten atmaz. Camiden veya Kur’an dersinden kovularak kalbi kırılan çocuğun bir ömür dine uzak kalması durumunda sorumluluğunun çok ağır olacağını düşünür.

- Yaz Kur’an kurslarında başladığı kursu yarıda bırakan veya sadece bir hafta gelen çocuklar olacağını düşünerek öğrencilerine çok güzel davranır. Bu çocukların bir daha böyle bir kursa hiç gelemeyeceği ihtimalini göz önünde bulundurarak onlara sevgi, şefkat ve ilgi göstermenin önemli olduğunu bilir. Bu davranışının çocuklar üzerinde güzel bir izlenim bırakacağını, hocalarını güler yüzlü, kurslarını da güzel hatıralarla hatırlayacaklarını düşünerek her hafta derslerine ayrı bir heyecanla başlar.

- Problemli öğrencilerle özel görüşmeler yapar. Problemlerin çözümü konusunda kendilerinin fikirlerini alır. Onlara görevler vererek sorumluluk bilinci kazanmalarını sağlar. Hatalı davranışlarını affederek ve yumuşak davranarak çözmeye çalışır.

- Dersler canlı ve coşkulu bir şekilde işler. Yorgun ve bezgin bir havayla “bir an önce bitse de rahatlasam” gibi bir tavır içinde olmanın öğrencilerin gözünden kaçmayacağını bilir. Çocuklar son derece iyi gözlemciler olup en iyi müfettiş/murakıp görevini onların icra ettiklerinin bilincindedir.

- Peygamber Efendimizin “Öğretiniz kırıcı olmayınız, öğretenler kırıcı olanlardan hayırlıdır.” öğüdü ile “Kolaylaştırınız, güçleştirmeyiniz; müjdeleyiniz, nefret ettirmeyiniz” ilkesini devamlı hatırında tutar.

- Nitelikli öğretici, sorunlara değil, çözümlere odaklanır. Bu sebeple çocuklarda görülen yanlış davranışları ve onların ahlakını olumsuz etkileyen faktörleri sonuç alamayacak şekilde eleştirmek yerine Kur’an-ı Kerim’i ve dinimizi öğretmek için plan ve projelere yoğunlaşır. Her gün yeni bir heyecanla ve metotla bazen alışılmışın dışına da çıkarak derslerini işlemeye çalışır. Bu uygulamaların öğrenciler üzerinde çok olumlu izler bırakacağını ve öğretimi kolaylaştıracağını bilir.

- Nitelikli öğretici, Yaz Kur’an kurslarında eğitim veren meslektaşlarıyla istişarelerde bulunur ve onlarla ortak çalışmalar yapar. Onlarla bilgi, birikim, eğitim metotlarını ve tecrübelerini paylaşır. Takım çalışmasına açık olur.

devam ediyor...

[iklimya]

Nitelikli Eğitim ve Öğretim

- Yaz kursunun başlayacağı ilk gün, velilerin ve öğrencilerin yüksek düzeyde katılımlarının sağlanacağı bir açılış töreni yapılır. Bu törende çocukların değeri, din eğitiminin gerekliliği ve Yaz Kur’an kursunda verilecek eğitimin içeriği hakkında bilgi verilir. Öğrencilerin ders göreceği mekânlar düzenli ve temiz bir şekilde hazırlanır. Öğrencilere cami ve bölümleri gezdirilerek tanıtılır. Onlara daha ilk günden tatlı bir heyecan yaşatılır. Çünkü ilk intiba çok önemlidir.

- Öğrencilerin dinî bilgilerini ve Kur’an okuma düzeylerini ölçmek üzere seviye tespit sınavı yapılır. Öğrenciler, sınıflara, kurlara ve gruplara ayrılırken yaş ve bilgi düzeyleri, anlayış seviyeleri dikkate alınır.

- Öğrencileri daha iyi tanımak için form hazırlanır ve ilgili formlar dosyalanır. Veli iletişim bilgileri ve öğrencileri yakından tanımaya yardımcı olacak sorular sorulur. Kur’an okuma düzeyleri not edilir. Bu dosya muhafaza edildiğinde bir sonraki yıl da istifade edilebilir.

- Velilerin ve öğrencilerin yaz kurslarından beklentisi öncelikle Kur’an okumayı öğrenmektir. Bu beklentiye cevap verebilmek için Kur’an eğitimine ağırlık verilir. Grup çalışmalarıyla öğrencilerin birbirlerine yardımcı olmaları sağlanır. Daha sonra da Kur’an öğretimi ve Temel Dini Bilgiler öğretimi dengeli bir şekilde götürülmeye çalışılır.

- Eğitim mekânı ve zamanı uygun olursa ders saatleri erkek öğrencilerin bir vakit namazı (öğle veya ikindi) cemaatle kılabilecekleri şekilde ayarlanabilir. Derslerin bitiş ya da başlangıcının namaz vaktine göre ayarlanması öğrencilerin cami ve cemaatle bütünleşmelerini ve öğrendikleri bilgilerini uygulayarak pekiştirmelerini sağlar.

- Öğrencilerin tatil haklarından feragat ederek kursa geldiği unutulmaz ve olabildiğince az ödev verilir. Dersi derste öğretme düşüncesinden hareketle sınıf içi çalışmalara ve uygulamalara ağırlık verilir.

- Öğrencilerin tatil heyecanı içerisinde sıkılmadan okumaları için küçük hikâye kitapları belirlenir ve imkânlar ölçüsünde bu kitaplardan mütevazı bir kitaplık kurulur. Bu kitapların sistemli bir şekilde elden ele dolaşarak okunması sağlanır.

- Öğrencilerin ezberlemeleri için Türkçe yirmi/kırk hadis tercümesi veya yirmi/kırk ayet meali (ayetlerden kısa bölümler) belirlenir ve düzenli bir metin halinde dağıtılır. Kur’an okuma seviyesi iyi olan öğrenciler, Türkçesiyle beraber Arapçasını da ezberleyebilirler. Bu ayet ve hadislerden bazılarını kurs sonunda yapılacak kapanış programında öğrenciler sıra ile ezbere okuyabilirler.

- “Günün Hadisi” sözünden yola çıkarak her gün için bir hadis belirlenir. Öğrencilerin anlayabileceği şekilde okunup açıklaması yapılır. Öğrencilerin de katılımıyla hadisten öğrenilenler, maddeler halinde sıralanır. Bu çalışmanın, çocukların Peygamberimize olan sevgilerinin artmasına, O’nu anlamalarına ve ahlaki değerleri kazanmalarına büyük katkısı olacaktır.

- Cemaatle namaz kılmak, anne babaya hizmet etmek ve sevindirmek, arkadaşına ikramda bulunmak, komşularını ve arkadaşlarını ziyaret etmek, yolda gördüğü zararlı şeyleri almak, kardeşlerine yardımda bulunmak, büyüklerine hizmet etmek gibi davranışların uygulanmasına özendirilir. “Davranışları Değerlendirme Formu” hazırlanarak öğrencilerin yaptıkları bu güzel davranışlar kaydedilir. İyiliği teşvik açısından puan olarak değerlendirilir. İyi puan alanlar ödüllendirilir.

- Ahlâkî davranışlarıyla örnek, bilgileriyle arkadaşlarına yardım edebilecek düzeyde olan öğrencilerden kurs öğreticilerine destek verebilecek bir grup oluşturulur. Bu öğrenciler, oluşturulan diğer öğrenci gruplarının da başkanlığını yaparlar. Bu görev hem onları yetiştirir hem de diğer öğrencilerin eğitimine katkı sağlar. Ayrıca, eğitim öğretim çalışmalarında onlarla istişareler yapılıp görüşlerinden istifade edilir.

- İmkânlar ölçüsünde haftada veya on beş günde bir, söyleşide bulunmak üzere misafir konuşmacı davet edilir. Bölgenin şartlarına göre yakın camideki öğretici veya öğrencilere kazandırılmak istenen davranışlarla ilgili eğitimci ve uzmanlardan istifade edilebilir. Aynı konular olsa da farklı kişilerden dinlemek öğrencilerin dikkatini çeker.

- Çocuklar, yaşlarının gereği olarak camide oynayıp gürültü yapabilirler. Bu sebeple onlara cemaatin olumsuz tepki vermesine, bağırıp çağırmasına ve kızmasına fırsat verilmez. Çünkü, kurs öğreticisinin, cami imamının ve cemaatin davranışlarının çocuklar üzerinde unutulmayacak etkisi vardır.

- Veli toplantıları yapılır ve katılımı sağlamak için özel gayret gösterilir. Bu toplantılarda din eğitiminin önemi, gelişim evrelerine göre onlarla iletişim ve anne-babaların çocuklara yaklaşımlarıyla ilgi bilgilendirmelerde bulunulur. Bu hususta çevredeki eğitimcilerden de yararlanılır. Bir de fırsat buldukça birkaç öğrenciyle birlikte veli ziyaretleri de yapılabilir.

- Öğrencilere, anne babaya sevgi, saygı ve itaat daha özenle işlenir. Bu konu hem dinî yükümlülük açısından hem de velilerin memnuniyeti açısından çok önemlidir. Çünkü anne-babalar çocukların kendilerine yönelik olumlu davranışlarından çabuk etkilenirler. Bu memnuniyet, yaz kurslarına öğrencilerin gönderilmesindeki sürekliliğe olumlu tesir edecektir.

- Yaz Kur’an kursunun ortasında ve sonunda, uygulanan eğitim programı ve yöntemiyle ilgili öğrencilerin ve velilerin görüşlerini almak için birer anket çalışması yapılır. Onların kursla ilgili değerlendirmeleri ve beklentileri yazılı olarak istenir.

- Derslerde teknolojiden yararlanılır. Teyp, VCD, bilgisayar ve projeksiyon gibi eğitim araçlarından derslerin içeriğine göre istifade edilir.

- Yaz Kur’an kursunun sonunda bir kapanış programı tertip edilir. Bu programa öğrencilerin velileri ve halk da davet edilir. Programda öğrenciler Kur’an okurlar, şiir okuyup ilahi söylerler, hikâyeler anlatırlar ve dualar ederler. Misafirlere ve öğrencilere de ikramlarda bulunulur.

- Sosyal kültürel aktivitelerle eğitim ortamı zenginleştirilir. Yapılan çeşitli etkinlikler, öğrencilerin ufkunu açar ve onların farklı yollarla yeni bilgiler öğrenmelerini sağlar. Bu anlamda aşağıdaki çalışmalar yapılabilir:

Öğrencilerin eğitim sürecinde kazandıkları bilgileri sergilemesi için çeşitli programlar yapılır.
Şiir Okuma,
Hikaye anlatma,
Peygamberimizin hayatı‎ndan bir tablo anlatma,
Peygamberimize Mektup yazma,
Kur’an-ı ‎Kerim okuma,
Dini bilgi,
Ayet ezberleme,
Hadis ezberleme,
Kitap okuma,
Sûre hatimleri yarışmaları bunlardan bazılarıdır.

Ayrıca Peygamber Efendimizle, Kur’an-ı‎ Kerîm’le ve Anne - Baba ile ilgili özel programlar da yapılabilir. Bu çalışmaların sade ve kolay uygulanabilir olmasına dikkat edilir. Aksi takdirde eğitim sürecini olumsuz etkileyebilir.

“Her güne bir hikâye” sloganıyla dersler bitince öğrencilere her gün bir hikâye okunur. Hikayeden çıkan sonuçlar öğrencilerin de katılımıyla kısaca yorumlanır.

Kursun mekânına ve imkânlarına ve öğrencilerin seviyelerine göre temel ahlaki değerleri konu alan filmler izletilir.

Gezi ve piknik programları düzenlenir. Piknik programlarında ilahi, şiir okuma, bilgi yarışması, futbol, voleybol ve benzeri oyunlar, yemek, çay, namaz, söyleşi ve serbest zamanlar planlanır.

Öğrencilerin motivasyonlarını artırmak için çeşitli ödüller verilir. Şeker, gofret, sakız, çikolata, kitap, kalem, başörtüsü, takke gibi küçük de olsa bazı hediyeler verilir. En büyük ödül olarak da Kur’an hediye edilir.


(Nazif YILMAZ, Kadıköy Anadolu İmam Hatip Lisesi Meslek Dersleri Öğretmeni,
Ensar Vakfı İHL Öğretmenleri Komisyonu Üyesi)

[Esma_Nur]

En önemlisi çocuklarımıza şunu aşılamalıyız.Müslüman çocuk için Yaz tatili yan gelip yatmak değil manalı bir başlangıç noktasıdır.Yaz mevsimi kavurucu sıcaklara rağmen ilim öğrenmeye çabalamaktır oruç tutmakdır..yaz tatilinde atılan tohumlar çocuğumuzun geleceğini şekillendirecektir.Bu demek değildirki eğlence yok elbette helal yollarla gerektiği gibi eğleneceklerde.Yaz döneminde öğrendikleri ilim ile hayatlarının sonuna kadar uygulayacakları bilgiler olacaktır inşALLAH ...