Concordance /El-Mu‘cemu’l-Müfehres li Elfâzi’l-Hadisi’n-nebi

[Bedia Özdemir Tokel]

Concordance /El-Mu‘cemu’l-Müfehres li Elfâzi’l-Hadisi’n-nebi

Concordance /El-Mu‘cemu’l-Müfehres li Elfâzi’l-Hadisi’n-nebi/ Bedia Özdemir Tokel


Kendimi bildim bileli İslam ilmini öğreniyorum…İlim güzel şey.. Sevinç, huzur , inşirah , İrfan kaynağıdır.. Öğrendikçe mutlu olursunuz.. Dış Dünyayı unutursunuz… Yıllardır ilk defa ilimden öğrendiğim bir meseleye üzüldüm hatta kahroldum…Mesele ne mi ?

Paylaşayım …

Önce bir hadis okuyacağız , ama hadis-i Şerif’in konumuzla alakası yok , çalıştığım son hadislerden rasgele bir Hadis-i Şerif seçtim. Mevzu, hadisten sonra geliyor.

Resulullah Efendimiz sav. buyurmuş ki;

” Dikkat edin, bana Kitap ve onun bir misli verildi. Dikkat edin, karnı tok bir adamın koltuğuna yaslanarak size;
«Bu Kur’ân’a uymanız gerekir. Onda helâl bulduklarınız helâl, haram bulduklarınız haramdır (başka kaynağa ihtiyacınız yoktur!)» demesi yakındır. Dikkat edin! Allâh’ın Elçisi’nin haram kıldıkları, Allâh’ın haram kıldıkları gibidir.”

(Ebû Dâvûd, Sünnet 6; İbn-i Mâce, Mukaddime 2; Tirmizî, İlim 10; Ahmed b. Hanbel, 6/8)

Hadis-i şeriften sonraki parantez içindeki kısım , bu hadisin hangi kaynaklarda , hangi eserde , hangi bölümde, hangi babta ve kaçıncı hadisi şerif olduğunu belirtir. İsterseniz bu kitaplara müracaat ederek kaynaktan bu Hadis-i Şerifi okursunuz.

Biliyorsunuz Hadis Kaynaklarımız ;

Buharî’nin Sahihi, Müslim’in Sahihi, Ebu Davud’un Süneni, Tirmizî’nin Süneni, Nesaî’nin Süneni, İbni Mâce’nin Süneni, Darimî’nin Süneni, İmam Mâlik’in Muvattâsı, Ahmet İbni Hanbel’in Müsned’i hadis konusunda temel kaynak kitaplarımızdır.

Şimdi bizi üzen kısma gelelim ;

İşte bu (tasnifi) sayıları ve düzenlemeyi 1916- 1986 yılları arasında 70 yıllık bir çalışmayla “Concordance” diye anılan hadis fihristi, Amsterdam Kraliyet Akademisi’nin himayesinde ve değişik ülkelere ait on beş kadar akademi ve enstitünün ilmi ve mali desteğiyle , Juynboll, Wensinck, Horovitz’in önderliğinde on beşi aşkın akademiyle enstitünün ilmî ve malî desteği, beşi Müslüman 64 şarkiyyatçının (oryantalist) gerçekleştirdiği modern bir çalışmadır.

Çalışmanın Arapça adı ( el-Mu‘cemu’l-müfehres li elfâzi’l-hadisi’n-nebi ) dir.

Müslümanların da bu şekilde çalışmaları çoktur. Çok kıymetli eserler verilmiştir. Fakat bu eserler ancak hadiste yer alan kelimelerin ilki bilindiğinde işe yarar. Günümüzde kaynaklar içinde hadisleri bulma kolaylığı bakımından akademik çevre daha çok bu sistemi ( concordante ) kullanır. Bu sistem 9 cilt halinde 500 nüsha basılmış , İslam Dünyası bu eseri çoğaltmıştır.

Bir hadisin kaynağı bulunmak istendiğinde en nâdir kullanılan anahtar kelimelerden hareketle hadisin dokuz eserin -9 temel hadis kitabı -hangi bölümlerinde geçtiğine dair bilgilere ulaşmak mümkündür. Bu 9 kitaptan başka , Tayâlisî’nin Müsned’i, İbnu Hişam’ın Siret’i, İbnu Sa’d’ın Tabakât’ı, Zeyd İbnu Ali’nin Müsned’ine yer vermişlerdir.

Yani yıllardır hadisleri okuyoruz , çalışıyoruz, paylaşıyoruz fakat bu hadislerin sonundaki parantez içi numaralandırma ,( tasnif ve tanzim) 70 yıllık bir oryantalist çalışması, dahası bu çalışmayı kendi amaçları için hadislere kolayca ulaşabilmek için ve kendilerinden sonra gelen oryantalistlere de kolaylık olsun diye yapılmış çalışmalardır. Biliyorsunuz Oryantalistlerin çoğu , Peygamberimizin peygamber olduğuna inanmazlar , dolayısıyla Hadislere de inançları yoktur. Fakat bu çalışmada Müslümanlar da bulunduğundan , özellikle heyette söz sahibi olduğundan Müslümanlar açısından bu eserin güvenirliliğine gölge düşürmüyor. Her ne kadar bazı eksikler olduğunu prof. İbrâhim Canan Hoca belirtse de , Müslüman dünyası akademik çalışmalarında pratik olması açısından bu eserden faydalanıyor.

Şimdi Ebubekir Sifil hocamızdan bu bilgiyi öğrendiğimde başımdan aşağı kaynar sular döküldü desem abartmış olmam. Zaten Ebubekir Sifil hoca da ” bu biz Müslümanların utancıdır !” demişti bu konuyu anlatırken ….

Velhasıl bu meseleyi niye anlattım , siz de benim gibi üzülün , kahrolun diye değil….
Sadece kendimize bakalım … İslam alemini , Müslüman Dünyayı falan da kenara bırakalım….Nelerle meşgulüz? Yukardaki bilginin utancı , bu sorunun cevabında gizli….

Allah’ın bize lütuf olarak bahşettiği 24 saatin ne kadarını İslam idealimiz için , ilim için , mefkuremiz için harcıyoruz. Yahudilerin ve Hristiyanların bizim dinimizi bizden daha iyi bildiklerine defalarca şahit oldum şu Avusturya’da ! Bir insanın malayaniye düşmesi büyük bir imtihandır bilen için , arif için , şuur sahibi için …

Peki çözüm ne ?

Çözümden önce ; şuna bütün kalbimle inanıyorum ki ; (bir çok hocamdan da bizzat işittim ) Artık Rüzgar İslam’ın zaferine doğru dönmüştür. Bütün işaretler bunu gösteriyor….

Bütün hadiseler buna delalet ediyor… Büyük olaylar peşpeşe geliyor ve böyle devam edecek…

O halde bize düşen nedir?!

“Ey iman edenler! Eğer siz Allah´ın dinine yardım ederseniz Allah da size yardım eder ve ayaklarınızı sabit tutar.” Muhammed suresi , 7.ayet

Allah’u Teala Zül Celal hz.nın bizim yardımımıza ihtiyacı yok. Ayetten anlaşılan Müslümanlar çok çalışmalı.

Bize düşen daha çok , daha bilinçli , daha ihlaslı çalışmaktır. İslam sancağı tüm Dünya’da dalgalansın niyetiyle gayretle ve şevkle çalışmaktır. Günde sadece yarım saat çalışmak yetecektir.

Ne dersiniz ?

Yararlanılan eser : Prof.İbrahim Canan / TDV

Bedia Özdemir Tokel

28.07.2020/Wien