Yolculukta namazı kazaya bırakmamak için ne gibi tedbirler almak gerekir?

[KuM TaNeSi]

Yolculukta namazı kazaya bırakmamak için ne gibi tedbirler almak gerekir?

Yolculukta namazı kazaya bırakmamak için ne gibi tedbirler almak gerekir?


Kişi yolcu da olsa namaz kılması farzdır Bu bakımdan yolculukta sadece namazın farzını da olsa kılmak gerekir Ayrıca namaz kılmak için mola veren firmaları tercih ederseniz bu probleminiz kalkmış olur

Yolculuk yapan kişi namazını kazaya bırakmamak için şunlara dikkat etmesi gerekir?

a: Vasıta ve zaman seçimi

Gideceğiniz yere kaç saatte gidiliyor ve hangi vakitleri yolculuk esnasında kılmak mecburiyetindesiniz? Saat kaçta çıkarsanız, daha az namaz vaktini yolculukta geçireceksiniz? Seyahat ettiğiniz firma, nerede ve hangi saatte mola veriyor, hangi vakti molada kılmanız mümkün? Firma yetkilileri, namaza duyarlı mı?
Öncelikle bu soruların cevabını araştırıp, baştan tedbir almanız gerekir Kimi firmaların araç kaptanları ve diğer çalışanları namaza karşı duyarlı, belki kendileri de kılıyorlar ki, mola yerini ve süresini ayarlarken daha esnek davranıyorlar Bir yolculukta, araç kaptanına giderek, “Eğer birkaç dakika daha bekleyebilirseniz, sabah namazının vakti girecek ve namazımı kılabileceğim” dedim Kaptan kabul etti Vakit girince namazımı kısa sureler okuyarak kıldım ve hemen otobüse koştum Bir keresinde yeni hareket etmiştik ve tam şehir dışına çıkmışken akşam ezanı okunmuştu Birkaç kişi namaz kılıyordu ve şoföre rica ettik Hemen bir caminin önünde durdu ve namazımızı kıldık
Burada dikkat etmeniz gereken, mümkün mertebe önceden abdesti almak ve fazla zaman harcamadan görevinizi yerine getirmektir Aksi takdirde hem kaptanı zor durumda bırakmış, hem de namaz kılmayanların tepkisini çekmiş olursunuz Namaz kılmayanları eleştirmek, küçümsemek ve hoşgörü göstermek zorunda olduklarını düşünmek yanlıştır Onlar şu anda namaz konusunda sizin kadar şuurlu ve duyarlı olmayabilirler Ama bir gün gelir, sizi bile geçebilirler
Hiç kimseye karşı itici olmamak, herkesin seçimine saygı duymak gerekir Neticede namazı Allah için kılacaklar, bizim için değil Namazın sahibi onlara süre tanır ve sabırlı davranırken, bizim aceleci olup ıslahı mümkün olan insanları namazdan soğutmamız doğru olmaz

b Mecbursanız araçta kılabilirsiniz:

Namazınızı öncelikle, bir mescidde veya uygun bir yerde, bütün şartlarına uyarak kılmalısınız Bunun için firma seçimi, çıkış saatiniz ve mola zamanına dair bütün tedbirleri aldığınız halde sonuç olumsuz olabilir Plânladığınız vakitte mola yerlerinde olamaz ve namaz vakti seyahat esnasında girebilir Bu durumda ne yapmalısınız?
Öncelikle abdestli olmaya dikkat edin Çünkü, abdestli iken en küçük fırsatı bile hemen değerlendirmeniz mümkündür Ama buna imkân bulamamışsanız, yine de cesaretiniz kırılmasın
Bu durumda yapmanız gereken, otobüs kaptanına giderek, namaz kılmak istediğinizi, uygun bir yerde durabilirse memnun olacağınızı, nazik bir üslûpla söylemektir Kimi şoförler böyle bir isteği hemen kabul etmektedir Ama bazıları, geç kaldıklarını, belirli bir vakitte gitmek istedikleri yerde olmaları gerektiğini söyleyebilirler
Nitekim bir yolcu böyle bir istekle şoförün yanına gitmiş Şoför, “Daha sonra kaza edersin” cevabını vermiş Yolcu da esprili bir şekilde, “Ya ben kaza etmeden önce, siz kaza ederseniz, ne olacak?” diye sormuş
Bu tür bir olay Mehmed Paksu Hocanın başından geçmiş Bir yolculukta namazı kazaya bırakmamak için şoförden müsait bir yerde 5 dakika durmasını rica etmiş Şoför reddetmiş, bütün ısrar ve ricaları geri çevirmiş Az sonra otobüsün ön lastiklerinin ikisi birden patlamış Şoför aracı güçlükle durdurmuş Tabiî, lastikler yenileninceye kadar mecburen mola verilmiş ve Paksu Hoca namazını kılmış
Burada önemli bir husus şudur: Şoför reddettiğinde onunla tartışma yapmak yerine olumlu davranmak en iyisidir “Nasıl durmazsınız, bu benim en doğal hakkım, ibadet özgürlüğüne saygınız yok mu?” türünden sözler söylemek, onu rencide edeceği gibi, daha da inatlaşmasına sebep olabilir Bunun yerine, “Yolculuklarımda hep bu firmayı tercih ediyorum Daha önce böyle durumlarda hep yardımcı olmuşlardı Zaten fazla bir zaman almaz Hemen farzını kılıp geleceğim” gibi bir ifade kullanmak, daha sevimli ve ikna edicidir
Unutmayın: Bütün alanlarda müthiş bir rekabet yaşanıyor ve hiç kimse böyle nazik bir müşterisini kaybetmek istemez
Uzun yolculuklarda en büyük derdim, namazları vaktinde kılabilmektir Bunun için defalarca hesaplar yapar, sayısız formül üretirim Şimdiye dek defalarca otobüs şoförlerine namaz için durmaları ricasında bulundum Çoğunlukla anlayış ve yardım gördüm
Tüm tedbirlere rağmen dört başı mamur bir namaz kılma imkânınız olmazsa, araçta kılmanız gerekir
Farz ve vacip namazlarınızı hayvan ya da ulaşım araçlarında kılmanızın zarurî halleri şunlardır:
– Binekten indiğinizde can ve mal emniyetinden endişe ederseniz
– Vasıtadan inme imkânınız yoksa veya indiğiniz takdirde tekrar yetişemeyip kaçırmaktan korkarsanız
Bu durumlarda namazınızı araç içinde oturarak kılabilirsiniz Ancak tren, uçak, gemi gibi vasıtalarda mümkünse ayakta kılınır, değilse oturarak kılınır Hayvan veya vasıta üzerinde oturarak namaz kılacak olan kimse, secdede rükûdan biraz fazla eğilir Ancak otobüste öndeki koltuğun üzerine baş koyarak secde etmek mekruhtur
Hareket hâlindeki araçlarda namaz kılarken kıbleye dönme mecburiyeti yoktur Aracın gittiği yöne doğru oturulan yerde îma ile namaz kılınır
Bu saydığımız yolları hiç denemeden, hiçbir gayrete girmeyip namazı kazaya bırakmak, büyük bir günahtır Yolculuk bittikten sonra namazların kazasını yapmakla sorumluluktan kurtulunmuş olunmaz Çünkü, burada kazaya bırakmayı gerektirecek bir engel yoktur
İlmihallere bakarak yolculukla ilgili seferîlik hükümlerini ve binek üzerinde namazın ayrıntılarını öğrenebilirsiniz Bu konuları bilmemek, namazı kazaya bırakmak için mazeret sayılmaz Çünkü, dinimizi yaşamaya yetecek kadar bilgiyi öğrenmeye mecburuz

c Cem’-i takdim veya cem’-i te’hir yapabilirsiniz

Eğer uzun bir yolculuk yapıyorsanız ve birkaç namaz vakti seyahatte geçiyorsa, başka bir çözümden daha bahsedebiliriz İlmihal kitaplarında genişçe açıklanan bu çözüme, “cem’-i takdim ve cem’-i te’hir” denir
Yolculuk ve hastalık esnasında, öğle ile ikindi, akşamla yatsı namazlarının takdim (öne alma) veya tehir (erteleme) şeklinde birleştirerek tek bir vakitte kılınmasına Hanefî âlimleri karşı çıkmakla beraber, Şâfiî, Mâlikî ve Hanbelîlere göre bu namazları birleştirerek kılmak caizdir, yapılabilir
Bu üç mezhebe göre, öğle ve ikindi namazları öğle veya ikindi vaktinde peş peşe kılınabileceği gibi, akşam ve yatsı namazları da akşam veya yatsı vakitlerinden birinde beraberce kılınabilir Ancak bu namazları kılmadan önce takdim veya tehir edileceğine niyet edilmesi şarttır
Meselâ, öğle namazını ikindi namazıyla birleştirerek ikindi vaktinde kılacak kimsenin, öğle namazını kılabilmesi için ikindi namazının vakti girmeden—yani bir farz namaz kılınacak kadar vakit varken—öğle namazını tehir edeceğine dair niyet etmesi gerekir Öğle namazı takdim veya tehir edildiğinde her zaman ikindiden önce, akşam namazının da yatsıdan önce kılınması gerekir Ancak sabah namazı için takdim veya tehir mümkün değildir
Burada Hanefî olan kimseler, dilerlerse diğer üç mezhebe uyarak, takdim veya tehir yapabilirler
İşte dinimizin böyle kolaylıkları varken yolculukta namazı kazaya bırakmak hiçbir şekilde kabul edilemez

Cemil Tokpınar